De ondergang en wedergeboorte van de iconische kastenbouwer Lundia

Vorige week ging kastenbouwer Bomefa uit Kampen failliet, inclusief dochterbedrijf LundiFlex Archief- en Stellingsystemen. Curator Dignus Meulenberg werkt aan een mogelijke doorstart.

Dochter LundiFlex is een afsplitsing van Lundia, dat bijna zeventig jaar geleden in Varsseveld begon en uitgroeide tot bouwer van de meest iconische kasten van Nederland. Maar van die immens succesvolle onderneming resteert weinig meer dan het merk en wat franchisewinkels.

Simpel maar oerdegelijk

Het populaire kastensysteem Lundia wordt in 1949 geïntroduceerd in Nederland en is meteen een succes. Het meubelfabriekje Het Oosten uit Varsseveld, vijftien jaar eerder opgericht door ondernemer Antoon Heinen, gaat houten magazijnstellingen produceren onder licentie van de Zweedse ontwerper Harald Lundqvist.

Het geheim van Lundia? De simpele maar oerdegelijke constructie van Scandinavisch vurenhout. Dankzij de verstelbare planken en voorgeboorde sleuven in de stellingen is de kast makkelijk op te bouwen en aan te passen.

In het oprichtingsjaar toont Lundia in een reeks dagbladadvertenties trots dat een plank het gewicht van veertien man aankan. "Veertien man op één schap; een bewijs voor de degelijke constructie."

Hippiekasten

Aanvankelijk verkoopt Lundia de stellingkasten alleen aan bedrijven; voor gebruik in magazijnen en archieven. De wederopbouw geeft de stellingbouwer de wind in de zeilen; de kasten zijn niet aan te slepen. Niet veel later gaat Lundia ook de inrichting van winkels verzorgen.

In de jaren zestig wordt per ongeluk een nieuw segment van de markt aangeboord, wanneer studenten en kamerbewoners Lundia ontdekken. Zij vallen voor de dan nog relatief goedkope stellingkasten, die snel te monteren zijn en makkelijk te verhuizen. In het hippietijdperk wordt het ongelakte hout van Lundia gezien als 'eerlijk' materiaal.

Na hun afstuderen blijven veel klanten Lundia trouw. Mede daardoor groeit Lundia uit tot een onderneming van formaat. Begin jaren tachtig telt het bedrijf al drie fabrieken in en rond Varsseveld, met 550 werknemers en 60 miljoen gulden omzet. Het bedrijf is inmiddels overgenomen door de zoons van de oprichter; Gerrit en Willem Heinen.

In de jaren tachtig opende Lundia ook een keten winkels. (Beeld: ANP)

Assortiment uitgebreid

In de jaren tachtig zetten de broers zwaar in op de interieurmarkt, en openen in sneltreinvaart een trits publiekswinkels. In 1992 telt Lundia 21 winkels. Het assortiment wordt uitgebreid met gelakt hout, kastjes, ladeblokken en glazen deurtjes. Later komen er zelfs stoelen, tafels en bedden bij.

Daarnaast gaat het succesvolle familiebedrijf ook andere bedrijven overnemen. Zo koopt het in 1982 NedCon in Doetinchem, dat stalen kasten maakt.

Beursgang op hoogtepunt

Eind jaren tachtig staat Lundia, met dan 700 werknemers en een omzet van 150 miljoen gulden, op zijn hoogtepunt. Om nieuw groeikapitaal op te halen, overweegt het familiebedrijf in 1988 zelfs een beursgang. Een jaar later wordt het bedrijf omgedoopt in Lundex Groep.

Onder Lundex komt een waaier aan dochterbedrijven, die zich richten op verschillende delen van de markt. Zo verzorgt dochter LundiForm de inrichting van winkels en apotheken. Dochter LundiFlex maakt stalen archiefkasten.

Omslag

Begin jaren negentig raakt Lundia echter in de problemen. Op de particuliere markt zet de in 1979 door Ikea geïntroduceerde populaire Billy zijn zegetocht door de Nederlandse woon- en studeerkamers door. Dat gaat ten koste van de duurdere Lundia-kasten.

Van Ikea kwam de concurrentie. (Beeld: ANP)

Maar het bedrijf kampt vooral met hoge loon- en materiaalkosten. "Toen ik in 1986 bij Lundia kwam, kon het niet op. Maar daarna ging het bergafwaarts. De markt veranderde, en Lundia veranderde niet mee", herinnert ex-werknemer en OR-lid Huib van Dongen zich. In 1994 moet dochter Lundiform 60 van de 160 medewerkers ontslaan.

Faillissement

In 2006 moet Lundia opnieuw reorganiseren, waarbij 40 banen verdwijnen. De nieuwe lijn Nuvola moet redding brengen. Een jaar later gaat het bedrijf achter Lundia, dat dan inmiddels Oosten Industries heet, echter failliet.

Bij het faillissement sluiten ook negen van de dan 25 winkels. Toenmalig interim-directeur Geert van der Schuur ontkent dat het bedrijf last heeft gehad van de goedkopere kasten van Ikea. "Dat is een belediging. Onze producten zijn onvergelijkbaar qua kwaliteit."

Doorstart

Na het faillissement financieren oprichterfamilie Heinen en ondernemersfamilie Ten Brinke een doorstart van Lundia. In de jaren erna wordt de productie overgebracht naar Oost-Europa, waar de kasten veel goedkoper kunnen worden gemaakt. De fabriekshallen in Varsseveld worden verkocht, en het personeel komt op straat te staan.

In 2011 wordt winkelinrichtingsdochter LundiForm verkocht aan de Limburgse interieurbouwer Keijsers. En in 2012 komt Lundia uiteindelijk zelf in andere handen. De families Heinen en Ten Brinke verkopen het merk aan houtgigant Deli Maatschappij, dan eigendom van investeringsmaatschappijen Avedon en NPM Capital.

Nieuwe faillissementen

Na de overname wordt het al drastisch uitgedunde winkelbestand omgevormd tot een zelfstandige franchise-formule. Een jaar later gaat die franchiseorganisatie echter failliet. Uiteindelijk blijven acht Lundia-franchisevestigingen bestaan.

Datzelfde jaar gaat ook de nieuwe LundiForm-eigenaar Keijsers Interior failliet. Ook dat bedrijf maakt een doorstart, maar alle productie verhuist daarbij naar Polen.

Tweede leven

Onder nieuwe eigenaar en met steun van NPM Capital krijgt het merk Lundia een tweede leven. Tegenwoordig is Lundia, samen met onder meer de vroegere concurrent Bruynzeel, onderdeel van Deli Home. De kasten, die allang niet meer in Nederland worden gemaakt, worden onder meer verkocht via acht Lundia-winkels en een webshop.

De archiefkasten van LundiFlex zijn allang niet meer van hout. Beeld: Lundiflex

En hoe loopt het af met dochter LundiFlex? Het voormalige bedrijfsonderdeel dat archiefkasten maakt, werd in 1996 al verkocht in een management buy-out aan Huib van Dongen en een partner. De nieuwe eigenaren verkopen het bedrijf in 2005 vervolgens aan bibliotheekinrichter Bomefa uit Kampen. Maar uiteindelijk is ook dat bedrijf dus niet aan een bankroet ontkomen.

Archiefkasten

Vorige week ging Bomefa, dat 55 werknemers en een omzet van 11 miljoen euro telt, failliet. Curator Meulenberg kan nog niets zeggen over de oorzaken van het bankroet. Maar volgens de curator bestaat er een grote belangstelling voor een doorstart. Wellicht dus, dat ook de voormalige archiefkastenbouwer van Lundia nog een tweede leven krijgt.