CPB: strengere hypotheekeisen duwen potentiële kopers de huurmarkt op
De groep huurders die wel een huis zou willen kopen, maar dit niet kan is in de afgelopen jaren gegroeid. In 2019 kon ruim 23 procent van de huurders in de vrije sector geen vergelijkbare woning kopen. Het aantal huurhuizen in de vrije sector nam in de periode 2006 tot en met 2018 fors toe.
Het aandeel huurhuizen ten opzichte van het aantal koophuizen steeg met 70 procent. Dat werd onder meer veroorzaakt doordat (particuliere) investeerders koophuizen opkochten om vervolgens te verhuren. Dit fenomeen wordt buy-to-let genoemd.
Hypotheekeisen aangescherpt
En die ontwikkeling is deels te wijten aan het aanscherpen van de hypotheekeisen, meldt het Centraal Planbureau (CPB). Deze onafhankelijke overheidsinstantie adviseert de overheid op economisch gebied.
Het CPB keek naar de gevolgen van het aanscherpen van de regels voor wat een huishouden kan lenen voor een hypotheek tussen de jaren 2013 en 2019. Dit gebeurde om te voorkomen dat huishoudens een te groot financieel risico zouden nemen bij de aankoop van een huis.
In 2008 - toen de regels het soepelst waren - was een huishouden van tweeverdieners met ieder een modaal inkomen nog ruim een derde van hun inkomen kwijt aan hypotheeklasten.
Wel willen, niet kunnen (lenen)
Ruim tien jaar later was dit nog maar een kwart van het inkomen. Hierbij moet wel worden aangetekend dat de hypotheekrente in dezelfde periode halveerde, wat ervoor zorgt dat mensen minder kunnen lenen.
Van alle huurders in de vrije sector kon 23,6 procent in 2019 geen huis kopen dat min of meer gelijkwaardig was aan hun huurhuis. En voor de armste 30 procent van de huurders in de vrije sector met een inkomen van gemiddeld 35.000 euro was kopen voor 57 procent geen optie, aldus het CPB.
Concurrentie van investeerders
Hoe minder mensen kunnen lenen, hoe groter de vraag naar huurwoningen. De groep mensen die niet anders kan dan huren, wordt immers groter. En dat verergert doordat de extra vraag naar huurhuizen in de vrije sector investeerders aanspoort om huizen op te kopen om die te verhuren. Dat gebeurt vooral in de grote steden, met een verschuiving van koop naar huur voor huishoudens die eerder nog een huis konden kopen.
Sinds 2006 is het aantal huurwoningen in de vrije sector verdrievoudigd, blijkt uit het onderzoek van het planbureau.