Alle ogen gericht op Japan, dat radioactief water gaat lozen in oceaan
Japan start binnenkort met het lozen van 1,3 miljoen ton vervuild koelwater in de oceaan, dat afkomstig is van de kerncentrale in Fukushima. Reden tot zorg voor veel vissers uit de regio en ook omliggende landen zijn er fel op tegen. Maar hoe radioactief is deze waterlozing eigenlijk?
Sinds 2021 mogen Japanse vissers eindelijk weer hun netten uitgooien in het gehele gebied rondom de kerncentrale bij Fukushima. In 2011 raakte deze beschadigd na een aardbeving, gevolgd door een tsunami waarbij radioactief koelwater de oceaan instroomde. Met het huidige plan om koelwater in zee te lozen vrezen vissers opnieuw voor hun vangst.
Ruimte tekort
Het vervuilde water van de kerncentrale is de afgelopen 12 jaar verzameld in zo'n duizend vaten op het terrein. Volgens TEPCO (Tokyo Electric Power Company), het bedrijf dat de centrale runt, zullen de vaten naar verwachting begin 2024 vol zitten. Vanwege een gebrek aan ruimte op het terrein kunnen er geen extra vaten bij en moet er iets anders met het water gebeuren. En dat betekent dat het de komende dertig jaar geleidelijk in de Stille Oceaan wordt geloosd.
Volgens Wim Turkenburg, atoomfysicus en emeritus hoogleraar aan de Universiteit Utrecht, hoeft dat helemaal niet zorgelijk te zijn. Het koelwater wordt namelijk grondig gefilterd wordt voor het in de oceaan terechtkomt. "Het water wordt al gereinigd voor het in de vaten gaat en dus nog een keer voor het de zee in gaat. Tijdens het reinigen wordt het water door koolstoffilters geleid. Hierin blijven bijna alle radioactieve stoffen hangen."
Tritium
Toch is er een radioactieve stof die niet uit het water gehaald kan worden: Tritium. "Dat is een waterstofisotoop die eigenlijk te veel op water lijkt, waardoor het heel ingewikkeld is om het uit water te filteren", legt Turkenburg uit. Na het reinigen wordt het water extreem verdund en neemt Japan dertig jaar de tijd om het beetje bij beetje in de oceaan te lekken. "Het niveau van radioactiviteit is dan zo laag dat het voldoet aan de veiligheidsnormen en is het niet meer schadelijk voor mens of dier."
Het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) houdt de ontwikkelingen in Japan goed in de gaten. Sinds 2021 is de organisatie al bezig met het beoordelen van de veiligheid van het lozingsplan en het ziet er naar uit dat het groen licht gaat geven. Begin volgende maand staat er dan ook een bezoek aan Fukushima gepland van de directeur-generaal van de internationale atoomwaakhond, Rafael Mariano Grossi.
Omliggende landen
Ondanks de positieve geluiden van experts rondom het afvoeren van het koelwater, zijn de omliggende landen er niet gerust op. In Zuid-Korea, China en de Filipijnen gaan mensen de straat op om te protesteren tegen het plan. Vooral in China speelt dit, ziet correspondent Ronald Smid. "Het valt op hoeveel de Chinese staatsmedia laten zien van de demonstraties tegen Japan. Van protesten gericht tegen China zie je hier namelijk nooit wat."
Japan is zelf ook bezig met een soort PR-strijd, zegt Smid. "De Japanse ambassade in Peking heeft laatst een bijeenkomst georganiseerd over het onderwerp. Waar experts kwamen vertellen dat het allemaal veilig is, waarschuwen ze voor Chinese desinformatie. De bijeenkomst was in het Engels en speciaal gericht op buitenlandse correspondenten in het land."
Ook milieuorganisaties, waaronder Greenpeace, hebben hun zorgen uitgesproken over het plan en zijn bang voor de gevolgen van het onderwaterleven.
Zeezout hamsteren
In Zuid-Korea is er ook weinig vertrouwen. De leider van de oppositiepartij in het land, Lee Jeong-mi, is in hongerstaking gegaan voor de Japanse ambassade in Seoul, in een poging het plan tegen te houden. Andere inwoners van Zuid-Korea slaan juist kilo's zeezout en andere houdbare zee-producten in, uit angst dat het binnenkort radioactieve stoffen bevat.
Alternatieven voor het lozen van het vervuilde water zijn er maar weinig. Het verplaatsen van de vaten is vanwege de gevaarlijke stoffen ook geen optie. Eventueel kan Japan de vaten zo'n 120 tot 240 jaar laten staan. De radioactieve straling van tritium heeft een halfwaardetijd van 12 jaar, wat betekent dat na 12 jaar de helft van het tritium nog radioactief is. Na 24 jaar is nog een kwart radioactief en dat gaat zo door. Kernfysicus Wim Turkenburg: "Na zo'n lange tijd kan het zelfs gedronken worden."
Meedoen aan het RTL Nieuwspanel?
Van kabinet tot koningshuis, van geld tot gezondheid: in het RTL Nieuwspanel kun jij meepraten over welke kant Nederland op moet. Laat je stem horen! Aanmelden kan hier.