Regering Boris Johnson breekt met brexitdeal: 'Onacceptabel'
De Britse regering van premier Boris Johnson zet met een nieuwe wet een streep door de brexitdeal die na ruim drie jaar onderhandelen werd gesloten. Daarmee lijkt een nieuwe brexitcrisis onafwendbaar, omdat er nog geen handelsdeal is gesloten.
Vanmiddag is de United Kingdom Internal Market Bill gepubliceerd, zodat het Britse parlement erover kan stemmen.
Iers-Noord-Ierse grens
De wet is bedoeld om handel tussen Wales, Schotland, Noord-Ierland en Engeland soepel te laten verlopen na 31 december van dit jaar. Nu gelden nog Europese regels voor onderlinge handel tussen de Britse staten, dat verandert vanaf 1 januari.
Om te voorkomen dat Schotten ineens problemen krijgen bij het kopen van mout uit Engeland of dat Welsh staal ineens niet meer naar een buurland mag, komt deze wet er.
Tot zover is er weinig aan de hand. Het gaat mis bij de wetsartikelen die betrekking hebben op Noord-Ierland. Die raken aan het gevoeligste deel uit de brexitdeal, waarin met veel moeite geregeld is dat er geen harde grens komt tussen Ierland (EU) en Noord-Ierland (VK).
Britse ministers de baas
In het wetsvoorstel van de regering Johnson krijgen Britse ministers het voor het zeggen als het gaat om beslissingen over staatssteun en goederentransport tussen Noord-Ierland en de rest van het Verenigd Koninkrijk.
Vooral dat laatste ligt uitermate gevoelig, het doel van het wetsvoorstel is 'unfettered access' voor de Noord-Ieren tot de rest van het VK. Met andere woorden: er komen geen controles.
Grensprobleem terug
Die moeten dan ergens anders plaatsvinden, om te voorkomen dat goederen zonder check van VK naar EU gaan en vice versa. En dat kan dan alleen op de Iers-Noord-Ierse grens, wat na lang onderhandelen voorkomen is om de afspraken uit het Vredesakkoord niet te schenden.
In het wetsvoorstel zelf staat ook dat deze bepalingen in strijd zijn met Europees recht, waar de brexitdeal in is vastgelegd. De zet van de Britse regering zorgt voor stevige reacties in Brussel.
'Afspraak is afspraak'
"Het breken van internationale wetgeving is onacceptabel", tweet Charles Michel vanuit zijn rol als voorzitter van de Europese Raad, waarin alle regeringsleiders van de 27 EU-lidstaten zitten. De stap van de Britten ondermijnt het vertrouwen dat zo hard nodig is bij de lopende onderhandelingen, zegt hij.
"Pacta sunt servanda", voegt Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, toe. Dat is Latijn voor 'afspraak is afspraak' en de basis van internationale wetgeving, schrijft persbureau Reuters.
'Vaagheden in verdrag'
Er moet zo snel mogelijk een topoverleg over de kwestie komen, vindt Maroš Šefčovič, vice-voorzitter van de Europese Commissie. "Daar kunnen onze Britse partners uitleg geven en reageren op onze zorgen na deze bekendmaking."
Een woordvoerder van de Britse regering verklaart volgens Sky News dat de afspraken over Noord-Ierland destijds in grote haast zijn gemaakt en daardoor vaagheden bevatten. Downing Street blijft trouw aan het het uittredingsakoord, aldus de woordvoerder. Johnson zal vandaag nog met de Ierse premier Micheal Martin spreken.
Onderhandelingen handelsdeal
Op 1 januari is de overgangsperiode voorbij die op dit moment geldt en is afgesproken in het Brexitakkoord dat vorig jaar is gesloten. De overgangsperiode is bedoeld om te onderhandelen over een handelsdeal na 31 december 2020. Zonder handelsdeal gelden de meest simpele regels, wat voor administratieve rompslomp bij de grenzen zal zorgen.
Er wordt al maanden onderhandeld over een deal, maar de twee kampen komen er niet uit. Deze week is een nieuwe ronde van onderhandelingen.