Ultimatum DNB aan banken om Russische klanten van sanctielijst te melden
Nederlandse banken krijgen tot 21 maart de tijd om bij toezichthouder De Nederlandsche Bank (DNB) te melden of zij Russen als klant hebben die op een sanctielijst staan vanwege hun steun aan Vladimir Poetin. DNB komt met dit ultimatum omdat zij vinden dat banken dit nog niet snel genoeg doen.
Eerder deze week maakte minister van Financiën Sigrid Kaag (D66) bekend dat er tot nu toe iets meer dan 6 miljoen euro aan Russische tegoeden door Nederlandse financiële instellingen is bevroren. Dat betekent dat het geld geen kant meer op kan.
Het gaat om geld van Russen die volgens de Europese Unie de invasie van Rusland in Oekraïne steunen. Met deze sancties wil de EU hen straffen voor hun steun aan de Russische president Vladimir Poetin. In totaal staan er sinds 15 maart 2022 877 personen en 62 bedrijven op de lijst.
Banken moeten het doen
Het daadwerkelijk uitvoeren van de sancties gebeurt door banken, verzekeraars en andere financiële instellingen waar deze Russen klant zijn. Zij moeten de tegoeden bevriezen en dit vervolgens melden bij toezichthouders Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank.
"Wij geven al deze lijsten door aan de onder ons toezicht staande instellingen en zij moeten vervolgens dat door hun systemen draaien om te kijken of dat dan hits oplevert", legt Klaas Knot, president van DNB, uit. Hij doelt op de zogeheten 'know-your-customer'-afdelingen van banken, waar in de gaten wordt gehouden of klanten van de banken niet betrokken zijn bij fraude- of witwaspraktijken of het financieren van terrorisme.
"Banken worden geacht hun klanten te kennen, dus de systemen zouden dit moeten aankunnen", aldus Knot. In de afgelopen jaren zijn ING, ABN Amro en Rabobank hard door DNB op de vingers getikt omdat ze het toezicht niet op orde hadden. ABN en ING kregen er zelfs boetes van respectievelijk 480 miljoen en 775 miljoen euro voor.
Weinig meldingen
Toch gaat het mis, getuige het lage aantal meldingen (132) van financiële instellingen waar Kaag de Kamer op maandag over informeerde. "Wij hebben ervaren dat wij nog niet alle meldingen krijgen die we zouden moeten krijgen ten aanzien van dit soort hits", beaamt Knot. "Wanneer er dus een persoon naar boven op het scherm komt."
Het kan in theorie wel zo zijn dat de bank de klant wel heeft opgespoord, maar dit alleen nog niet aan DNB heeft doorgegeven, voegt Knot toe. "Er zal nog wel een grotere inspanning moeten worden gepleegd om dat ogenblikkelijk aan ons te melden", waarschuwt Knot. DNB geeft Nederlandse financiële instellingen tot 21 maart de tijd om dit te doen.
Meer meldingen
De Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) laat weten dat de banken 'zo snel en secuur mogelijk' aan de slag zijn gegaan met het sanctiebeleid en dat alle bevriezingen worden gemeld. Maar de banken zouden wel zijn overvallen door de nieuwbakken informatiehonger van DNB.
"DNB heeft ons laten weten een ruimere meldpraktijk te willen en bijvoorbeeld ook meldingen te [willen] krijgen van transacties naar gesanctioneerde partijen die banken hebben tegengehouden. Wij zijn hierdoor verrast omdat deze meldpraktijk afwijkt van de praktijk zoals die zich in de loop van de jaren rond het sanctiebeleid heeft gevormd. Banken zullen hieraan vanzelfsprekend ten volle meewerken", aldus NVB-woordvoerder Bart van Leeuwen.
Daarbij tekent de NVB wel aan dat het tijd kost om zo'n nieuw meldregime op poten te zetten en uit te voeren.
Er was niet alleen verbazing over het lage aantal meldingen, maar ook over het lage bedrag dat is bevroren. In België werd voor een bedrag van 10 miljard aan tegoeden vastgezet, meldde de Belgische krant De Tijd.
In Nederland zal het bedrag ook nog wel oplopen, verwacht Knot. Maar niet in de 'orde van grote' van het bedrag dat over België de ronde doet.
Boekhouders, geen schatkistbewaarders
"We hebben gewoon niet zulke grootschalige Russische activa in Nederland staan", geeft Knot als verklaring. Heel veel van onze economische relaties met Rusland loopt via de trustsector, waar ook de meeste meldingen vandaan kwamen.
"Dat moet u zien als administratiekantoor. Daar worden verder geen bezittingen gehouden in Nederland, maar de boekhouding. En vooral ook de belastingaangifte wordt hier in Nederland gedaan", legt Knot uit. "Maar er zijn weinig financiële bezittingen die we kunnen bevriezen."