Failliet door crowdfunding: 'Hoge rentes nekken ondernemers'
Bedrijven die, soms noodgedwongen, kiezen voor crowdfunding krijgen vaak te maken met extreem ongunstige voorwaarden die leiden tot hoge kosten. Tientallen bedrijven die leningen hebben afgesloten zijn daardoor kort erna failliet gegaan.
Dat concluderen Investico Trouw en De Groene Amsterdammer na onderzoek. Omdat banken minder scheutig zijn geworden met het verstrekken van leningen halen bedrijven vaker geld op via crowdfundplatformen. Daar krijgen ze soms te maken met onverantwoorde schulden en hoge rentes.
Crowdfunding heeft de afgelopen vijf jaar een vlucht genomen en wordt gezien als innovatie, maar toezicht op de sector ontbreekt, concluderen de onderzoekers.
Funding circle
Het Britse Funding Circle en Nederlandse Collin Crowdfund werden onder de loep gelegd. Volgens Trouw en De Groene verstrekten crowdfundingplatforms vorig jaar voor 329 miljoen euro aan leningen in Nederland.
Bij de Funding Circle ging het vorig jaar om een bedrag van 81 miljoen euro, laat een woordvoerder weten. De leningen worden verstrekt tegen een percentage van gemiddeld 11 procent, het grootste gedeelte zelfs tegen een percentage van onder de tien procent, meldt de woordvoerder.
Dat percentage geldt volgens de onderzoekers alleen niet voor alle leningen. Zo'n zeshonderd van de in totaal 3500 leningen die Funding Circle al in ons land verstrekte, zijn afgesloten tegen 'woekerrentes' van 15 tot 20 procent.
'Flinterdunne ondernemingsplannen'
Andere platformen 'verstrekken regelmatig te hoge leningen aan bedrijven met flinterdunne ondernemingsplannen', zeggen de onderzoekers. Met als gevolg dat verschillende ondernemers in de problemen komen.
Lex van Teeffelen, lector aan de Hogeschool Utrecht, ziet op Funding Circle regelmatig 'technisch failliete bedrijven voorbij komen, of leningen die niet kloppen met de jaarcijfers van de onderneming', zegt hij tegen De Groene.
Ontheffing AFM
Ook hekelt hij het feit dat dit soort grote platforms mogen werken met een ontheffing van toezichthouder AFM. De regelgeving op het gebied van crowdfunding zou te vaag zijn en in de kinderschoenen staan.
Kritiek waar Gijsbert Koren van adviesbureau Crowdfundingcijfers.nl zich zich deels in kan vinden. "Ik snap dat dit gezegd wordt over de sector", zegt hij tegen RTL Z. Maar er mist ook nuance volgens hem. "Heeft Lex alle jaarrekeningen van alle bedrijven op Funding Circle doorgespit?"
De AFM heeft bovendien gezegd dat ze de sector op dit moment niet teveel wil reguleren, weet Koren. "Maar er zijn wel degelijk regels. Het is ook goed dat er niet teveel regels zijn, want banken lenen niet meer zoveel aan het mkb en crowdfunding is een goed alternatief."
10 procent
Koren durft niet te stellen dat alle crowdfundingsites te zware voorwaarden opleggen, maar de gevallen waar rentes van 20 procent worden gevraagd vindt hij heftig. "Gemiddeld liggen de rentes onder de 10 procent", ziet hij.
"Of je dat aangaat is natuurlijk een eigen keuze, maar er zou onderzoek kunnen worden gedaan naar hoe bewust ondernemers een keuze kunnen maken. Bij sommige platformen staat de rente vast, bij anderen bepaalt de mkb'er het zelf."
Echte probleem
Het echte probleem zit volgens Koren in de verdienmodellen van crowdfunders. "Het geld wordt vooral verdiend met het rondkrijgen van de financiering. Als het een bedrijf lukt om een lening rond te krijgen, krijgt het platform een commissie."
"Hoe hoger de lening, hoe hoger de commissie. Er is voor sommige platformen daarna weinig noodzaak om voor investeerders en ondernemers te voorkomen dat het misgaat", zegt hij. "Daar zit de aard van het probleem, en dat zouden we moeten reguleren."
Er zijn regels nodig
De AFM zelf zegt in een reactie dat er wettelijke regels nodig zijn om misstanden rondom crowdfunding te kunnen aanpakken."Wij hebben al meermaals onze zorgen geuit over het gebrek aan regelgeving", aldus een woordvoerster. In Europees verband wordt wel gewerkt aan wetgeving, zegt de toezichthouder.
De AFM zegt eveneens crowdfundingplatforms niet helemaal de vrije hand te geven. Zo worden de bestuurders van de platforms gecontroleerd en zijn er eisen aan goed bestuur en aan de organisatie. Ook moeten de partijen elk halfjaar informatie aan de toezichthouder aanleveren.
Gedragscode
Ook stichting MKB Financiering onderschrijft de behoefte aan regelgeving. "Wij vinden dat die te lang op zich laat wachten", laat voorzitter Ronald Kleverlaan weten. "Dit wil je niet", reageert hij op de bevindingen van Trouw en De Groene Amsterdammer.
Wel wijst hij erop dat de sector, die behalve crowdfunding ook alternatieve beurzen en zaken als factoring en flitskredieten omvat, een gezamenlijke gedragscode heeft die op 1 juli in moet gaan.