Kunnen vogels een aardbeving voorspellen? 'Dieren zijn sensitiever'

Op de beelden is te zien hoe vogels onrustig rondvliegen. Ze zouden gebruik maken van de magnetische velden van de aarde om te navigeren, en dat zou door de aanstaande aardbeving zijn verstoord. Maar klopt dat wel? Kunnen dieren een natuurramp als deze voorspellen?

Volgens vogelboswachter Ruben Vermeer van Natuurmonumenten zijn sommige dieren gevoelig voor verandering. "Ik heb weleens voorspellend gedrag meegemaakt bij dassen", zegt hij tegen Editie NL. "We zagen dat ze zich terugtrokken in een burcht, twee weken voordat een sneeuwstorm was voorspeld. Er was op dat moment nog niets aan de hand, maar zij gingen zich al wel ingraven en de burcht dichtmaken."

Weersverandering

Van vogels weet hij dat ze zich anders gaan gedragen wanneer er een weersverandering op komst is. "Maar het is niet duidelijk of dat door hun eigen waarneming komt of omdat ze reageren op andere dieren. Insecten kunnen namelijk heel hoog vliegen, maar wanneer er onweer op komst is, dan vliegen ze lager en daar reageren de vogels weer op."

Het zou kunnen dat de vogels de aardbeving hebben voorvoeld. "Uit een studie naar orkanen in Amerika komt naar voren dat er een bepaalde vogelsoort is die een paar dagen voordat een orkaan langskomt al van het nest afvliegt. We weten niet exact hoe het zit. Maar wat we tot nu toe weten, is dat het met een infrasoon geluid te maken heeft."

Eerder deze week sprak RTL Nieuws met geofysicus Rob Govers. Hij heeft al veel van dit soort theorieën gehoord. "Honden zouden aardbevingen horen aankomen, het zou de schildpaddentrek beïnvloeden of veranderingen in het zwaartekrachtveld veroorzaken. Al die dingen zijn niet bewezen." Volgens hem zijn er na elke aardbevingen wel weer claims over dieren of zelfs mensen die de ramp al zagen aankomen. 

Trillingen

Toch kunnen vogels wel trillingen waarnemen die wij mensen niet kunnen waarnemen, vertelt vogelboswachter Vermeer. "Ze kunnen dus aanvoelen dat er een storm of orkaan en mogelijk ook een aardbeving plaatsvindt. Dat zou voor elke vogel van toepassing zijn, en dus ook de onrust bij de vogels verklaren die in Turkije is gezien." 

Ook bioloog Patrick van Veen heeft een keer meegemaakt dat dieren raar reageerden op een natuurfenomeen. "Het is een heel bijzonder fenomeen dat dieren eerder reageren dan mensen op een natuurramp of -verschijnsel", zegt hij tegen Editie NL. "Ik heb het zelf één keer meegemaakt, dat was tijdens de zonsverduistering in 2001. Ik merkte zelf nog niets, maar de dieren werden stil en zelfs de koeien gingen al slapen. Nog voor de verduistering. Sommige dieren zijn sensitiever dan wij."

Natuur reageert op natuur

Daarnaast is het ook zo dat 'de natuur op natuur reageert', zegt Van Veen. "Dus als een diersoort supersensitief is en dus iets hoort, ziet of ruikt, dan kunnen andere dieren daar ook weer op reageren. Het is vaak een keten van reacties."

Daarin zijn wij mensen anders dan dieren. "Dieren zijn meer dan mensen gewend zich te gedragen naar de natuur. Wij mensen gaan nadenken voordat we iets doen, maar dieren hebben daar helemaal geen tijd voor."