Kleine brouwers houden het voor gezien: 'Hoge kosten en concurrentie'
Het aantal kleine bierbrouwers dat de handdoek in de ring gooit neemt toe. Gestegen kosten, concurrentie van andere brouwers en coronaschulden maken de markt lastig, zeggen de brouwers.
"Ik had gehoopt niet bij de verliezers van de afvalrace te horen", zegt Rob van den Meijdenberg, eigenaar van Kraftbier uit Tilburg, dat recent failliet is gegaan.
De ellende voor hem begon door corona. Voordat de pandemie uitbrak was de horeca goed voor misschien wel 80 procent van de omzet van Kraft. Maar dat viel weg. "Op zich zijn we corona goed doorgekomen", legt Van den Meijdenberg uit. "Maar de steunmaatregelen moeten wel worden terugbetaald, terwijl we na corona de horeca als afzetmarkt maar lastig terugkregen."
De horeca ging meer afnemen van grote brouwers, zoals Heineken, het Belgische Inbev en Swinkels (van onder meer Bavaria), aldus de ex-brouwer.
Hogere kosten
Verder stegen door de Russische inval in Oekraïne de prijzen van graan (afgezien van water verreweg het belangrijkste bestanddeel van bier), energie, verpakkingen. personeel en transport. En het bier van kleine spelers wordt toch al duurder gebrouwen dan dat van de grote, waardoor het moeilijk was om de verkoopprijs verder te verhogen, legt hij uit. "En de markt is overvol."
Zo waren er in het het eerste kwartaal 817 brouwerijen in Nederland, tegen slechts 399 in 2017 en maar 165 begin 2014, blijkt uit cijfers van de Kamer van Koophandel. Het overgrote deel van die brouwerijen is een microbrouwerij.
Micro vs. massa
Voor microbrouwerijen bestaat geen vaste definitie, maar wat ze gemeen hebben is dat het brouwerijen zijn die geen massaproductie kennen. Heineken, Hertog Jan en Bavaria, om maar een paar grote namen te noemen, zijn dus geen microbrouwerijen. Onder meer het Uiltje en Kaapse Brouwers zijn dat dan weer wel.
En er zijn nog veel meer brouwerijen, die vaak nog veel kleiner zijn en alleen lokaal bekend en verkrijgbaar zijn.
Meer stoppers
Het Tilburgse Kraftbier was niet de enige microbrouwerij die het niet meer kon bolwerken. In het eerste kwartaal van dit jaar hielden twintig kleine brouwers het voor gezien, zoals onder meer Bierbrouwerij de Vlijt uit Apeldoorn. Het is het hoogste aantal stoppers sinds 2013, zo blijkt uit cijfers van de Kamer van Koophandel.
Ook in de kwartalen ervoor hielden meer brouwers ermee op dan in andere jaren, al blijven het kleine aantallen.
'Aantal stoppers steeg met de helft'
Vaak hebben microbrouwers geen eigen brouwinstallatie, maar laten ze het bier brouwen bij andere brouwers. Zo'n brouwer die voor anderen brouwt, is Kees Schouten van De Noord-Hollandse Bierbrouwerij. Veel van zijn klanten stopten ermee. Het aantal stoppers is volgens hem in het afgelopen jaar met de helft gestegen.
Ook Frederik van Lynden, medeoprichter en mede-eigenaar van De Loonbrouwerij, die eveneens brouwt voor brouwers zonder een eigen installatie, zegt om zich heen te horen van meer brouwers die het bijltje erbij neergooien.
"Het is best een lastige branche, met heel kleine marges. Het is moeilijk om de hogere kosten door te berekenen aan klanten en ik kan me dan goed voorstellen dat je stopt."
'Zwak tegenover de groten'
Kleine brouwers hebben ook het nadeel dat ze een zwakkere positie hebben ten opzichte van hun iets grotere collega's, vooral in de horeca, aldus Van Lynden. Een aantal van hen is overgenomen door grote concerns.
Zo kocht Heineken Texels en Bavaria nam Brouwerij de Molen uit Bodegraven over. Verder nam het Belgische Duvel Moortgat (bekend van onder meer Duvel en Chouffe) een belang in brouwerij 't IJ uit Amsterdam.
Overgenomen microbrouwerijen werken bij de distributie vaak samen met grote concerns door wie ze zijn gekocht, aldus Jos Oostendorp, voorzitter van Craft, de branchevereniging voor onafhankelijke brouwerijen. Dat drukt de kosten, waardoor ze meer aan reclame kunnen uitgeven.
En volgens Van Lynden kunnen de grote bierconcerns in de horeca een aantrekkelijk totaalpakket aanbieden, door ook het speciaalbier te verkopen van de grotere microbrouwerijen die ze hebben overgenomen. De horeca hoeft dan niet in zee met microbrouwerijen die veel kleiner zijn en maar een paar biersoorten maken.
Moeilijk
"We hadden wel verwacht dat meer brouwerijen het moeilijk zouden krijgen", zegt Oostendorp. Maar volgens hem valt het tot nu toe 'heel erg mee'. Van de 179 kleinere brouwerijen die lid zijn van Craft, was er maar één die failliet is gegaan. Niet alle brouwerijen zijn lid van Craft, geeft hij daarbij toe.
Stoppen is makkelijk
Stoppen is voor veel microbrouwers overigens relatief makkelijk, aldus Schouten. "Vaak doen ze het erbij, naast hun baan. En als ze hun bier elders laten brouwen, dan hoeven ze dus geen grote investeringen te doen. Als ze de voorraad die er nog staat hebben verkocht, kunnen ze gewoon stoppen".
In deze video zie je dat het door klimaatverandering steeds lastiger wordt om hop, een belangrijk ingrediënt voor bier, te verbouwen: