De boodschappen blijven waarschijnlijk nog wel een tijdje duur
Met dank aan het prijsplafond op energie is het leven in januari in een iets minder snel tempo duurder geworden. Forse spelbreker zijn de voedselprijzen. Die stegen opnieuw fors in januari. En voorlopig zullen ze waarschijnlijk nog niet gaan dalen.
Het goede nieuws: de inflatie in januari kwam volgens een eerste raming van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) uit op 7,6 procent. Het leven werd dus flink duurder, maar de percentages met dubbele cijfers zijn voorbij, voor nu althans.
Maar dan hebben we het goede nieuws wel gehad. Waar energie- en brandstofprijzen al maanden minder hard in prijs stijgen, geldt dat bepaald niet voor voedsel, drank en tabak. Je ziet heel duidelijk in de inflatie terug dat de boodschappen duurder blijven worden, aldus Peter Hein van Mulligen, hoofdeconoom van het CBS.
"Als je energie even helemaal uit de inflatie haalt, dan zie je dat de inflatie exclusief energie gewoon verder is gestegen", voegt hij toe.
Mandje boodschappen fors duurder
In onderstaande grafiek is uitgesplitst hoe de energie- en voedselprijzen zich in het afgelopen jaar hebben ontwikkeld, ten opzichte van de algemene inflatie. Om dit inzichtelijk te maken, zijn we uitgegaan van 100 euro voor een mandje boodschappen in januari. Of 100 euro voor je energierekening en brandstof.
Vervolgens zie je per maand wat je voor dezelfde hoeveelheid boodschappen (of energie) extra kwijt was. Voor het hetzelfde mandje boodschappen van 100 euro in januari 2022 was je in de afgelopen maand 114,50 euro kwijt.
De prijzen van energie schoten gedurende het jaar fors omhoog, maar liggen inmiddels zelfs ietsje lager dan in januari 2022.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Waarschijnlijk is het ene het gevolg van het andere, vertelt Van Mulligen. De hoge energieprijzen werken met vertraging door in de prijzen van andere producten, zoals de boodschappen, legt hij uit. "Dus ja, het effect van de gestegen energieprijzen van vorig jaar blijf je daar waarschijnlijk nog wel een tijdje terugzien."
Het kan nog wel een tijdje duren voordat de prijzen van eten minder hard stijgen, verwacht Van Mulligen. "Je zag ook pas dat in de zomer de hoge energieprijzen zich door vertaalden naar hogere prijzen van andere producten. En die zijn daarna alleen maar verder gestegen."
Grondstoffen goedkoper...
Grote vraag is natuurlijk: blijven de voedselprijzen nog langer stijgen, en de inflatie dus ook? Het kan nog wel even duren, verwacht Van Mulligen.
Hij krijgt bijval van Corné van Zeijl, beleggingsstrateeg bij vermogensbeheerder Actiam. Hij dempt het optimisme dat je wellicht zou kunnen krijgen uit het feit dat de prijzen van belangrijke grondstoffen voor voeding al maanden aan het dalen zijn. Na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne schoten deze omhoog, vooral die van graan en plantaardige oliën.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Het gaat om de zogeheten FAO Food Price Index, bijgehouden door de Verenigde Naties. De index is samengesteld op basis van de prijzen van graan, vlees, zuivel, plantaardige oliën en suiker. De index staat op een lager niveau dan een jaar geleden.
... boodschappen nog niet
"Helaas zijn de prijzen die voedselfabrikanten betalen niet de prijs die jij en ik in de winkel betalen", legt Van Zeijl uit. De supermarktprijs is gebaseerd op meer factoren dan de prijs van grondstoffen. "Neem kip. Dat moet verpakt worden. Plastic is ook duurder geworden."
Vervolgens moet de kip nog getransporteerd worden. "De brandstof is duurder. En de chauffeur heeft een loonsverhoging gekregen", vervolgt de analist. Van het stukje kip dat je koopt, is de prijs maar voor een klein deel voor de kip, de rest zijn andere kosten.
En die kosten zouden nog best eens verder omhoog kunnen gaan, omdat de lonen bijvoorbeeld nog wel verder zullen stijgen, zegt Van Zeijl. En er speelt nog iets mee volgens Van Zeijl: alle hierboven genoemde hogere kosten geven fabrikanten en ook supermarkten een mooi excuus om hun eigen marges te verhogen.
"Het is heel simpel. Je hebt een reden om het te doen, je kunt het doen en dan doe je het ook", legt hij uit. "Als je het nu niet doet, kun je het misschien wel nooit meer doen."
Effect prijsplafond uitgewerkt
Er is nog een reden dat het inflatiecijfer van vandaag nog geen reden tot juichen geeft, plaatst Van Mulligen nog een kanttekening. "De grootste klapper qua inflatie zal in januari zijn geweest, dankzij de invoering van het prijsplafond."
Dat prijsplafond geldt ook nog in februari, maar dan zie je het effect ervan niet meer terug in het inflatiecijfer. En dus verandert er in de komende maand niet zoveel, verwacht Van Mulligen.
Maar, om met een positieve noot af te sluiten, het Centraal Planbureau, de rekenmeesters van het kabinet, gaat uit van een inflatie van 3,5 procent dit jaar. En om dit te halen, zullen er toch producten in prijs moeten dalen, legt Van Mulligen uit. "Maar dat blijft koffiedik kijken."