Hoe investeerder Lion warenhuis Hema bijna nekte

Halverwege oktober, toen Vermeulen zijn boek over Hema vrijwel had afgerond, werd de warenhuisketen toch nog verrassend overgenomen door de Nederlandse investeerder Marcel Boekhoorn. Op de valreep moest de auteur het verhaal deels herschrijven, aanvullen met een extra hoofdstuk en de titel veranderen.

Dat leidde voor Vermeulen tot 'misschien wel de meest intensieve maand uit mijn journalistieke leven', schrijft hij op zijn website. Maar het resultaat mag er wezen.

Kwaliteit voor lage prijs

Vermeulen, die in 2016 al een goed ontvangen boek over brouwer Heineken publiceerde, beschrijft hoe het winkelbedrijf in 1926 werd opgericht door De Bijenkorf. In tegenstelling tot het chique moederbedrijf richt de 'Hollandsche Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam' zich echter op de gewone consument.

Dankzij kwalitatief goede artikelen voor een lage prijs wordt Hema gelijk een hit, zeker in de crisisjaren van de jaren dertig. Vermeulen constateert dat het uiterst succesvolle Hema haar zusterbedrijf de Bijenkorf al snel overvleugelt.

Explosieve groei

Het Joodse winkelconcern komt gehavend uit de oorlog, maar weet de draad al snel weer op te pikken. Het aantal vestigingen van Hema groeit explosief, mede omdat er in de kleinere plaatsen gebruik wordt gemaakt van zelfstandige franchisenemers.

Ook na de fusie tussen Koninklijke Bijenkorf Beheer en Vendex in 1999 blijft Hema een van de parels van het concern. Met de winsten die de rookworsten, tompouce en rompertjes opleveren, kunnen de zwakkere zusterbedrijven als V&D zich drijvende houden.

Tekst gaat door onder de foto.

Private equity

In 2003 begint Hema aan een nieuw hoofdstuk, wanneer moederconcern Vendex KBB van de beurs wordt gehaald door het Amerikaanse private equityhuis KKR. Ondanks de slechte naam die dergelijke investeerders hebben, kunnen die na de eeuwwisseling in Nederland hun slag slaan.

Er zijn toezeggingen dat Vendex KBB bij elkaar zou blijven , maar het duurt niet lang voordat de Amerikanen het winkelconcern uiteen scheuren. Na de verkoop van het vastgoed worden de losse winkelketens verpatst. Hema komt in 2007 terecht bij de Britse investeringsmaatschappij Lion Capital.

Verlossing 

Dat lijkt aanvankelijk een verlossing. Eindelijk is Hema af van zwakkere zusterbedrijven als V&D en de dure overhead van het hoofdkantoor van Vendex-KBB. Eindelijk is het bedrijf ook verlost van de keihard op rendement sturende Amerikaanse investeerders.

Hema-topman Ronald van Zetten ('mister Hema') gelooft dat de nieuwe Britse eigenaren echte merkenbouwers zijn, die het warenhuis gaan helpen te groeien. Dat Lion de hoofdprijs voor Hema heeft betaald, en dat financiert door de winkelketen vol te pompen met schulden, lijkt er minder toe te doen.

Voor de wind

De eerste jaren lijkt alles voor de wind te gaan. Hema opent tientallen nieuwe winkels in Nederland en krijgt de gelegenheid om internationaal de vleugels uit te slaan. Vermeulen onthult dat de Britse eigenaren echter helemaal niet helpen, en geen cent extra in Hema steken. Sterker nog, zij verzetten zich tegen de expansie in Frankrijk.

Eind 2010 zet Lion het Nederlandse warenhuis alweer in de etalage, omdat het behoefte heeft aan een klapper. Ahold staat op het punt om toe te slaan, maar de overname ketst af op een lullige 30 miljoen euro. Dat blijkt het omslagpunt.

Tekst gaat door onder de foto.

Omslagpunt

Na de mislukte verkoop blijken de resultaten van Hema weg te zakken en komen de verhoudingen met de banken onder druk. Vermeulen verhaalt sappig hoe de relaties verzuren tussen Hema-topman Van Zetten en de Britse eigenaren, tussen de leden van de directie onderling, en tussen Hema en het personeel, de leveranciers en de franchisehouders, die de helft van de Nederlandse winkels bezitten.

Door de opkomst van webwinkels als Bol en Zalando en discounters als Action en Zeeman blijken inmiddels ook de gevestigde namen in de winkelstraat niet meer veilig. In 2014 zakt Blokker in de verliezen, eind 2015 gaat V&D failliet. Dat het vroegere succesnummer Hema niet onaantastbaar is, wordt ook de buitenwereld steeds duidelijker.

Verkoop

Lion wil nu echt van Hema af, maar ook de verkoop aan een steenrijke sjeik uit Jordanië in 2016 en de Belgische investeerder Core Equity in het voorjaar van 2018 ketsen af. Uiteindelijk weten de Britten Hema te slijten aan de Nederlandse investeerder Marcel Boekhoorn, die rijk is geworden met Bakker Bart en Telfort. Boekhoorn is er van overtuigd dat hij het vroegere succes van Hema weer kan terugbrengen.

Vermeulen beschrijft de hele neergang van Hema in detail, helder en met smaak. Over de kansen van Boekhoorn is hij voorzichtig. Lion Capital heeft een bedrijf achtergelaten 'dat nauwelijks groeit, waar klanten klagen over te dure artikelen van te matige kwaliteit, waar het personeel murw is gebeukt (…) en waarvan de concurrentie sterker is dan ooit. Nieuwe eigenaar Marcel Boekhoorn wacht bepaald geen gemakkelijke uitdaging'.