Een ontstoken hartspier, hoe herken je dat?

Een ontstoken hartspier is riskant, benadrukt cardioloog Rienks van hartpolikliniek CardioExpert, en werkzaam in het Centraal Militair Hospitaal te Utrecht. "Mensen hebben koorts, voelen zich niet lekker. Het is een beetje griepachtig, maar die griep zelf hoeft helemaal niet heel ernstig te zijn."

Virusinfectie

Het is meestal een virusinfectie die iedereen kan oplopen. "Het probleem van sporters is dat zij gewend zijn om af te zien en daardoor ongemerkt te ver gaan. Door die hartspierontsteking kun je hartritmestoornissen krijgen. Hierdoor zakt je bloeddruk en door de lagere bloeddruk word je duizelig", zegt Rienks.

Dat overkwam waarschijnlijk Ajacied Daley Blind in de Champions League-wedstrijd tegen Valencia. In de middencirkel zakte hij door zijn knieën. "Die duizeligheid gaat weer over en veel topsporters gaan dan weer door. En juist dát is gevaarlijk."

Kortademig

Rienks haast zich te benadrukken dat het meestal goed gaat. "Bij ernstige infecties kunnen hartritmestoornissen ontstaan en een achteruitgang van de pompfunctie van het hart. Je merkt dat dan aan hartkloppingen en duizeligheid door de ritmestoornissen en kortademigheid door de verminderde pompfunctie." Een enkele keer kunnen de hartritmestoornissen fataal worden, waardoor de sporter overlijdt tijdens het sporten. 

Maar hoe kun je dat voorkomen? "Het verdwijnt meestal door rust te houden. Het herstelt zich dan vanzelf. Als er sprake is van ernstige pompfunctiestoornissen, hebben patiënten vaak medicijnen nodig. Sommige mensen, en dat is echt een klein deel, krijgt last van littekens op de hartspier. Dat kan voor hartritmestoornissen zorgen of blijvende achteruitgang van de pompkracht van het hart. Soms is het mogelijk dat mensen nooit meer op hetzelfde niveau kunnen sporten."

Als de artsen vermoeden dat er sprake kan zijn van een levensbedreigende hartritmestoornissen wordt een ICD geplaatst. Dat is een apparaat dat de hartslag de hele tijd in de gaten houdt, en als er sprake is van een levensbedreigende ritmestoornis geeft het een elektrische schok af, waardoor het normale hartritme weer herstelt.

Koorts

Het belangrijkste risico van een ontstoken hartspier is een levensbedreigende hartritmestoornis. En dat risico is het grootst bij sporters die géén rust nemen. Vooral topsporters hebben daar last van. "Als je niet genoeg rust neemt omdat je denkt: niet zeiken, maar poetsen, dan moet je oppassen. Maar het is echt een serieuze zaak. Je moet rust nemen en herstellen."

Sportartsen hebben een regel, vertelt Rienks, je mag twee keer zo lang geen intensieve sport bedrijven als de dagen dat je koorts hebt gehad. En daarna weer heel rustig opbouwen. Op langere termijn kunnen levensbedreigende hartritmestoornissen ontstaan bij mensen waarbij littekenvorming van het hart is opgetreden.

Zuurstofgebrek

Rienks vertelt dat er in Nederland jaarlijks 100 tot 150 mensen sterven tijdens het sporten. "Mensen die ouder dan 35 of 40 jaar zijn, sterven vaak aan de gevolgen van aderverkalking van de kransslagaderen met als gevolg ritmestoornissen door zuurstofgebrek van het hart", zegt Rienks.

Daarnaast heb je de jongere sporters. "De meesten hebben een vaak onbekende aangeboren afwijking aan de hartspier. Ook heeft een aanzienlijk deel een ontstoken hartspier." Rienks benadrukt dat sterven aan een ontstoken hartspier een zeer zeldzame complicatie is. "Een ontstoken hartspier komt vaak voor, maar de meeste mensen sterven daar niet aan."

Zeker drie maanden

Het herstel na een hartspierontsteking met klachten varieert, maar bedraagt zeker drie maanden. Daarna wordt bekeken hoe de pompkracht is van het hart en of er nog ritmestoornissen van het hart zijn. Op grond van de resultaten van de onderzoeken wordt een advies gegeven of iemand weer zonder beperkingen kan sporten, of dat dat niet meer mogelijk is.

Het belangrijkste wat mensen hier van mee moeten nemen vindt Rienks, is om niet te sporten als je koorts of griep hebt. "De boodschap is als je koorts hebt of hebt gehad dan ga je niet sporten. En laat je controleren als je sport en je krijgt klachten die je niet begrijpt, zoals hartkloppingen, duizeligheid of kortademigheid."