Hebben flitsbezorgers toekomst? 'Het is een wankel businessmodel'

Pas twee jaar terug begon bij ons het fenomeen flitsbezorging. Na Gorillas beloofden vervolgens ook Flink, Getir en Zapp binnen tien minuten de boodschappen die je via een app had besteld thuis te bezorgen.

Het is maar de vraag of flitsbezorgers over een paar jaar in deze vorm nog bestaan, zegt Dirk Mulder, sectorbankier die zich bij ING richt op detailhandel.

Minder animo

Na corona lijkt de animo te dalen. In oktober was de omzet van flitsbezorgers 13 procent lager dan de piek van januari. En het aantal bestellingen daalde met ruim 40 procent, blijkt uit recente cijfers van ING.

Consumenten vinden flitsbezorging duur en het wordt nu het economisch minder gaat vaak ook als een onnodige luxe gezien, aldus onderzoeksbureau Kantar. Er verdwijnen ook flitsbezorgers. Zapp, verreweg de kleinste van de vier die in ons land actief waren, stopte ermee in Nederland. En Getir neemt Gorillas over.

Flink zegt het beeld dat de populariteit van flitsbezorging daalt niet te herkennen. Het aantal bestellingen is veel hoger dan afgelopen jaar en de omzet in Nederland stijgt, aldus Flink.

Maar Getir lijkt juist dramatisch slecht te draaien, in ieder geval in 2021. Het bedrijf leed toen op een omzet van 466,1 miljoen dollar (438 miljoen euro) een verlies van maar liefst 586,8 miljoen dollar, schrijft het Financieele Dagblad. Getir wil niet reageren op vragen over de financiële situatie.

Markt zit tegen

Het zit flitsbezorgers nu op een aantal punten tegen. Zo klagen omwonenden over de dark stores, panden met geblindeerde ramen, die als distributiecentrum dienen en de overlast die daar wordt veroorzaakt door bezorgers.

Sommige gemeenten, zoals Amsterdam, Rotterdam en Utrecht, worden dan ook strenger voor de flitsbezorgers. Er mogen tijdelijk geen nieuwe dark stores komen en sommige moesten zelfs sluiten.

'Funest'

Amsterdam wil alleen nog nieuwe vestigingen buiten woonwijken, en dat is funest voor het businessmodel van flitsbezorgers, zegt Jesse Weltevreden, lector Digital Commerce aan de Hogeschool van Amsterdam.

"Flitsbezorgers moeten immers dicht bij de consumenten zitten. Hoe verder weg, des te langer bezorgers onderweg zijn en hoe lastiger het is om winstgevend te zijn, omdat je minder ritten kunt maken."

En Amsterdam is de Nederlandse stad met verreweg de meeste dark stores, zodat beperkingen daar de sector hard raken. Sowieso is flitsbezorging iets van grotere steden. In de gebieden daarbuiten is flitsbezorging onrendabel, zegt Mulder.

'Investeerders terughoudender'

Flitsbezorgers moeten ook meer op het geld gaan letten, denkt Mulder. De afgelopen jaren waren flitsbezorgers alleen bezig met groeien. Dat kost veel geld.

Beleggers waren de laatste tijd bereid om dat geld te investeren in flitsbezorgers. Maar door de hogere rente zijn andere beleggingen nu ook interessant geworden voor die investeerders.

Ook de hoge inflatie en het dalende consumentenvertrouwen maken dat investeerders huiveriger zijn, aldus Mulder. "Flitsbezorgen wordt vaak als een luxe gezien en als het economisch slechter gaat, dan bezuinigen consumenten daar mogelijk als eerste op."

En het is de vraag wat er overblijft van de omzet nu kortingen die eerder werden gegeven worden afgebouwd, voegt Martijn Arets daar aan toe. Hij schreef een boek over de platformeconomie, een term die gebruikt wordt voor bedrijven die hun diensten via het internet aanbieden, zoals Amazon en Zalando en dus ook flitsbezorgers. 

Concurrentie supermarkten

Supermarkten worden ook concurrenten van flitsbezorgers. Zo werken Albert Heijn, Spar en de regionale supermarktketen Hoogvliet samen met Thuisbezorgd. En Jumbo werkt samen met Gorillas om boodschappen te bezorgen.

Aan alle kanten wankelt het businessmodel van flitsbezorgers, concludeert Weltevreden. "Je kunt alleen rendabel zijn als je in een klein bezorggebied veel omzet kunt scoren. Hoe meer spelers er zijn, hoe lastiger dat wordt."

'Supermarkt in het voordeel'

Supermarkten zijn nu volgens Weltevreden 'absoluut' in het voordeel. Ze zitten immers al in woongebieden, van waar ze kunnen bezorgen, terwijl flitsbezorgers moeite hebben met het openen van nieuwe vestigingen.

Supermarkten hebben volgens Weltevreden alles in huis om bezorging rendabel te doen. "Maar voor flitsbezorgers wordt dat nog een hele kluif."

En een supermarkt kan besluiten om toe te leggen op bezorging, als klantenbinding. Ze verkopen ook gewoon in winkels en dat is wél winstgevend, aldus Arets. 

Schaal

Door hun grotere schaal kunnen supermarkten als Albert Heijn en Jumbo ook goedkoper inkopen, denkt Mulder.

Bij supermarkten kun je overigens ook kiezen uit een groter assortiment, alleen duurt het dan wat langer voor je boodschappen bij je thuis worden gebracht. Maar veel consumenten hoeven niet binnen 10 of 20 minuten hun boodschappen in huis te hebben, denkt Weltevreden. Flitsbezorgers hebben ook al de belofte van bezorgen binnen 10 minuten losgelaten.

De winstmarges op levensmiddelen zijn heel laag, dus hoe meer artikelen worden besteld, hoe beter het uit kan, zegt Weltevreden. Dat is in het voordeel van supermarkten.

'Flits en super lopen in elkaar over'

Maar misschien lopen flitsbezorging en supermarkten straks wel in elkaar over, denkt Mulder. Bij Getir en Flink zijn sommige dark stores nu tegelijk ook supermarkt. Een bedrijf als Coolblue begon ook online en opende daarna winkels. En supermarkten begonnen met winkels en zijn daar bezorging bij gaan doen.

In deze video zie je dat de keiharde strijd tussen flitsbezorgers maar één winnaar kent: