‘Ons vak verandert als gevolg van duurzame innovaties voortdurend’

Al een kwart eeuw houdt architect Paul de Ruiter (58) zich bezig met het thema duurzaamheid. In de jaren negentig liep hij daarmee al ver voor de troepen uit. Inmiddels staat het onderwerp gelukkig serieus op de kaart. "Dankzij nieuwe technologieën en materialen kan er inmiddels heel veel. Dat is spannend en vernieuwend en daar worden gebouwen echt beter van."

Slimme gevel 

Een voorbeeld dat De Ruiter noemt is het QO Intercontinental hotel in Amsterdam. "Dit is het duurzaamste hotel van Europa, vlakbij station Amstel. De gevel van dit hotel is klimaatactief. Ik noem het The Chameleon Skin. Ooit was dit het onderwerp van mijn promotieonderzoek." In het kort komt het erop neer dat de gevel kan reageren op de komst van de hotelgast. De Ruiter: "Zodra een hotelgast de kamer verlaat, gaan alle luiken dicht, de verwarmingsinstallaties uit en blijft de kamer vanzelf op temperatuur. Komt de gast weer terug dan gaat alles vanzelf weer aan. Dankzij deze slimme gevel bespaart het hotel 65 procent op de warmtevoorziening en 90 procent op de koeling."

Eerste grote opdracht 

Met dezelfde middelen een beter gebouw maken door slimme oplossingen te bedenken. Dat is altijd de missie geweest van zijn bedrijf. Veertig mensen werken er nu bij Paul de Ruiter Architects dat gevestigd is in Amsterdam. De Ruiter. "Ons kantoor was een van de eerste die groene daken en gevels bouwde. In eerste instantie op luxe villa’s, later ook op grotere complexen." Een van z’n eerste grote opdrachten was in 2000 een kantoor van twaalfduizend vierkante meter voor Rijkswaterstaat in Middelburg. De Ruiter: "Het moest een duurzaam en flexibel gebouw worden dat niet alleen een kantoorfunctie had, maar ook een crisis- en computercentrum. In geval van nood moest het alle sluizen in de provincie Zeeland kunnen besturen, inclusief de Deltawerken. Een enorme uitdaging. Het was een belangrijk startpunt van mijn carrière als duurzame architect."

Meest duurzame kantoor van Nederland 

In 2008 volgde het TNT hoofdkantoor in Hoofddorp dat een grensverleggend, innovatief en energieneutraal kantoor moest worden. De Ruiter: "Bovendien moesten we bewijzen dat het duurzaam was." Dat is gelukt. Een Amerikaans certificeringsinstituut gaf dit gebouw het hoogst mogelijke duurzaamheidscertificaat LEED platinum. Het TNT hoofdkantoor is nog steeds het meest duurzame kantoor van Nederland en behoort tot de top van Europa. De Ruiter: "Met een eigen bio-energiecentrale, de Green Machine, voorzien we het gebouw van groene stroom. Een overschot aan energie gaat weer terug het elektriciteitsnet in, en een tekort halen we hier weer vandaan. De warmte die bij dit proces vrijkomt, gebruiken we bovendien om gebouwen in de directe omgeving te verwarmen."

Paul de Ruiter Architects 

Opgericht in: 1994 

Aantal medewerkers: 40 

Vestigingsplaats: Amsterdam 

Rechtsvorm: BV 

Energieopslagsystemen 

"Paul de Ruiter Architects was met de Green Machine voorloper", zegt Jack Zuidweg, business partner Vastgoed en Duurzaamheid bij Centraal Beheer. "Inmiddels zijn Energieopslagsystemen (EOS) steeds vaker onderdeel van nieuwe duurzame gebouwen. Steeds meer kantoorgebouwen, maar ook huizen worden zodanig gebouwd dat ze lokaal energie kunnen opwekken met behulp van bijvoorbeeld eigen zonnepanelen of warmtepompen. En die opgewekte stroom moet natuurlijk ook ergens worden opgeslagen. Dat kan bijvoorbeeld met thuisbatterijen."

Meer groen en daglicht 

Met alle nadruk op energiezuinig bouwen, mogen we volgens De Ruiter niet vergeten dat een gebouw bovenal voor mensen is. "Een mens moet voldoende licht, frisse lucht en bewegingsruimte hebben om goed en gezond te kunnen functioneren in een gebouw. Ook de temperatuur en akoestiek moeten aangenaam zijn en het liefst is er groen in of buiten het gebouw. Uit onderzoek is gebleken dat zelfs uitzicht op planten of bomen de productiviteit van medewerkers vergroot. Hetzelfde geldt voor daglicht. Ook dat helpt mensen beter functioneren. Een gezond bedrijfspand waar mensen graag komen en goed functioneren, betaalt zich altijd terug door minder ziekteverzuim, een hogere productiviteit en meer werkgeluk. Ieder bedrijf, groot of klein, zou dan ook stappen moeten ondernemen om de werkomgeving duurzamer te maken."

Aan de slag met het verduurzamen van vastgoed

Wat u kunt doen aan verduurzaming van vastgoed, is voor iedereen verschillend. En er zijn talloze kansen op dit gebied. Bent u benieuwd naar wat u kunt doen om de eerste stap te zetten richting een duurzame toekomst? Download dan hier de whitepaper van Centraal Beheer over dit onderwerp.

Tweedehandsmaterialen 

Duurzaamheid gaat volgens De Ruiter vooral over circulair denken, innovatieve technologieën en over het creëren van nieuwe mogelijkheden die een gebouw beter en leuker maken. De Ruiter: "Zo hebben we het vermalen betongranulaat van de gesloopte gevel van de oude Shelltoren in Amsterdam weer opnieuw gebruikt als grondstof voor het betonmortel bij de bouw van een hotel."
"Dit soort hergebruik van tweedehandsmaterialen zien we gelukkig steeds meer", voegt Zuidweg toe. "Zo kunnen elektrische kabels, raamkozijnen of dakpannen die afkomstig zijn uit oude gebouwen vaak heel goed opnieuw worden gebruikt. Door kritisch te kijken naar materialen die vrijkomen uit gesloopte of gestripte panden, valt er veel te recyclen. Ook dat circulaire aspect draagt bij aan duurzaamheid."  

Energietransitie 

Van de coronacrisis heeft Paul de Ruiter Architects vooralsnog weinig last. Paul: "We merken er eerlijk gezegd nauwelijks iets van. We zijn momenteel bijvoorbeeld druk bezig met het ontwerpen van wooncomplexen en dat gaat nog wel even door. In Nederland moeten er heel snel heel veel betaalbare woningen bij om het woningtekort op te lossen: zo’n 80.000 tot 100.000 nieuwe woningen per jaar. Dat is zo’n enorm groot vraagstuk, daar moeten we voorlopig als maatschappij heel hard aan werken. En al die woningen moeten zo duurzaam mogelijk worden. Nederland heeft tenslotte ook een enorme uitdaging op het gebied van de energietransitie. En zolang wij aan het werk zijn, maken we onze omgeving steeds iets duurzamer."

Duurzaam bouwen?  

5 tips van Jack Zuidweg, business partner Vastgoed en Duurzaamheid bij Centraal Beheer.  

• Laat de verzekeraar in een zo vroeg mogelijk stadium meedenken zodat u een goede inschatting kunt maken over de verzekerbaarheid van nieuwe materialen.  

• Maak op een slimme manier gebruik van oude materialen die bijvoorbeeld vrijkomen uit oude gebouwen. Denk aan tweedehands kozijnen, dakpannen of bakstenen. 

• Wek eigen energie op en denk tegelijkertijd na over de opslag. Bijvoorbeeld met zonnepanelen. Hiervoor is subsidie beschikbaar. 

• Gebruik het regenwater door een regenwatersysteem aan te leggen. 

• Hou bij de bouw van nieuw huis of gebouw ook rekening met de gevolgen van klimaatverandering. Denk hierbij aan de kans op wateroverlast, hitte, droogte en overstroming.   

Afhankelijk van het soort gebouw, neemt u passende maatregelen om te verduurzamen. Benieuwd wat u nu al kunt doen? Ga in gesprek met onze expert Jack Zuidweg. Of lees eerst ons whitepaper over dit onderwerp. 

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met FD Mediagroep.