Groundhog Day in Brussel: weer een brexitoverleg mislukt

Op het eerste gezicht leek het Groundhog Day in Brussel. Tijdens een persconferentie maakten de hoofdonderhandelaars van de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk bekend dat de maandelijkse gespreksronde opnieuw niets concreets heeft opgeleverd.

Behalve dan de vaststelling dat er nog aanzienlijke meningsverschillen zijn. Net als de vorige zes rondes eigenlijk. "Ik ben teleurgesteld en bezorgd", sprak EU-onderhandelaar Michel Barnier plechtig.

Zijn verklaring leek nogal op die van een maand geleden en die van de maand daarvoor. Ook toen noemde hij het 'teleurstellend' dat er 'geen betekenisvolle vooruitgang' was geboekt en waarschuwde hij dat de onderhandelingen 'niet voor eeuwig' op deze manier kunnen doorgaan.

Belangrijke handelspartner

Je zou bijna vergeten wat er op het spel staat: soepele handel tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie.

Dat is belangrijk voor Nederland, want het Verenigd Koninkrijk is onze belangrijkste exportpartner, na Duitsland en België. Bedrijven in Nederland exporteerden vorig jaar voor bijna 40 miljard euro naar het Verenigd Koninkrijk.

Nog twee maanden

Sinds de brexit, eind januari, gelden in het Verenigd Koninkrijk vooralsnog dezelfde regels als de afgelopen jaren. Maar per 2021 vervallen alle afspraken.

Dat betekent dat er voor eind december een akkoord moet liggen met nieuwe handelsregels. Zo niet, dan keren de douaneprocedures terug en dreigt de handel met het Verenigd Koninkrijk ernstig verstoord te worden.

Barnier waarschuwde vrijdag dat zo'n akkoord er eind oktober al moet liggen, om het technisch en juridisch te kunnen uitwerken. Het Europees Parlement moet het verdrag bijvoorbeeld nog goedkeuren.

Met andere woorden: de onderhandelaars hebben nog twee maanden de tijd.

Ondernemers: bereid je voor

Hans de Boer, voorzitter van Werkgeversvereniging VNO-NCW, heeft weinig vertrouwen in een goede afloop. "Al komen er nieuwe handelsafspraken, dan zal dit naar verwachting slechts een dun handelsakkoord zijn waardoor er toch onherroepelijk heel veel gaat veranderen voor ondernemers", zei hij eerder.

Hij waarschuwde bedrijven zich hierop voor te bereiden. "Waar de Britse overheid heeft aangegeven in het eerste half jaar soepel om te gaan met controles – om zo de grootste verstoringen te proberen te voorkomen – heeft de EU al aangekondigd dit niet te doen."

Schreeuw om aandacht

Jan Willem Velthuijsen, hoofdeconoom bij PwC, maakt zich minder zorgen. "Achter de schermen gaan de onderhandelingen gewoon door. Dit is gewoon politiek wapengekletter, waarmee Barnier probeert te zeggen: hallo, de brexitonderhandelingen zijn er ook nog."

De uitbraak van het coronavirus heeft de aandacht van zowel politici als het grote publiek afgeleid van de brexit, zegt Velthuijsen. "Het heeft de zaken ook in perspectief geplaatst. Drie jaar geleden was het angstbeeld dat de brexit gemiddeld 2 procent groei zou kosten. Het afgelopen kwartaal kromp de Nederlandse economie met 8 procent. En dan deed Nederland het Europees gezien niet eens slecht."

Toch ziet ook hij dat er obstakels blijven, zoals de visserij, tot zijn verbazing. "Dat is 0,1 procent van het Europese bbp! Blijkbaar is het politiek gezien een heel gevoelig thema, maar als econoom denk je dan: koop dat af ofzo."

Kat uit de boom kijken

Ook de PwC-econoom ziet dat veel bedrijven zich nog niet goed hebben voorbereid op een no-dealscenario. Maar dat zijn vooral bedrijven die slechts voor een deel van hun business afhankelijk zijn van het Verenigd Koninkrijk.

"Uit onderzoek blijkt dat ondernemers die veel handelen met het Verenigd Koninkrijk, hun voorbereidingen wel hebben getroffen op het gebied van financiering, opslag en douane-afhandeling."

De overige ondernemers kijken tot nu toe de kat uit de boom, blijkt uit hetzelfde onderzoek. Misschien is dat nog niet eens zo'n gekke strategie. Velthuijsen: "Ik ben geen politicoloog. Maar het zou mij niet verbazen als er toch weer uitstel komt."