Cruciale fase brexitschaakspel: minder dan vier maanden tot no deal-scenario
De Britten stoken het vuur flink op in aanloop naar opnieuw een cruciale fase in de vier jaar waarin onderhandeld wordt over brexit. "Het brexitschaakspel zal nu uitgespeeld moeten worden."
Vanochtend meldde de Britse krant Financial Times dat de Britse regering woensdag een wetsvoorstel presenteert waarin cruciale afspraken uit de uittredingsdeal met de Europese Unie overboord worden gezet.
De Britse regering ontkent noch bevestigt de inhoud van het wetsvoorstel, dat woensdag wordt gepresenteerd.
Voorwaarde voor handelsdeal
"Ik vertrouw erop dat de Britse regering het uittredingsakkoord uitvoert, omdat het een wettelijke verplichting is en een voorwaarde voor elke soort toekomstige relatie", reageert Commissievoorzitter Ursula von der Leyen in een tweet. Die werd dan weer geretweet door Michel Barnier, de belangrijkste brexitonderhandelaar aan EU-zijde.
"Die berichten zijn natuurlijk niet geruststellend", zegt premier Mark Rutte, die constateert dat 'het moeizaam gaat', maar wel vertrouwen heeft in het sluiten van een handelsdeal.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Verbazing in Brussel
In Brussel en de Europese regeringssteden wordt met verbazing op het bericht gereageerd, constateert Fons Lambie, politiek verslaggever voor RTL Nieuws. "Premier Rutte en Commissievoorzitter Von der Leyen reageren redelijk rustig en kalm en wijzen de Britten er fijntjes op dat ze zich aan hun afspraken moeten houden", zegt hij.
"Prettige wedstrijd, ook in het maken van handelsafspraken met de rest van de wereld, zo klinkt het aan Europese zijde."
"Stel dat Londen echt kiest voor de ramkoers, dan is dat allereerst in het nadeel van de Britten, want wat is een afspraak met Londen dan nog waard? Prettige wedstrijd, ook in het maken van handelsafspraken met de rest van de wereld, zo klinkt het aan Europese zijde", vertelt Lambie.
Waarom ineens dit bericht?
De timing is geen toeval. Dinsdag start de laatste ronde van onderhandelingen tussen Barnier en zijn Britse tegenstander David Frost. Zij zijn al maanden bezig om een deal over de nieuwe relatie tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk te sluiten, tot nu toe zonder resultaat.
Als het niet lukt om een deal te sluiten, gelden vanaf 1 januari de meest basic regels voor handel tussen landen, die van de WTO. Dat betekent veel extra administratieve rompslomp aan de grens en mogelijk lange files.
"Kijk eens wat wij durven!"
Het zou goed kunnen dat het lekken van deze explosieve delen uit het wetsvoorstel onderhandelingstactiek is van de regering-Johnson, vertelt Anne Saenen, RTL Nieuws-correspondent in Londen. "Door de druk op te voeren met deze 'kijk eens wat wij durven'-instelling hoopt de regering wellicht iets binnen te halen op het gebied van visrechten."
Een ander opzetje van de regering-Johnson kan zijn om de onderhandelingen op te blazen en de schuld voor het mislukken bij de EU te leggen. "Johnson weet dat de EU nooit akkoord zal gaan met gemorrel aan het akkoord. Met dit voorstel kan hij de komende onderhandelingen laten klappen en dan de schuld geven aan Europese leiders en z'n eigen handen in onschuld wassen", legt Saenen uit.
"Zo laat Johnson hen zien dat hij niet met zich laat sollen."
Een derde reden voor de Britten om met dit voorstel te komen is partijpolitiek. Een deel van Johnson's Conservatieve Partij is niet tevreden met de brexitdeal. "Zo laat Johnson hen zien dat hij niet met zich laat sollen", vertelt Saenen.
'Britse ketelmuziek'
Dat laatste is hoe men in Brussel achter de schermen naar de kwestie kijkt, hoort politiek verslaggever Fons Lambie. "Het wordt eerder gezien als ketelmuziek dan als briljante onderhandelingstactiek van de Britten."
"De stampij lijkt vooral bedoeld om een politiek punt in eigen land te scoren", legt Lambie uit. De regering Johnson staat onder grote druk in de peilingen, er is veel kritiek op de corona-aanpak.
"Het wordt eerder gezien als ketelmuziek dan als briljante onderhandelingstactiek van de Britten."
Start steekspel
Wat de reden ook is en wie er ook gelekt heeft, het incident is de start van een steekspel dat ons dit najaar te wachten staat, duidt Saenen. Boris Johnson heeft laten weten dat er 15 oktober een handelsdeal moet zijn en 'de spanning zal weer oplopen'. "Het brexitschaakspel zal nu uitgespeeld moeten worden", zegt Saenen.
"Het beweegt richting het eindspel, in dat licht moet je de ontwikkelingen van vandaag ook zien", beaamt Lambie.
Knelpunten
Dan moeten de partijen het nog wel eens worden over drie heikele kwesties.
- Staatssteun. De EU heeft strenge regels, waar Britse bedrijven aan moeten blijven voldoen in ruil voor vergaande toegang tot de Europese markt.
- Gelijk speelveld voor het bedrijfsleven. Britse bedrijven moeten zich blijven houden aan Europese regels op gebied van milieu en arbeidsrechten. Ook weer in ruil voor toegang tot de Europese markt.
- Visserij. Dit heeft hoge symbolische waarde voor de Britten. Crux van de onderhandelingen is of Europese vissers nog in Britse wateren mogen vissen en vice versa.
Goed, als het allemaal mislukt, wat dan?
Het plan is nu om eind september nog een ronde te onderhandelen, en als dat niets oplevert dan komen de no deal-scenario's weer in beeld.