Eenheid? Ogen vandaag gericht op historisch congres GroenLinks-PvdA

Afgelopen dagen riepen verschillende partijleden op om de gebeurtenissen in Israël en de Gazastrook te bespreken, ook al was de deadline voor het indienen van actuele moties al verstreken. Na intern beraad heeft de partijtop gisteravond besloten het onderwerp alsnog op de agenda te zetten.

Ruim 4000 leden van de twee partijen hebben zich aangemeld voor het congres, dat door GroenLinks-PvdA zelf als historisch wordt bestempeld. Het is immers voor het eerst dat de partijen samen aan de verkiezingen meedoen.

Feestvreugde

Deze zomer stemden de leden van GroenLinks en PvdA in overgrote meerderheid voor één gezamenlijke kandidatenlijst en één verkiezingsprogramma.

Maar de recente gebeurtenissen in Israël en de Gazastrook dreigen de feestvreugde te verpesten. Afgelopen dagen werd al duidelijk dat de achterbannen van de twee partijen worstelen met het onderwerp. Deze tweet van partijleider Frans Timmermans waarin hij de terreuracties van Hamas veroordeelde, viel niet bij iedereen in goede aarde:

"Waar is de solidariteit van al die politici die mensenrechten zo belangrijk vinden, wanneer Israël Palestijnen vermoordt, onderdrukt, onteigent en verdrijft", reageerde Juliëtte Matthijsen. En het Rotterdamse GroenLinks-raadslid Larissa Vlieger sneerde: "Stop met dit soort nikszeggende uitingen."

Duidelijk statement

"Je moet niet zomaar met zulke uitspraken komen", zegt ook het Wageningse gemeenteraadslid Rik Hoevers van GroenLinks. "Je moet dit in historische context plaatsen." Ook al is de deadline al verstreken, toch hoopt hij op het congres morgen nog een motie te kunnen indienen om het hierover te hebben. Het partijbestuur buigt zich nog over die vraag.

Oud-GroenLinks-Kamerlid Tofik Dibi roept partijgenoten op om op het congres met een duidelijk statement te komen dat burgerslachtoffers door zowel Hamas als Israël onaanvaardbaar zijn. Hij waarschuwt voor een 'desastreuze historische fout' als GroenLinks-PvdA toekijkt bij misdaden tegen de menselijkheid.

Er klinkt meer gemor over gebrek aan debat in de fusiepartij. Volgens GroenLinkser Sabine Scharwachter is de vaststelling van het verkiezingsprogramma een 'stroperig, taai en bureaucratisch proces'. "Belangrijke thema's waarover mensen van mening kunnen verschillen worden niet meer besproken, zoals migratie waarover een andere koers wordt voorgesteld dan in het laatste GroenLinks-programma."

Over enkele voorstellen om het verkiezingsprogramma een rukje naar links te geven wordt nog wel op het congres gestemd. Zo buigen de leden zich in Ahoy onder andere nog over een voorstel om het openbaar vervoer gratis te maken en een voorstel om het eigen risico in de zorg per direct af te schaffen.

Toespraak

Na de vaststelling van het verkiezingsprogramma is het 's middags de beurt aan de lijsttrekker, Frans Timmermans. In zijn congrestoespraak zal ook hij uitgebreid stilstaan bij de gebeurtenissen in Israël en Gaza.

Daarnaast is Timmermans van plan te hameren op de twee belangrijkste thema's voor GroenLinks-PvdA bij de komende verkiezingscampagne: klimaat en bestaanszekerheid.

Bij een gezamenlijk optreden met de populaire Amerikaanse linkse oud-presidentskandidaat Bernie Sanders deze week gaf Timmermans daar al een voorproefje van:

'Eerste serieuze test'

"Verschillen van mening en interne discussies zijn er binnen elke partij", zegt politiek verslaggever Roel Schreinemachers. "Maar de grote vraag bij GroenLinks-PvdA zal toch zijn of het lukt om de prille eenheid te bewaren. De discussie over de opstelling tegenover Israël is een eerste serieuze test voor de samenwerking."

"Vooral GroenLinksers zullen moeten accepteren dat het gezamenlijke verkiezingsprogramma op een aantal punten minder scherp is dan ze gewend waren. De hoop op groter verkiezingssucces deed de twee partijen eerder besluiten samen te gaan. Helemaal pijnloos is dat niet. Een deel van de identiteit van beide partijen gaat verloren door samen te gaan. Het is aan Timmermans om GroenLinks en PvdA achter zich te verenigen."

"Mocht GroenLinks-PvdA na de verkiezingen gaan regeren, dan wordt dat een nog grotere test voor de samenwerking. Bij de PvdA ligt nog vers in het geheugen hoe moeilijk het kan zijn om compromissen te moeten verdedigen die aan de formatietafel zijn beklonken. GroenLinks heeft nog geen regeerervaring en heeft dus nog niet aan den lijve ondervonden hoe lastig het kan zijn als idealen plaats moeten maken voor de harde politieke realiteit."