Passagiers duikboot hadden geen kans bij implosie: 'Er blijft niets van je over'

"Ik geloof dat het voor de mensen die omkwamen bij de implosie in de duikboot Titan op een bepaalde manier een zegen is dat het op deze manier is gebeurd. Je moet er niet aan denken dat je op vier kilometer diepte moet wachten tot de zuurstof opraakt, en je het klokje langzaam weg ziet tikken."

'Niets van gemerkt'

Volgens duikinstructeur Pim van der Horst moet het begrip 'zegen' wel nadrukkelijk tussen aanhalingstekens staan: "Ze hebben er op deze manier in elk geval niets van gemerkt."

Hoe groot de druk is op bijna vier kilometer onder water, is moeilijk in woorden uit te drukken, zegt Van der Horst. Op het diepste punt – de Titanic ligt op bijna vier kilometer diepte op de bodem van de Atlantische Oceaan – is de druk zo'n 400 bar. Ter vergelijking: in een autoband zit 2 bar, in een persluchtfles die duikers gebruiken 200. "De diepste duik die een mens ooit gemaakt heeft, dus zonder bescherming, was 330 meter. Zelf heb ik naar 240 meter gedoken, naar het wrak van de Milano in het Lago Maggiore in Italië."

Maar wat gebeurt er precies bij een implosie? "Het omgekeerde van een explosie", zegt de duikinstructeur. "Bij een explosie spat alles naar buiten, omdat de druk van binnenuit groter is en naar buiten knalt. In het geval van de Titan is het omgekeerd. De druk van buiten is gigantisch. Het drukvat is op zeker moment bezweken. Dat wordt dan in elkaar gedrukt door een enorme kracht."

'Er blijven snippers over'

Door het enorme geweld waarmee dat gebeurt, is het te vergelijken met 'een bom' die afgaat, zegt Van der Horst. "De onderzeeër wordt verpulverd. Er blijven snippers over. De onderdelen spatten vervolgens alle kanten op."

Dat geldt ook voor menselijke lichamen. "Er blijft niets van je over. En stel dat het niet vlak bij de bodem gebeurde, maar bijvoorbeeld op 2 kilometer diepte, dan gebeurt nog steeds hetzelfde. Ook daar is de druk gigantisch."

3500 meter diepte

Stefan Williams, professor mariene robotica aan de universiteit van Sydney, zegt tegen The Guardian dat een vaartuig vooraf altijd gecontroleerd moet worden. Volgens hem moet de Titan, die zich tijdens de implosie vermoedelijk op zo'n 3500 meter diepte bevond, 'op elke vierkante inch' (zo'n 6,45 vierkante centimeter) een druk van ruim 2000 kilo weerstaan. Ook hij vergelijkt de implosie met een bom: "Als het drukvat op catastrofale wijze faalt", zegt Williams, "dan is het alsof een bom afgaat."

Hoe de Titan er vanbinnen uitzag, zie je in deze video:

Volgens deskundigen kan het materiaal waarvan de duikboot is gemaakt een rol hebben gespeeld bij het ongeluk. De Titan was gemaakt van carbon. Eerder deze week zei Erik Hasselman, commercieel directeur van onderzeebootbouwer U-Boat Worx uit Breda, tegen RTL Nieuws dat hij dit 'opvallend' vond: "Carbon is ongebruikelijk bij dit type onderzeeboten. Wij bouwen zelf met vooral acrylaat voor de transparante delen, en verder met staal."

Haarscheurtjes moeilijk te zien

Hasselman durft niet te zeggen of de kans op een implosie groter is door het gebruik van carbon, mede omdat de Titan niet gekeurd was door een onafhankelijke instantie. "De onderzeeërs die wij bouwen, laten we allemaal keuren. Dat moet, als je in territoriale wateren vaart. Vaar je in internationale wateren, dan is het toezicht op internationale veiligheidsregels en noodsystemen minder streng. De Titan is een experimentele boot, speciaal gebouwd voor deze Titanic-excursies."

Duikinstructeur Van der Horst, die ook piloot is in kleine onderzeeërs, linkt het materiaal directer aan de implosie. "Het voordeel van carbon is dat het sterk is, een grote druk kan weerstaan en licht is qua gewicht. Maar er is een belangrijk nadeel: het is heel moeilijk om kleine beschadigingen te spotten. Het kan best zo zijn dat er kleine haarscheurtjes in de romp hebben gezeten die niet zijn opgemerkt. Dan is het wachten op een ongeluk. Als die eenmaal bezwijkt, is er geen houden aan."

Onderzeeër Titan: hoe, wat, wanneer

De Titan van het bedrijf OceanGate Expeditions was speciaal gebouwd voor excursies naar het wrak van de Titanic. Dat ligt op zo'n 600 kilometer voor de kust van Canada op de bodem van de Atlantische Ocean, op bijna vier kilometer diepte.

De Titan werd door een moederschip naar de locatie gebracht. De expedities duurden 8 dagen. De Titan daalde meerdere keren af naar de Titanic, telkens met 5 mensen aan boord, een piloot en 4 passagiers, die elk 250.000 dollar (229.000 euro) voor de ervaring betaalden. Elke duik duurde zo'n 11 uur.

De onderzeeër, die een verslaggever van de BBC eerder vanbinnen bekeek, was 7 meter lang en woog ruim 10.000 kilo.

Afgelopen zondag verdween de Titan van de radar, 1 uur en 45 minuten na het begin van de afdaling. Alle communicatie werd verbroken. Gisteren maakte de Amerikaanse kustwacht bekend dat er bij de zoektocht brokstukken van de Titan op de zeebodem waren gevonden.

Achteraf bleek dat een geheim systeem van de Amerikaanse marine een kleine twee uur na het begin van de afdaling een explosie had gehoord, schreef The Wall Street Journal op basis van functionarissen die betrokken waren bij de zoektocht.

Dat de inzittenden eventueel doodsangsten hebben uitgestaan in een vaartuig dat steeds harder begon te kraken of langzaam water doorliet, is volgens hem zeer onwaarschijnlijk. "Als ze al gekraak hebben gehoord, dat was het al gebeurd voordat ze begrepen wat ze hoorden."

Titanic-regisseur 'getroffen door overeenkomst'

De Canadese regisseur James Cameron, die de film Titanic maakte en zelf 33 keer naar het wrak dook in Russische duikboten, noemde de keus voor carbon 'een afschuwelijk idee'. Volgens Cameron is het onverantwoord dat er een experimenteel (niet-getest) vaartuig gebruikt is. "Veel mensen in de duikgemeenschap maakten zich ernstige zorgen over deze onderzeeër. Deskundigen hebben zelfs brieven naar dit bedrijf gestuurd om erop aan te dringen dat ze hem zouden laten testen. Ik ben getroffen door de overeenkomst met de Titanic-ramp zelf, waarbij de kapitein herhaaldelijk gewaarschuwd was voor naderend gevaar."

Cameron noemde de dood van een van de inzittenden, Paul-Henri Nargeolet, 'niet te verteren'. Hij beschouwde de 77-jarige piloot als een vriend.