Van mantelpak naar windjack: Janneke en Wietze gaven alles op om wereld rond te zeilen

De belangrijkste les die je leert, als je met z'n tweeën op een zeilboot de grote wereldzeeën oversteekt? "Vertrouw op je intuïtie. En op elkaar."

Gevaarlijke Polynesische kerels

Zo moesten Janneke en Wietze eens aanmeren bij een parkje op Hawaï. Van iedereen hoorden ze: blijf daar weg, er hangen dieven en gevaarlijke mannen rond. Maar ze hadden geen keus, dus roeiden ze in hun opblaasbare bijbootje naar de kant. En inderdaad: "Grote, gevaarlijk uitziende Polynesische kerels."

"Ik ben meteen op ze af gestapt", zegt Wietze, "en ik heb gezegd: mannen, we hebben gehoord dat hier gevaarlijke dieven rondhangen, dus zouden jullie alsjeblieft op ons bootje willen letten? Ze keken ons aan alsof we gek waren, maar het bleek de goede aanpak. Aan het einde van de dag kwamen we terug met een kratje bier, en het werd nog heel gezellig."

Ze willen maar zeggen: juist door op hun intuïtie te vertrouwen, maakten ze die dag onverwacht vrienden. "We werden vervolgens door die kerels uitgenodigd voor het ontbijt. We hebben met ze gevist in kano's. Dat zijn cadeaus die het leven soms uitdeelt als je eropuit trekt."

Gepland sinds 1989

Zo leven ze nu al tien jaar, 'in alle vrijheid van de wereld'. Met hun zeilboot Anna Caroline - vernoemd naar de voornamen van hun moeders - reizen ze de hele wereld over. Vorige week lagen ze in de jachthaven in Lelystad, waar we het echtpaar voor een goed gesprek bezochten op de boot, maar inmiddels hebben ze het ruime sop weer gekozen.

Aan het verwezenlijken van de droom kwam overigens geen loterij te pas. "We hebben dit heel zorgvuldig gepland", zegt Janneke. "De eerste zoen viel in 1989. Toen hebben we bijna meteen afgesproken dat we ons helemaal de vlinders zouden werken totdat Wietze 50 werd. Daarna zouden we heel rigoureus een knik maken: stoppen met werken en onze droom najagen."

Ze hielden woord. Zij werkte onder meer als directielid van De Efteling, later had ze succesvolle adviesbureaus. "En daarnaast was ik nog commissaris bij een bank en zat ik in meerdere raden van toezicht."

60.000 zeemijlen, bijna 50 landen

Wietze maakte carrière bij de marine en de ministeries van Economische Zaken en Verkeer en Waterstaat. Ook was hij COO (chief operating officer, of operationeel directeur) van de ANWB. Toen hij stopte was hij directeur bij een bedrijf dat jachten bouwt.

In 2013 - Wietze was inmiddels 50 - verkochten ze hun huis, een rijksmonument in Gouda, en hun beide auto's. De meubels gingen naar de kringloop, Jannekes mantelpakjes naar haar zus. Vanaf dat moment was de Anna Caroline, die ze al in 2003 kochten, hun thuis. Voortaan woonden ze op zee. En in de landen waar ze voor kortere of langere tijd aanmeerden.

In de volgende acht jaar legden ze zo'n 60.000 zeemijlen af en bezochten ze bijna 50 landen.

De droom bleek inderdaad een droom en geen illusie, zegt Janneke: "Ons leven is totaal veranderd, maar we vinden elke dag fantastisch. We zijn andere mensen geworden. Tien jaar geleden was ik liever onder de vloer gekropen dan me zonder make-up in het openbaar te vertonen. Maar we hebben de luxe van een huis en mantelpakjes en auto's ingeruild. Nu zijn tijd en avontuur onze luxe. Dat is veel meer waard."

Uien oogsten

Het opgeven van al dat bezit werkte 'heel bevrijdend', zegt ze. "Het leven wordt veel simpeler. Ik heb op de meeste plekken genoeg aan een korte broek en een T-shirt. We geven weinig uit. We hebben weinig nodig."

Hun levensgeluk zit in de avonturen die ze meemaken, de mensen die ze onderweg ontmoeten. Wietze: "We hebben boeren geholpen uien te oogsten. We zijn met vissers op pad geweest. We bezochten kerkdiensten, moslimbruiloften, begrafenissen. Je krijgt contact met mensen door mee te doen. Dat geeft je een heel ander perspectief op de wereld."

Janneke: "We ontmoeten mensen uit alle lagen van de bevolking. Wietze is lid van de Koninklijke Marine Jachtclub. Zulke jachtclubs met het stempel 'koninklijk' heb je in veel landen, en die ontvangen graag leden van buitenlandse clubs. Dat zijn vaak wat chiquere clubs. Daarnaast hebben we over de hele wereld ambassadeurs en consuls en zulke mensen ontmoet, omdat we voor meerdere tijdschriften artikelen schrijven. Maar we gaan net zo makkelijk met boeren en vissers om. Heerlijk, al die ontmoetingen."

De 'Nederlandse directheid', zoals Wietze het noemt, is daarbij vaak behulpzaam: "Ik sprak eens een man aan in Alaska: hoe hij aan dat T-shirt van de zeilwedstrijd America's Cup kwam? Want die waren nog niet te koop, bij mijn weten. Hij bleek de rechterhand van de premier van Bermuda te zijn. We aten die avond met elkaar en sloten vriendschap. Later, toen we in Mexico waren, belde hij op: of we zin hadden naar Bermuda te komen voor de onthulling van de boten voor de race? We konden bij hem logeren. We spraken met een paar zeiltijdschriften af een artikel te schrijven en zo werden de vliegtickets betaald. Dat zijn prachtige dingen om mee te maken."

Backpacken in rimboe

Door te reizen leer je veel over jezelf, zegt Janneke. "Vooral dat je grenzen ergens anders liggen dan je denkt. Zo hebben we op onze reis de boot in een rivier gelegd, en zijn we met een rugzakje acht maanden door de rimboe gaan backpacken. Doodeng, als je er lang over nadenkt, maar we deden het gewoon. En dan lukt het dus ook. Dat geeft je veel zelfvertrouwen."

Heel af en toe is het eng, geven ze toe. "We hebben een paar flinke stormen doorstaan", zegt Janneke. "Ik weet nog dat we met de hele boot een paar keer zo opgepakt werden en op onze zijkant werden neergesmeten." En met understatement: "Dat was wel een momentje dat ik een droge mond had."

Als een badeend op zee

"De boot werd als een badeend heen en weer gesmeten", herinnert ook Wietze zich. "Het gekke is, als je dan achter het roer staat, heb je geen tijd om bang te zijn. Je bent dan alleen maar druk met die storm. De angst zit daarvoor, als je weet dat er een storm aan zit te komen. Dat geeft enerzijds spanning, maar tegelijk krijg je er ook een gevoel van vrijheid van."

Acht jaar varen

Een (volstrekt niet complete) impressie van de route tussen 2013 en 2021: eerst naar Schotland en Ierland. Overwinteren in Zuid-Spanje (Sevilla). Via de Kaapverdische Eilanden naar Brazilië. Onder Zuid-Amerika door, vanuit daar even naar Antarctica met een motorboot. Via de westkust van Zuid-Amerika langs Chili omhoog. Paaseiland, Frans-Polynesië, Hawaï, Alaska, San Francisco. Via opnieuw Frans-Polynesië langs de Cookeilanden, Samoa, Tonga en Fiji naar Nieuw-Zeeland. Daar een busje gekocht, waar ze 'een campertje van timmerden' voor een tocht van zeven maanden over land.

Verder: onder Australië door van oost naar west (tegen de wind en de stroom in), om aan de westkust de plek te bezoeken waar de Batavia in 1629 verging. Indonesië, Singapore, Maleisië, Thailand en Sri Lanka. Bij de Maldiven kwamen ze vast te zitten vanwege de coronapandemie. Later via de Seychellen naar Zuid-Afrika, en via Namibië en de Azoren weer naar huis.

Janneke: "Je slaapt afwisselend, omdat een iemand altijd de wacht moet houden. Ook tijdens stormen. Want je móet slapen." Wietze: "Het grootste gevaar op zee is uitputting. Dan ga je verkeerde beslissingen nemen. Dus je moet slapen, ook op de gekste momenten."

Witte haaien

Gevaar schuilt soms ook in het dierenrijk. Zo moest Wietze eens een lang stuk vislijn losmaken die in de schroef terecht was gekomen. Terwijl Wietze onder water verdween, stond Janneke klaar met een bezem om een eventuele aanval door een haai af te slaan.

Janneke, lachend: "Dat was precies in een gebied waar witte haaien zitten. Dus ik stond daar met die bezem klaar, voor het geval ik uit moest halen. Dan moet je dus ook een beetje op geluk vertrouwen. Wietze heeft die dag het wereldrecord lijn-uit-schroef-verwijderen verbeterd."

Met andere haaien kun je gewoon zwemmen, zegt Janneke: "Als er stipjes op zitten, loop je geen gevaar."

Kies gevuld op zee

Wietze: "Maar bij Sydney Bay in Australië zitten bull sharks, stierhaaien, een ontmoeting met die beesten overleef je niet. En je moet niet in troebel water zwemmen."

In Alaska kwamen ze dicht in de buurt van beren. In Australië stonden ze oog in oog met een nest pythons en er was ook nog een bijna-ontmoeting met een uiterst giftige 'king brown' slang. Wietze: "Maar dat zijn typisch situaties waar we niet meer van schrikken. Omdat we geleerd hebben op onze intuïtie af te gaan."

Voor medische noodgevallen hebben ze spullen bij zich, waaronder een scalpel en zware verdovingsmiddelen. "Gelukkig hebben we die niet nodig gehad. Maar ik heb wel eens een gebroken kies van Wietze moeten vullen. Ook daarvoor hebben we spullen bij ons, in dit geval hetzelfde vulmiddel als een tandarts gebruikt. Want je moet nu eenmaal op zulke dingen voorbereid zijn."

En met een lach voegt ze toe: "Goed voor je relatie, hoor, zoiets. Als je de ander zijn kies hebt gevuld, zijn er geen geheimen meer."

Mocht de nood echt hoog zijn, dan kunnen ze altijd een oproep doen aan andere zeilers die dezelfde kant op gaan. "Er zijn altijd groepjes onderweg, en we houden contact met elkaar via de radio's. Zo help je elkaar met technische probleempjes of indien nodig met medische problemen."

Mensen zijn vrijer dan ze denken

Janneke en Wietze hopen met hun verhaal anderen te inspireren. "Niet om precies hetzelfde te doen als wij", zegt Janneke, "maar om te laten zien dat mensen vrijer zijn dan ze zelf vaak denken." Om die reden schreven ze ook een boek, genaamd Nieuwsgierigheid als kompas. "Gisteren kregen we een jong stel op bezoek dat van ons wilde weten hoe we dat nou precies georganiseerd en voorbereid hadden. Dat vind ik nou ontzettend leuk."

Een dergelijk rigoureuze stap vereist wel duidelijke keuzes, zegt ze: "Wij hebben bijvoorbeeld al jong besloten geen kinderen te krijgen. Dat is natuurlijk niet de keus die iedereen zal maken, en dat hoeft ook niet. Je moet je eigen pad volgen."

'Jaag je droom na'

Wietze haakt daarop in: "Iedereen heeft een andere droom, en er zijn allerlei manieren om die te realiseren. We willen geloof ik vooral zeggen: zorg dat je niet op je sterfbed spijt hebt van de dromen die je niet nagejaagd hebt. Wat die droom ook is."

Afgelopen week zijn ze overigens weer afgevaren vanuit Lelystad. Naar Noorwegen. Ze hopen de Noordkaap van Noorwegen te bereiken. En misschien dat ze dan ook wel doorvaren naar Spitsbergen, maar niets moet. Hoe lang ze weg blijven? "Ach, we zien wel. We rekenen op een maandje of vijf."

Zondaginterview

Elke zondag publiceren we een interview in tekst en foto's van iemand die iets bijzonders doet of heeft meegemaakt. Dat kan een ingrijpende gebeurtenis zijn waar diegene bewonderenswaardig mee omgaat. De zondaginterviews hebben gemeen dat het verhaal van grote invloed is op het leven van de geïnterviewde.

Ben of ken jij iemand die geschikt zou zijn voor een zondaginterview? Laat het ons weten via dit mailadres: zondaginterview@rtl.nl

Lees hier de eerdere zondaginterviews.