Een jaar na chaos Ter Apel: opvang lijkt beter georganiseerd
Van het buiten slapen op het gras tot het verlenen van hulp door Artsen zonder Grenzen. Het was vorig jaar rond deze tijd in Ter Apel een chaos. Op het hoogtepunt sliepen ruim 700 asielzoekers buiten. Er is toentertijd veel gezegd en geschreven over de situatie. 'Dit nooit meer', werd er geroepen. Hoe staat het er voor? "Er is hard gewerkt om dezelfde situatie niet opnieuw te laten gebeuren."
Even terug naar vorig jaar zomer. Honderden asielzoekers moesten verplicht buiten slapen in Ter Apel, omdat er niet genoeg opvangplekken waren. Op 24 augustus waren er op het hoogtepunt 700 buitenslapers. Een schrijnende situatie waar Artsen zonder Grenzen destijds de noodklok voor luidde vanwege de leefomstandigheden.
De koude nachten zouden voor veel pijn aan gewrichten hebben gezorgd en de dekens die asielzoekers hadden, konden amper dekens genoemd worden omdat ze zo dun en klein waren.
Iedereen die asiel wil aanvragen in Nederland moet zich in Ter Apel melden bij de IND. Dit jaar werd een recordaantal van 70.000 nieuwe asielzoekers verwacht.
Toename?
"Dat getal was uit de lucht gegrepen, er is ten onrechte gedacht dat er zóveel asielzoekers naar Nederland zouden komen", zegt Leo Lukassen, hoogleraar Migratie aan de Universiteit Leiden en onderzoeksdirecteur van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis.
Volgens de wekelijkse cijfers van het ministerie van Justitie heeft Nederland sinds het begin van dit jaar ongeveer 29.000 aanvragen van asielzoekers en nareizigers geregistreerd. Over heel 2022 ontving de overheid uiteindelijk ruim 48.000 asielzoekers en nareizigers. Een gevreesde toename tot 70.000 mensen voor heel 2023 blijft vooralsnog uit.
Lukassen: "Het is lastig te zeggen of de situatie de komende tijd gaat escaleren. Het aantal aanvragen van asielzoekers ligt op hetzelfde niveau van vorig jaar, maar het lijkt dit jaar wel beter te zijn georganiseerd. Of dat zo blijft, hangt wel van de komende maanden af."
Hoogleraar Humanitaire studies Thea Hilhorst beaamt dat. "Er is sinds vorig jaar hard gewerkt om dezelfde situatie niet opnieuw te laten gebeuren. Maar het is lastig te zeggen waardoor het dit jaar precies rustiger is. Dat kan met slechtere weeromstandigheden te maken hebben, maar ook met de kosten en hoe dringend het is om weg te gaan."
Crisisnoodopvangen
De noodopvang voor asielzoekers in Assen werd eerder dit jaar omgetoverd tot een 'wachtkamer'. Daar kunnen vluchtelingen drie tot vijf dagen zonder registratie worden opgevangen als het aanmeldcentrum in Ter Apel vol zit. De crisisnoodopvangen die erbij zijn gekomen bestaan uit tenten, leegstaande kantoorpanden, sportruimten en loodsen. De locaties worden geregeld door gemeenten en de veiligheidsregio's en zijn eigenlijk bedoeld voor korte opvang.
Maar dat er nu voldoende opvangplekken lijken te zijn, zegt volgens een woordvoerder van Vluchtelingenwerk niets over de leefomstandigheden. "Voor vluchtelingen en asielzoekers bestaat de opvangcrisis nog steeds. Ze zijn naar grote hallen en tenten zonder privacy gebracht met leefomstandigheden die niet voldoen aan de minimale wettelijke eisen. Daar zit een groot deel nog steeds. Voor vluchtelingen duurt de crisis voort, maar voor de samenleving is het nu rustiger."
Betere monitoring
Een woordvoerder van het COA vertelt dat er dit jaar een 'betere monitoring' is over de hoeveelheid mensen die ze verwachten die binnenkomen. "Maar het blijft spannend, want ook al zijn er meer opvangplekken bijgekomen, er zijn ook meer mensen die opgevangen moeten worden."