Rabobank boort nieuw verdienmodel aan: carbon banking
Rabobank stapt in carbon banking: het kopen en verkopen van CO2-certificaten. Dat moet voor meerdere partijen voordeel opleveren: boeren in onder meer Afrika, bedrijven die hun CO2-uitstoot willen terugbrengen en Rabobank natuurlijk. Vijf vragen over hoe het zit en of het idee gaat werken.
1. Hoe werkt het precies?
Kleine boeren, onder andere in Afrikaanse landen onder de Sahara, planten op hun terrein onder meer avocado- en mangobomen. Als die bomen groeien, dan nemen ze CO2 op. Die CO2-rechten kunnen de boeren verkopen aan grote bedrijven, die veel CO2 uitstoten. Dat levert de boeren geld op.
Naast CO2-opslag moet ook het fruit in de bomen na verloop van tijd iets opbrengen. Daarnaast kunnen onder die bomen nog gewassen worden geteeld, of de bomen kunnen schaduw voor vee opleveren.
Wereldwijde uitstoot
De geplante bomen zorgen er daarnaast voor dat water beter wordt vastgehouden en dat de kwaliteit van de bodem verbetert, aldus Rabobank. Nu is er namelijk geregeld sprake van monocultuur, waarbij maar één gewas wordt verbouwd. Als daar bomen bijkomen, dan komt dat de kwaliteit van de grond ten goede.
In 2025 moeten in totaal 15 miljoen boeren, die gemiddeld slechts 1 hectare grond hebben, bij elkaar 150 megaton CO2 per jaar opslaan in de bomen die op hun grond staan, is het plan. Dat is 0,5 procent van de jaarlijkse wereldwijde uitstoot. Uiteindelijk moet dat groeien naar 1 gigaton CO2.
2. Voor wie is het plan aantrekkelijk?
De normen voor CO2-uitstoot worden steeds strenger. Zo wil de Europese Unie de uitstoot van CO2 in 2030 met 55 procent hebben teruggebracht in vergelijking met 1990. Grote bedrijven, bijvoorbeeld in Europa, kunnen de CO2-rechten van in dit geval Afrikaanse boeren kopen om zo hun eigen uitstoot te compenseren.
De meeste bedrijven werken wel aan het verminderen van hun uitstoot, maar ze kunnen deze niet van de ene op de andere dag zo fors verminderen.
Het geld dat ze voor de 'CO2-credits' betalen komt voor het overgrote deel, voor 95 procent, bij de boeren in ontwikkelingslanden terecht.
3. Wat levert carbon banking op voor Rabobank?
Rabobank bemiddelt tussen de boeren en de grote bedrijven en daarom vraagt de bank 5 procent van de opbrengsten. Daarmee zorgt de bank ervoor dat het een andere inkomstenbron aanboort.
Nu nog is de rentemarge de belangrijkste inkomstenbron. De huidige lage rente werkt echter flink in het nadeel van Rabobank. Zo daalden in 2020 de nettorente-inkomsten van Rabobank met 3 procent.
4. Is dit product niet ontzettend fraudegevoelig?
Boeren die de bomen planten, zouden de bomen kunnen kappen en toch geld innen, is een kritiekpunt. Rabobank werkt daarom samen met Microsoft en dat concern kan met onder meer satellietgegevens de hoeveelheid biomassa meten, zodat van jaar tot jaar precies kan worden nagegaan hoeveel bomen zijn gegroeid.
Daardoor zouden de boeren de vergoeding moeten krijgen waar ze recht op hebben en weten grote bedrijven dat ze betalen voor de hoeveelheid CO2 die daadwerkelijk wordt opgeslagen. Dat zou fraude moeten uitsluiten.
5. Is het een goed idee?
"Bossen spelen een belangrijke rol in het klimaat en kunnen een bijdrage leveren aan het oplossen van het klimaatprobleem", zegt Gert-Jan Nabuurs, hoogleraar aan de Wageningen Universiteit en hoofdauteur van het zesde IPCC-rapport van de VN-organisatie Intergovernmental Panel on Climate Change.
Hierin staat de stand van zaken van klimaatverandering en de mogelijkheden om klimaatverandering tegen te gaan.
"De private sector zoekt hierin ook naar haar rol en het plan van Rabobank past hier goed in. De koolstofmarkt is echter nog wel erg onbestendig", aldus Nabuurs. "In de koolstofmarkt is de ontwikkeling van de prijs erg onzeker, maar ook hoe er geteld gaat worden, ofwel: welke maatregelen mag je meetellen op je boekhouding."
Uitdaging
Hij waarschuwt ook dat de groei van bomen niet heel makkelijk is te voorspellen. "Er is niet één oplossing voor elke boer, je moet zoeken naar de juiste bomen voor de grond en de juiste combinaties van bomen en andere gewassen."
Daarbij is het vaak lastig om dergelijke projecten op de langere termijn in stand te houden, zegt Nabuurs. Het is daarom belangrijk dat de lokale boeren kunnen delen in de opbrengst. "Als je de lokale bevolking niet meeneemt, dan wordt het een hele uitdaging."
'De perfecte schaamlap'
Hans de Geus, RTL Z-beurscommentator, is cynisch. "Dit noemen we ook wel ‘eco-kolonialisme’. Je legt de gevolgen van onze overconsumptie neer bij de ontwikkelingslanden. Zij kunnen zo misschien minder voeding voor zichzelf produceren."
Probleem is volgens De Geus ook dat je 'het sprookje faciliteert dat je alles kunt compenseren en aan een markt kunt overlaten'. "Het is voor vervuilers als Shell en KLM dé perfecte schaamlap om door te gaan met groei van uitstoot. Rabobank moet sowieso zorgen voor groene landbouw, met of zonder CO2-rechten."
Milieu-organisatie Urgenda vindt het moeilijk om een reactie te geven, omdat ze nog niet alle details kennen. Wel zegt een woordvoerder: "Het duurt gemiddeld tien jaar om de grond zo te verbeteren dat deze meer CO2 opneemt en het duurt een jaar of 40 voordat bomen groot genoeg zijn om echt bij te dragen, zoveel tijd hebben we niet."