Wintertijd: zo merken jij én je kind minder van dat uurtje verschil
In de nacht van zaterdag 25 op zondag 26 oktober gaat de klok een uur terug, van 3:00 naar 2:00 uur. Lekker een uurtje langer slapen dus. Of nouja, niet als je jonge kinderen hebt. Kinder- en babyslaapcoach Susanne Willekes legt uit waarom dat ene uurtje zo’n groot effect kan hebben op het ritme van een kind én de ouders. Ze deelt haar tips om de overgang naar de wintertijd soepel te laten verlopen, voor jou én je kind.
Waarom dat ene uurtje zoveel doet
"Onze biologische klok wordt gestuurd door licht, en minder door de wijzers van de klok", legt Susanne Willekes uit. "Kinderen – en dan met name baby’s en jonge peuters – reageren daarom sterker op de verandering. Na de ingang van de wintertijd denkt hun lichaam dat het half zeven is, terwijl de klok half zes aangeeft. Als hun bedtijd later wordt door de overgang naar wintertijd is de kans groot dat het kind eerder wakker wordt, sneller moe en eerder hongerig is."
Gelukkig is het effect tijdelijk. "Het duurt meestal maar een paar dagen voordat het lichaam is gewend aan de nieuwe tijd", zegt ze geruststellend. "Maar in die dagen kan het wel even zwaar zijn voor ouders."
"Verschuif het ritme elke dag met een kwartier: bedtijd, slaapjes én maaltijden.”
Stap voor stap aanpassen
Een uur verschil lijkt weinig, maar voor jonge kinderen is dat best wennen. Daarom raadt ze aan om vanaf zondag stapsgewijs over te gaan naar de nieuwe tijd. "Hier hoef je dus niet ver van tevoren mee te beginnen," legt de kinder- en babyslaapcoach uit. "Als de klok nog niet is verschoven, lopen school- en werktijden gewoon door. Start daarom liever vanaf zondagochtend en verschuif het ritme elke dag met een kwartier: bedtijd, slaapjes én maaltijden." Zo geef je het lichaam van je kind de tijd om rustig aan het nieuwe ritme te wennen.
Voorbeeld: gaat je kind normaal om 19:00 uur naar bed, dan ligt het biologische ritme zondagavond nog op zomertijd, wat overeenkomt met 18:00 op de klok van de wintertijd. Willekes adviseert daarom om de overgang stapsgewijs te maken: breng je kind zondagavond om kwart over zes naar bed, maandag om half zeven en dinsdag om kwart voor zeven. En vanaf woensdag is het ritme van je kind helemaal aangepast aan de wintertijd.
Maak deze fout niet
Wat bij de meeste kinderen niet werkt, is ze in één keer een volledig uur later naar bed brengen. "Uitslapen lukt kinderen meestal pas vanaf het zesde, zevende of achtste levensjaar. Als je je een kind een uur later naar bed brengt, maar dat uur niet uitslaapt, slapen ze in totaal een uur korter." En een vermoeid kind slaapt alleen maar slechter. Laat de slaapjes overdag er daarom ook niet bij in schieten, omdat je bijvoorbeeld op pad bent. En breng je kind niet een paar avonden op rij te laat naar bed, dat zorgt alleen maar voor meer gedoe tijdens de wissel van zomer- naar wintertijd. "Breng je kind liever eerder dan later naar bed en investeer bij de allerkleinsten in goede slaapjes overdag."
De sleutel tot een goed ritme: daglicht
Daglicht speelt een cruciale rol bij het bijstellen van de biologische klok. "Zorg dat je ’s ochtends direct wat natuurlijk licht binnenlaat," adviseert Willekes. "Gooi de gordijnen open en maak daarna een wandeling naar school of doe een blokje om met de buggy. Het helpt je lichaam om sneller over te schakelen."
Wat als je kind ineens om 5:15 uur wakker is
Het is nog donker, koud en héél vroeg: veel ouders merken dat hun kind op zondag ineens veel eerder wakker wordt. "Probeer je kind niet meteen uit bed te halen als het nog vóór zes uur is," vertelt Willekes. "Het is universeel vóór zes uur ’s ochtends gewoon nog nacht. Het lichaam moet leren dat de dag na dit tijdstip pas echt begint."
Let de eerste dagen wat extra op signalen van vermoeidheid: eerder honger, sneller huilen en eerder willen slapen – het hoort erbij. "Raak niet in paniek en wees flexibel", raadt ze aan. "Beter een extra dutje overdag dan een oververmoeid kind. Vermoeidheid zorgt juist voor slechter slapen en meer nachtelijk wakker worden."
"Maak het niet groter dan het is, maar negeer het ook niet."
Ook ouders voelen de overgang
Niet alleen kinderen moeten even wennen, volwassenen merken het soms ook. "Veel mensen, waaronder ikzelf, hebben meer moeite met de zomertijd. Als de klok een uur vooruitgaat dus", zegt Willekes. "Het is ’s avonds langer licht en dus ben je geneigd later naar bed te gaan, maar de wekker staat de volgende ochtend wél op tijd. Je slaapt dan een uur korter. Bij de wintertijd krijg je juist een uur cadeau, maar ook dan moet je lichaam even schakelen."
Haar advies: houd zoveel mogelijk het vaste ritme van je kind aan. "Ga ’s ochtends mee naar buiten, probeer ’s avonds iets eerder te slapen en eet op vaste tijden. Zo komt je lichaam het snelst in het juiste ritme."
Blijf rustig
Het mag duidelijk zijn: de wintertijd is geen ramp, maar ook niet iets om te negeren. "Maak het niet groter dan het is, maar doe ook niet alsof het niks doet", zegt ze. "Bij de meeste gezinnen is het na drie tot vier dagen alweer helemaal normaal."
