Hoe ABN Amro's 'groeiparel' Moneyou op de klippen liep

Toen ABN Amro drie maanden geleden aankondigde te stoppen met internetdochter Moneyou, werd dat nieuws grotendeels ondergesneeuwd door een andere drastische ingreep bij de bank. De meeste aandacht ging uit naar de sanering van de zakenbank-divisie. 

Ook vorige week, tijdens de presentatie van de resultaten over het derde kwartaal, kreeg de afbouw van Moneyou nauwelijks aandacht. Het kwartaalbericht meldde slechts dat het bij de bank ingelegde spaargeld negatief is beïnvloed door het einde van de internetbank.

Honderdduizenden klanten

Komende maanden horen de honderdduizenden klanten waar zij met hun leningen en spaartegoeden heen moeten. De hypotheektak blijft bestaan. "Vanaf november informeren we onze klanten wat het stoppen van Moneyou voor hen en hun producten betekent", aldus de internetbank op haar website, onder de button 'beëindigen klantenrelatie'.

In de appstore, waar de bankapp Moneyou Go te krijgen was, slaat de internetbank een iets emotionelere toon aan. "Met pijn in het hart moeten we je meedelen dat Moneyou stopt. We realiseren ons dat we hiermee niet aan ieders verwachtingen voldoen en dat spijt ons ontzettend."

Mislukt prestigeproject

Door de stekker te trekken uit Moneyou maakt ABN Amro niet alleen de verwachtingen van de klanten niet waar. Ook de aandeelhouders, waaronder de Nederlandse overheid met een belang van 56 procent, zullen teleurgesteld zijn in de mislukking van het prestigeproject.

Jarenlang presenteerde ABN Amro Moneyou namelijk als hippe groeidiamant, waarmee de bank haar concurrenten in de fintech-sector van het lijf kon houden. Via Moneyou zou ABN Amro bovendien internationaal kunnen groeien, zonder enorme risico's te nemen.

Spruitjesbank

De geschiedenis van Moneyou is onlosmakelijk verbonden met de ondergang van het 'oude' ABN Amro in 2007. Dat jaar wordt de bank, die overal ter wereld vestigingen heeft, overgenomen door drie buitenlandse concurrenten en uiteen gescheurd.

Het Nederlandse deel komt terecht bij Fortis, dat vervolgens zelf door het ijs zakt en moet worden gered met belastinggeld. Wat zo van het oude, machtige ABN Amro overblijft, is een Nederlandse spruitjesbank, die in overheidshanden weinig ruimte heeft om een agressieve groeistrategie te volgen.

Bestuursvoorzitter Gerrit Zalm, die ABN Amro van 2009 tot 2017 leidt, heeft geen miljarden euro's om te investeren in overnames van buitenlandse banken, met hun dure hoofdkantoren en geldslurpende kantoornetwerken.

Gelukkig is daar Moneyou, een onderdeel van de bank dat in 2001 in Nederland is begonnen als online hypotheekaanbieder. Dat onderdeel kan zonder krankzinnig hoge kosten worden uitgebouwd tot een veelbelovend speerpunt voor groei.

Daartoe transformeert ABN Amro het hypotheekplatform in 2008 tot internetbank, waar klanten ook spaarrekeningen en persoonlijke leningen kunnen krijgen. De bank volgt het model van ING Direct, de succesvolle internetdochter van ING.

Hip en hoge rente

Onder Zalm wordt Moneyou in de markt gezet als een hippe internetbank, waar klanten zonder gedoe gunstige bankproducten kunnen afnemen. Onder het motto 'De bank, dat ben ik', richt het bedrijf zich vooral op eigenzinnige millennials.

Omdat Moneyou geen dure bankkantoren nodig heeft, kan het gunstige tarieven bieden. In 2009 wint de bank het 'Gouden Spaarvarken' voor de best renderende spaarrekening zonder beperkende voorwaarden, met een vette rentevergoeding van 3,83 procent.

Miljarden spaargeld

In de jaarverslagen van ABN Amro is de toon rond Moneyou tussen 2012 en 2017 onverminderd positief. Het bedrijf haalt miljarden aan spaargeld op, en wordt ook actief in Duitsland, België en Oostenrijk.

In 2016 zou Moneyou goed zijn voor ruim 500.000 klanten en 20 miljard euro aan spaargeld. Onder leiding van Liesbeth Rigter, die een jaar daarvoor is aangetreden als ceo, maakt de internetbank zich klaar voor een nieuwe groeispurt.

Kapitaalinjectie

Met een flinke kapitaalinjectie van ABN Amro wordt het dochterbedrijf omgevormd tot volledige onlinebank. Die biedt nu ook betaalrekeningen aan, en een nieuwe app: Moneyou Go.

"Moneyou wil zijn digitale productaanbod uitbreiden en zal geleidelijk internationaal expanderen", schrijft ABN Amro in het verslag over 2016. "De cliëntervaring moet nog meer naadloos, mobiel, aantrekkelijk, relevant en 'techy' worden. Wij noemen dat smart banking."

In De Telegraaf suggereert chief technology officer Christian Bornfeld van ABN Amro dat het succes met Moneyou zo groot kan zijn, dat 'gewone' bankklanten van ABN Amro uiteindelijk zullen overstappen naar de internetbank. 

Verovering Noordwest-Europa

ABN Amro heeft Moneyou meer dan ooit nodig om het imago van duffe bank af te schudden. De bank, die sinds 2008 in staatshanden is, is eind 2015 namelijk naar de beurs gegaan.

Zolang de aandelen van ABN Amro grotendeels nog in handen zijn van de overheid, blijft de ruimte voor risicovolle groeiprojecten klein. Maar op de beurs moet de bank zichzelf wel verkopen aan beleggers.

Dankzij Moneyou kan dat. ABN Amro benadrukt niet alleen het hippe fintech-karakter van de 'bank van de toekomst', maar ook de groeipotentie. Na het kunstje te hebben geleerd in Nederland, Duitsland, België en Oostenrijk, moet Moneyou als 'challenger bank' heel Noordwest-Europa veroveren.

Moeilijkheden

Na de aankondiging van dat aanvalsplan wordt het echter al snel stil rond Moneyou. Door de dalende rentes kan de internetbank zich steeds moeilijker met gunstige rentevergoedingen onderscheiden van de concurrentie.

Begin 2019 komt Moneyou bijvoorbeeld met het aanbod om spaargeld twee jaar vast te zetten, tegen een magere rentevergoeding van 0,05 procent. De tijden dat de internetbank prijzen won dankzij de hoge rentevergoedingen, behoren overduidelijk tot het verleden.

Daarbij komt dat ABN Amro steeds minder behoefte heeft aan miljarden spaargeld van particuliere klanten. De bank kan het geld tegenwoordig makkelijk en goedkoop lenen bij de Europese Centrale Bank (ECB). En overtollige spaartegoeden kosten alleen maar geld, omdat de bank die tegen een vergoeding bij de ECB moet stallen.

Ambities gekortwiekt

Na alle positieve geluiden en ambities uit het verleden besteedt ABN Amro in het jaarverslag over 2018 nog maar nauwelijks aandacht aan Moneyou. Het blijkt een teken aan de wand. In 2019 worden de ambities ineens gekortwiekt.

Begin dat jaar trekt Moneyou zich stilletjes terug van de Oostenrijkse markt. En in de zomer stoot de bank zijn Belgische portefeuille af, goed voor 2 miljard euro aan spaargeld. Moneyou-topvrouw Rigter zoekt haar heil bij Wehkamp.

Weg uit België

ABN Amro zegt dan dat Moneyou in België en Oostenrijk te klein is gebleven voor een succesvol bestaan. De bank bezit weliswaar geen duur kantorennetwerk, maar moet wel kosten maken voor een kantoor in Antwerpen, compliance en marketing.

Eind dat jaar stopt Moneyou ook met de spaarrekeningen voor zakelijke klanten. Volgens een woordvoerder biedt dat ruimte om 'de focus te verleggen op de particuliere markt en het door ontwikkelen van het succesvolle Moneyou Go platform'.

Nieuwe topman

Maar ook dat blijkt te optimistisch. In de ogen van Robert Swaak, die in april van dit jaar aantreedt als nieuwe bestuursvoorzitter van ABN Amro, vindt Moneyou geen genade. Swaak is afkomstig van accountants- en advieskantoor PwC, en heeft als buitenstaander geen sterke binding met het prestigeproject.

Bij de presentatie van de halfjaarcijfers en de reorganisatie van de zakenbank trekt ABN Amro de stekker uit Moneyou. Volgend jaar moet het bedrijf zijn opgedoekt. Zo komt na twaalf jaar een roemloos einde aan de veelbelovende 'fintech groeiparel' van de bank.

Geen koerseffect

Volgens beursanalist Corné van Zeijl van Actiam is ABN Amro te voorzichtig geweest met Moneyou. "Als je zoiets wil doen, moet je het groot aanpakken en er veel geld in stoppen. Anders kan je het beter laten. Na de beursgang had ABN Amro wel een groeiplan zoals dat van Moneyou nodig, maar dat is nooit uitgekomen."

Toch heeft de koers van het aandeel ABN Amro volgens Van Zeijl niet geleden onder het stopzetten van de internetbank. "Dat komt omdat Moneyou nooit zo groot of winstgevend is geworden, dat het echt invloed kreeg op de waardering van het aandeel ABN Amro. Ik denk eerder dat beleggers blij zijn."

Analist Robin van den Broek van Mediobanca is evenmin rouwig om het einde van Moneyou, en denkt ook niet dat beleggers dat zijn. "Gezien de uitdagingen waar ABN al mee te maken heeft, denk ik dat het een goede beslissing is. Volgens mij is het nooit echt een belangrijke feature geworden in de investment case van ABN."

Nieuwe strategie ABN Amro

ABN Amro laat weten hoofdzakelijk met Moneyou te zijn gestopt als gevolg van de lage rente. "Daarmee valt enerzijds een mogelijkheid tot onderscheiding in de markt weg", aldus woordvoerder Hans Sjouke Koopal. "Anderzijds is voor ABN Amro als geheel sprake van een liquiditeitsoverschot." Dat wil zeggen dat de bank het spaargeld dat door Moneyou is opgehaald, eigenlijk niet nodig heeft.

Hoeveel er in totaal in Moneyou is geïnvesteerd, zegt ABN Amro niet. Wel dat de extra kapitaalinjectie eind 2016 een omvang had van '40 miljoen euro plus reguliere ontwikkelbudgetten'.

Hoeveel ABN Amro op het geflopte dochterbedrijf moet afschrijven, wil ze evenmin kwijt. Eigenlijk wil de bank niet veel meer zeggen over het einde van Moneyou dan eerder in twee persberichten stond. Oud-directeur Rigter kreeg van de bank geen toestemming om met RTL Z te praten.

Wel wijst woordvoerder Koopal erop dat ABN Amro eind deze maand een inkijkje geeft in zijn nieuwe strategie. Dan moet duidelijk worden hoe de bank wil groeien, nu de plannen voor de verovering van Noordwest-Europa met Moneyou zijn mislukt.