Nederlandse handel met buurlanden Rusland explodeert na instellen sancties
De Europese sancties tegen Rusland zorgen ervoor dat er veel minder gehandeld wordt met het land. Maar Nederlandse bedrijven importeren en exporteren opeens veel meer naar een aantal buurlanden zoals Georgië, Kazachstan, Kirgizië en Oezbekistan. "Aanwijzing voor sanctie-omzeiling."
Sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne heeft de EU een flinke trits sancties opgelegd aan de Russen. Daardoor mogen veel producten niet meer worden geïmporteerd en geëxporteerd.
Zware sancties
Zo mogen er bijvoorbeeld geen olieproducten, kolen, goud, juwelen, staal, ijzer meer uit het land worden geïmporteerd. Nederlandse bedrijven mogen allerhande machines, luxegoederen en technologieën niet meer naar Rusland exporteren.
Daarnaast staan er inmiddels ruim duizend bedrijven en Russische zakenmensen op de sanctielijst, waardoor ook daar geen handel meer mee gedreven mag worden.
Russische buren profiteren
De invoer uit Rusland steeg vorig jaar nog in waarde, voornamelijk doordat we weliswaar minder, maar wel extreem duur gas nog uit Rusland importeerden. Inmiddels zijn we daarvan af. In de eerste zeven maanden van dit jaar kelderde de invoer dan ook met bijna 70 procent.
De export naar Rusland daalde vorig jaar al met ruim 42 procent en in 2023 tot nu toe ging daar nog eens 67 procent vanaf.
Maar bij een aantal buurlanden van de Russen gaat het precies de andere kant op. Uit Georgië importeerden we tot nu toe 94,9 procent meer. Uit Kazachstan zelfs 486 procent meer en ook uit Kirgizië (64,5 procent) en Oezbekistan (53,5 procent) komen veel meer goederen.
Pijplijn door Rusland
De enorme groei uit Kazachstan zit hem voornamelijk in meer olie-import uit dat land. Die olie gaat voor een groot deel door een pijpleiding die via Rusland naar een haven aan de Zwarte Zee loopt.
"Als de papieren juist zijn en blijkt dat de olie uit Kazachstan komt, dan is er geen reden om die olie niet door te laten. Dus Russische olie niet, maar Kazachstaanse olie wel", vertelde een woordvoerder van het Havenbedrijf Rotterdam eerder aan RTL Z.
De Nederlandse export naar deze landen schoot ook omhoog. Vooral Kirgizië (+171 procent) en Oezbekistan (+75 procent) zijn opeens een stuk populairder om spullen naartoe te sturen.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Toename aan export naar 'uitwijklanden'
Dat kan erop wijzen dat de sancties omzeild worden, door spullen via een tussenstop in een buurland naar Rusland te sturen.
De Douane heeft in Nederland de taak om het omzeilen van sancties te voorkomen. Welke landen er precies gezien worden als uitwijklanden die gebruikt worden om gesanctioneerde spullen naar Rusland te sturen, wil de dienst niet zeggen. "Om mensen die de regels willen overtreden niet wijzer te maken."
"Richting sommige uitwijklanden constateert de Douane een toename van export. De toename aan export richting uitwijklanden hoeft overigens niet per se samen te hangen met doorvoer naar Rusland", laat een woordvoerder weten.
55 keer strafrechtelijk onderzoek
Dat kan namelijk ook het gevolg zijn van dat ondernemers een andere afzetmarkt zoeken, voegt de Douane daaraan toe. En dat mag gewoon.
Zeker is dat dit lang niet altijd het geval is. De Douane heeft 20.282 zendingen naar uitwijklanden gecontroleerd. Tot eind augustus heeft dat 55 keer geleid tot een strafrechtelijk onderzoek.
Aanwijzing voor omzeiling
Sanctierechtadvocaat Yvo Amar onderschrijft dat de toegenomen export naar buurlanden ten dele ook het gevolg kan zijn van het zoeken naar een andere afzetmarkt, maar de exportgroei is zo groot dat hij daar de nodige vraagtekens bij zet. "Het is zeker ook een aanwijzing dat er omzeiling plaatsvindt."
Amerikanen: Kirgizië is doorvoerstaat
Waar de Nederlandse Douane niet het achterste van zijn tong wil laten zien, zijn de Amerikanen wat directer. Onlangs sanctioneerde het Amerikaanse ministerie van Financiën een hele reeks aan Kirgizische bedrijven en instellingen.
"Een van de meest voorkomende tactieken die Russische entiteiten hebben gebruikt om hun import van in het buitenland gemaakt elektronica en technologie voort te zetten, is het gebruik van derden buiten Rusland", schrijven de Amerikanen.
"Bedrijven in Kirgizië exporteren geregeld elektronische componenten en andere technologie naar Rusland sinds de invasie in Oekraïne."
Forse straffen
Bedrijven die zich niet aan de regels houden, nemen daarmee trouwens een fors risico. Er kunnen boetes opgelegd worden tot 900.000 euro, en als dat vanwege de ernst van het vergrijp te weinig wordt geacht, kan de boete zelfs oplopen tot 10 procent van de jaaromzet van een bedrijf, vertelt Amar.
Betrokken personen kunnen een maximale gevangenisstraf van zes jaar opgelegd krijgen.