Hamers wees naar medebestuurders in rechtszaak over vervolging
Ralph Hamers deed er vorig jaar alles aan om niet vervolgd te worden voor zijn rol in het witwasschandaal bij ING. In een rechtszaak over zijn vervolging voerde hij onder meer aan dat áls er al mensen individueel berecht zouden moeten worden, er toch een aantal betere gegadigden waren dan hij.
Dat blijkt uit stukken die in handen zijn van RTL Z.
In 2018 schikte ING, dat toen nog werd geleid door Hamers, voor 775 miljoen euro met het Openbaar Ministerie omdat het jarenlang de regels aan zijn laars had gelapt om witwassen door klanten tegen te gaan. De bank was onder andere te laks geweest in zijn klantonderzoek en deed te weinig met signalen dat er iets niet in de haak was.
Het OM besloot toen om geen individuele medewerkers te vervolgen, en dus ging ook Hamers vrijuit. Maar in een zogenoemde artikel 12-procedure, waarin klagers bij een rechter kunnen eisen dat er alsnog vervolging moet worden ingesteld, trok Hamers aan het kortste eind.
Het Haagse gerechtshof heeft besloten dat het OM de topman, inmiddels de ceo van de Zwitserse bank UBS, moet vervolgen.
De andere wisten veel meer
In de zaak, die eind 2020 diende, hebben zijn advocaten alles geprobeerd om de rechter van het tegendeel te overtuigen. Een van de belangrijkste verweren die de advocaten van Hamers inbrachten: Hamers wist veel minder dan andere hooggeplaatse bestuurders van de bank.
Volgens Hamers en de zijnen hadden 'vele functionarissen' 'meer inhoudelijke kennis van en veel meer daadwerkelijke (persoonlijke) betrokkenheid' bij het anti-witwasbeleid. Daarna stelt zijn advocaat voor de goede orde wel dat er helemaal niemand vervolgd zou moeten worden, maar: "De heer Hamers scoort op de schaal van feitelijke betrokkenheid en daadwerkelijke wetenschap nóg veel lager."
Nick Jue, Koos Timmermans?
Vervolgens wordt ruim de tijd genomen om duidelijk te maken hoe zeer die andere mensen nauwer betrokken waren. Zo wijzen de advocaten erop dat ING Nederland, het onderdeel waar het onderzoek op was gericht, een eigen directie had. "Waaronder een ceo (Nick Jue), een cfo, en een coo – en een eigen compliance-afdeling."
Daarna worden meerdere hoge functionarissen aangehaald die zeggen dat Jue verantwoordelijk was voor het reilen en zeilen van ING Nederland. Bovendien, zo moet een ander citaat illustreren: de baas van Jue in de directie van het moederbedrijf was dan weer Koos Timmermans en niet Hamers.
En eigenlijk was Hamers als ceo ook helemaal niet betrokken met het leiden van welke bank dan ook, als je de advocaten mag geloven. Hamers ging over de strategie, de grote lijnen. Timmermans daarentegen: "Timmermans was ook expliciet belast met en verantwoordelijk voor het 'day-to-day-management' van de bank", benadrukken de advocaten van Hamers, zonder met de vinger te willen wijzen.
Strafbare feiten? Welke strafbare feiten?
Minstens zo opmerkelijk is dat Hamers zich, bij monde van zijn advocaten, in het geheel niet bewust toont dat er überhaupt strafbare feiten zijn gepleegd door de bank. "Niet elke tekortkoming is misdadig", voerden de advocaten aan voor de rechter. En of al die tekortkoningen samen een misdaad vormen, ook daar willen Hamers c.s. niet zomaar aan.
Hoewel het Openbaar Ministerie klip en klaar stelt dat er sprake is geweest van schuldwitwassen – dat wil zeggen dat er willens en wetens te weinig is gedaan om witwassen door criminelen tegen te gaan – twijfelen de advocaten van Hamers hier openlijk aan, wanneer ze hem proberen te sparen van vervolging. Toch schikte de bank twee jaar eerder onder leiding van diezelfde Hamers, met het OM voor honderden miljoenen.
De verdediging voert aan dat het 'eenvoudig' is om een bank te betichten van schuldwitwassen, als die bank is 'misbruikt' door witwassers, 'maar zo'n benadering schiet al snel door'. De conclusie dat er sprake was van schuldwitwassen 'mag wellicht op het eerste gezicht plausibel klinken – maar zij is voor discussie vatbaar', volgens het kamp-Hamers.
Strafrecht is voor autoverkopers
Bij de bank was er dan ook helemaal geen bewustzijn van het feit dat er strafrechtelijk iets niet in de haak was, vervolgen de advocaten. En dus is het wat hen betreft ook niet vreemd dat die signalen niet naar boven kwamen.
Volgens de verdediging van Hamers werden banken tot voor kort door het OM als bondgenoten in de strijd tegen witwassen gezien. "Het leek niet erg constructief om deze loyale bondgenoten te bestraffen indien hun inspanning op onderdelen (nog) beter zou moeten."
Enkele andere verweren van Hamers
- Hamers is nooit verdachte geweest, het OM heeft dus ook niet besloten om hem niet te vervolgen.
- Als Hamers echt leiding had gegeven aan strafbare feiten, dan hadden toezichthouders ECB en DNB al ingegrepen.
- De Zwitserse bank UBS 'gaat natuurlijk niet in zee [met Hamers] indien zij ook maar maar de geringste twijfel zou koesteren aan diens integriteit en betrouwbaarheid'.
Het strafrecht, dat werd gebruikt voor louche autoverkopers, maar toch zeker niet voor banken, was tot dat moment de gedachte, getuige het verweer. Daarom zou 'niemand binnen ING' erop bedacht geweest zijn dat het rammelende anti-witwasbeleid tot strafrechtelijke problemen zou leiden.
Geen verantwoordelijkheid genomen
Uiteindelijk deed het dat toch. En ondanks alle verweren oordeelde de rechter in de artikel 12-procedure dat ook Hamers vervolgd moet worden.
Daarbij lijkt het afschuiven van verantwoordelijkheid voor het Hof in Den Haag geen beste strategie te zijn geweest. "De feiten zijn ernstig, met de bestuurder zelf is geen schikking getroffen en evenmin heeft hij publiekelijk verantwoordelijkheid genomen voor zijn handelen", schreef het Gerechtshof in Den Haag toen het besloot dat Hamers toch vervolgd moet worden.
"Het hof acht het van belang dat in een openbaar strafproces de norm wordt bevestigd dat ook bestuurders van een bank niet vrijuit gaan als zij feitelijke leiding hebben gegeven aan ernstige verboden gedragingen. De burger moet kunnen zien dat ook dergelijk handelen door de overheid niet wordt geaccepteerd."
