Bossen voor niets geplant: CO2-compensatie in rook op

"We hebben bossen geplant maar die staan nu in brand." Dat zei de CO2-manager van Microsoft bij een online evenement van denktank Carbon 180. In de Amerikaanse staten Washington en Oregon zijn bossen afgebrand die door bedrijven als Microsoft en BP worden gefinancierd. Op die manier proberen ze hun CO2-uitstoot te compenseren.

Hoeveel er aan CO2-compensatie verloren is met het branden van honderdduizenden hectares aan bossen, is nog niet duidelijk. Er zijn nog steeds branden gaande. Maar alleen al BP heeft in een van de beschadigde projecten meer dan 100 miljoen dollar aan CO2-rechten zitten.

Klimaatambities

Het planten van bomen is wereldwijd een populaire manier waarop bedrijven aan hun klimaatdoelstellingen willen voldoen. De levende bomen nemen de C02 op en op die manier wordt de uitstoot vanwege het gebruik van fossiele brandstoffen door bedrijven gecompenseerd.

Shell is, na jarenlange afwezigheid, bijvoorbeeld weer in bosbouw gestapt. In de in juli gepresenteerde klimaatplannen van de Europese Unie zit ook het plan om 3 miljard bomen te planten.

En bedrijven als Trees for All Dutch Green Business Group bieden mogelijkheden om een of meerde CO2-compensatie bomen of bossen te kopen. Voor bedragen vanaf 3,50 euro per maand heb je al zo'n boom.

Ruimte ontbreekt

Milieuorganisaties zijn kritisch op deze manier van het bereiken van klimaatdoelstellingen. Volgens Oxfam Novib is er simpelweg de ruimte helemaal niet voor op de wereld om al die bomen te planten.

Volgens de organisatie is alleen al een gebied twaalf keer groter dan Nederland nodig om nieuwe bomen aan te planten om zo de klimaatplannen van vier grote Europese energiebedrijven (Shell, BP, Eni en Total) op deze manier te verwezenlijken.

"We zijn voor bebossing, maar niet op deze schaal", zegt klimaatexpert Marita Hutjes van Oxfam Novib. "Want zo werkt het niet. Bedrijven rekenen zich te snel rijk."

Verkeerd denken

Coördinator van het bossenprogramma Marijn van der Pas van Milieudefensie noemt het een verkeerde manier van denken als je met bosbouw de CO2-uitstoot wilt compenseren.

"In de Verenigde Staten zien we dat het zorgt voor een monocultuur van goedkope snelgroeiende boomsoorten. Die ook nog eens brandgevoelig zijn."

Hij noemt de bosbranden van nu iets 'om cynisch' van te worden. "Sommige bossen daar branden al een maand."

Big business

Bosbranden komen - mede door de opwarming van de aarde - steeds vaker voor. Jaarlijks gaat 5 procent van de bossen wereldwijd in vlammen op. Dat zijn oude oerbossen zoals in Rusland en aangeplante bossen zoals in de VS.

Daarmee komt de door de bomen opgeslagen C02 ook in een keer vrij. En dat is net zoveel als ongeveer eenvijfde van de uitstoot die we met z'n allen produceren via fossiele brandstoffen.

In de Verenigde Staten betekent dit dat de bedrijven op een andere manier moeten compenseren. Door de wetgeving in Californië komen er in het westen van de VS steeds meer compensatiebossen. Van der Pas: "Het is er echt een business."

Ook in Europa?

Bosexpert Gert-Jan Nabuurs van Universiteit Wageningen denkt dat ook in Europa deze vorm van bosbouw zal gaan groeien, dankzij de Green Deal van de Europese Unie. 

Hij ziet daarvoor twee soorten bos. "Pure compensatiebossen en commerciële plantages met bossen die op de lange termijn hout moeten opleveren. En in de loop van de decennia dan ook CO2 opnemen."  

Marginale gronden

Hij denkt in tegenstelling tot Oxfam Novib dat er ruimte voor is. "Er zijn genoeg marginale gronden in streken waar mensen zijn weggetrokken."

Het zou ook kunnen in gebieden waar nu de vele bosbranden zijn zoals Griekenland en Italië. "Je moet dan kiezen voor minder brandgevoelige soorten en brandgangen creëren in de bossen. Want bosbranden zijn een groeiend probleem", aldus Nabuurs.