Energie komt ook na 2050 nog volop uit olie, gas en kolen
Na 2050 komt een kwart van onze energie nog steeds uit olie en gas. Dat zei de Britse premier Rishi Sunak toen hij deze week op bezoek was bij energiebedrijf Shell. Klimaatactivisten zijn woedend: "Fossiel is niet meer nodig." Hoogleraar energietechnologie David Smeulders noemt de opmerking van Sunak 'realistisch': "Het alternatief is de halvering van onze welvaart."
Geen 'zero' maar 'net zero' in 2050. Dat is het meest voor de handliggende scenario als het over de uitstoot van CO2 gaat in 2050, als je het aan oliereuzen als Shell en BP vraagt.
Geen nul uitstoot meer omdat er geen fossiele brandstof gebruikt wordt. Maar een scenario waarin over 27 jaar nog steeds volop olie, gas en steenkool worden gebruikt. En de daarmee gepaard gaande CO2-uitstoot. Zolang die uitstoot wordt opgevangen en opgeslagen of wordt gecompenseerd met bijvoorbeeld het planten van bomen, kun je toch op netto nul uitstoot komen. 'Net zero' dus.
Volop boorvergunningen
De Britse conservatieve premier Rishi Sunak kondigde daarom begin deze week aan dat het Verenigd Koninkrijk ruim honderd nieuwe vergunningen zal gaan verlenen voor de productie van olie en gas in de Noordzee. Meer uitstoot dus.
Maar ook dat er twee installaties komen om CO2 op te vangen en op te slaan. En dat het Verenigd Koninkrijk in 2050 zoals afgesproken op een 'net zero'-uitstoot komt. Want dat is de afspraak van de Verenigde Naties om de wereldwijde temperatuurstijging te beperken tot 1,5 graad.
Sunak deed de aankondiging terwijl hij op bezoek was bij een CO2-opslagproject van Shell en andere energiebedrijven in Schotland. En wat hij zei klonk als muziek in de oren van de Shell-bestuurders in Londen.
Want in hun scenario voor de toekomst is ook na 2050 nog volop ruimte voor olie, gas en steenkool. Dat blijkt uit onderstaande grafiek met het volgens Shell meest realistische scenario. In 2050 is fossiel nog goed voor de helft van de energie, aldus Shell's scenario dat afgelopen voorjaar is gepubliceerd. In 2070 nog bijna een kwart.
En als ze dat zelf kunnen winnen in de Noordzee in plaats van in moeten kopen in Saudi Arabië verdienen ze er veel meer aan. De Nederlandse overheid maakte een jaar terug al bekend dat het de vergunningverlening voor gaswinning op de Noordzee wil versoepelen.
Fossiele lobby
Milieuorganisaties zijn verbijsterd. "De wereld staat letterlijk in brand en we kunnen de fossiele voorraden die we nu al hebben niet eens meer allemaal opstoken omdat anders de opwarming te snel gaat", zegt Faiza Oulahsen van Greenpeace Nederland. "Je ziet dat de lobby van de fossiele bedrijven goed werkt. Maar dit is een slecht plan."
Het Internationaal Energie Agentschap IEA zegt dat als we op een 'zero' uitstoot willen uitkomen in 2050 er geen nieuwe olie- en gasvelden of kolenproductie moet worden opgestart.
Het IEA constateert tegelijkertijd ook dat de energievraag blijft groeien en dat tekorten dreigen. Lang niet alle extra vraag kan worden opgevangen met groene energiebronnen zoals zon en wind.
Wind wordt duur
Het enthousiasme voor de aanleg van nieuwe windparken op zee loopt bijvoorbeeld terug. "Want de kosten voor bouw van die parken lopen op", zegt energie-expert Rene Peters van TNO.
Zo wil Shell alleen nog samen met andere partijen in groene energieprojecten stappen. En het Zweedse Vattenfall maakte onlangs bekend dat het stopt met de ontwikkeling van een groot windpark in het Britse deel van de Noordzee. Omdat het te duur wordt.
In onderstaande video leggen we je uit waarom de bouw van windmolens op zee nog meer spaak loopt.
"We hebben die fossiele energie inderdaad ook na 2050 nodig", zegt energieprofessor David Smeulders van de TU Eindhoven.
Realistisch
"We hebben er lange tijd wat omheen gedraaid maar wat Sunak nu beweert is gewoon realistisch", zegt hij. "Als we de welvaart van nu willen behouden dan kunnen we niet zonder fossiele energie. Dus als je daarvoor kiest, dan moeten we ons ook gaan aanpassen aan het veranderde klimaat. Een halvering van de welvaart accepteren we simpelweg niet in deze wereld."
Olie, gas en kolen blijven nodig voor bijvoorbeeld de chemische industrie. "Als we niet méér recyclen zal olie bijvoorbeeld voor plastic nodig blijven als grondstof en blijven zorgen voor uitstoot", zegt Smeulders. Maar ook voor energieopwekking kan de wereld niet om fossiel heen volgens hem. "Kijk naar de economische groei in Azië. Nul uitstoot van CO2 vinden ze daar een westerse hype."
Fossiel verbieden werkt
Volgens Peters van TNO kan die blijvende honger naar fossiele energie alleen worden gekeerd door strenger overheidsbeleid met bijvoorbeeld een verbod op gebruik van fossiele energie.
"Zoals het verbod op benzine- en dieselauto's vanaf 2035. Op die manier duw je als overheid de vraag omlaag." De markt krijgt zoiets niet voor elkaar volgens hem. Want olie, gas en kolen worden simpelweg niet duurder dan groene energie. "Er zijn nog heel veel voorraden. En landen als Saudi-Arabië gaan echt hun best doen zo veel mogelijk op te pompen."
Smeulders en Peters denken daarom dat Nederland groene energie moet blijven aanjagen, maar er net als het VK goed aan zou doen om ook zelf meer gas te gaan produceren op de Noordzee.
"Het is qua uitstoot vele malen schoner dan vloeibaar gas halen uit de VS of Qatar", aldus Smeulders. Volgens Peters moet er zelfs haast mee worden gemaakt: "Er ligt nu nog een gasinfrastructuur in de Noordzee die nog voor zo'n 30 procent wordt gebruikt. Als je daar niet de komende jaren wat mee gaat doen dan wordt het onbruikbaar. Je moet er nu voor kiezen."