Brussel wil gebruik onkruidverdelger glyfosaat 10 jaar langer toestaan

De stof glyfosaat is het hoofdbestanddeel in Roundup van fabrikant Monsanto. Het middel wordt gebruikt om akkers voor te bereiden op het inzaaien met gewassen. Maar Roundup heeft veel tegenstanders, omdat er nog veel onduidelijk is over hoe schadelijk het is voor de natuur en voor mensen.

Schade voor natuur en mens?

Sommige onderzoekers denken dat het middel kankerverwekkend is en de ziekte van Parkinson kan veroorzaken. Bovendien zou het nadelig zijn voor de biodiversiteit, want het middel doodt niet alleen onkruid, maar ook schimmels en bacteriën die juist goed zijn voor de natuur. Met name bijen en andere belangrijke bestuivers zouden het slachtoffer zijn.

De commissie ziet in navolging van voedselwaakhond EFSA (de Europese NVWA) niet genoeg bewijs om glyfosaat te verbieden. Van onaanvaardbare risico's zou geen sprake zijn. Wel stelt ze beperkingen voor die bijvoorbeeld moeten voorkomen dat het middel zich na het sproeien door de lucht of via waterlopen verspreidt.

De huidige vergunning voor glyfosaat loopt 15 december af. De EU kan die voor vijftien jaar verlengen, maar de commissie kiest voor tien jaar. Die kortere termijn houdt de mogelijkheid open om bij de volgende beoordeling van de vergunning, dat zal over ongeveer zeven jaar zijn, de nieuwste wetenschappelijke inzichten mee te wegen, zegt een EU-ambtenaar. Hij noemt glyfosaat 'de waarschijnlijk meest onderzochte stof ter wereld'.

De EU-landen stemmen 13 oktober over het voorstel. Als een ruime meerderheid van vijftien lidstaten met voldoende inwoners het niet afwijst, gaat het door. Onder andere Duitsland, Frankrijk en Luxemburg hebben bedenkingen, maar het is onwaarschijnlijk dat zoveel landen tegen stemmen. Tot dusver heeft slechts één lidstaat dat gedaan, zegt de EU-bron.

Stem Nederland nog onzeker

De Nederlandse landbouwminister Adema heeft nog niet besloten hoe hij zal stemmen. De Tweede Kamer heeft hem opdracht gegeven tegen de toelating te stemmen. Maar 'Nederland heeft nog geen positie ingenomen', zegt zijn ministerie. Het laat de uitspraak van de Kamer 'uiteraard zwaar meewegen'.

Het is ook nog denkbaar dat de EU-landen de commissie vragen om niet tien maar bijvoorbeeld vijf jaar aan te houden, zoals in 2017 ook al gebeurde. Maar dat is volgens de EU-ambtenaar onwaarschijnlijk.

Pesticide Action Network (PAN) Europe is er fel op tegen dat glyfosaat opnieuw voor tien jaar wordt toegestaan. Het netwerk strijdt tegen het gebruik van pesticiden. Wetenschappers hebben juist gewezen op tekortkomingen in de beoordeling van glyfosaat, memoreert PAN. De commissie werpt tegen dat bij zulke beoordelingen wel vaker enkele cijfers ontbreken.

Als de EU glyfosaat langer toelaat, betekent dat niet dat het overal en altijd kan worden gebruikt. Dat is aan EU-landen zelf.

FNV: voorgenomen verlenging 'bizar'

Vakbond FNV noemt het 'bizar' dat de Europese Commissie glyfosaat nog eens tien jaar wil toestaan. De vakbond vreest dat het middel de gezondheid schaadt van werknemers of omwonenden van bedrijven die glyfosaat gebruiken. De vakbond dringt er bij demissionair minister Adema op aan om tegen het voorstel te stemmen.

"Wat de Europese Commissie hier voorstelt is bizar", zegt vicevoorzitter Kitty Jong. "Als dit doorgaat, verliest de gezondheid van werknemers en bewoners het opnieuw van de lobby van de pesticiden- en landbouwindustrie. Dit voorstel staat bovendien lijnrecht tegenover de zorgplicht van de overheid. Werknemers hebben recht op een gezonde werkomgeving. Daarbovenop is het recht op een schone, gezonde en duurzame leefomgeving een mensenrecht, dat daarnaast belangrijk is om de zorg betaalbaar te houden."