Thuiswerken vergroot kans op werkverslaving, want 'de rem is eraf'
Het massale noodgedwongen thuiswerken vanwege de coronacrisis mag dan voordelen hebben, er ligt ook een groot gevaar op de loer. De kans op werkverslaving neemt aanzienlijk toe omdat het moeilijker is om werk en privé gescheiden te houden, waarschuwen experts.
Al voor de uitbraak van de coronacrisis kampte 15 procent van de beroepsbevolking met een werkverslaving, vertelt hoogleraar psychologie Wilmar Schaufeli van de Universiteit Utrecht. En dat zal alleen maar oplopen door het vele thuiswerken op dit moment, waarschuwt hij.
"Normaal is er een barrière tussen werk en privé", zegt Schaufeli. "De rem is er eigenlijk vanaf als je thuiswerkt." Hierdoor kan het makkelijk worden om aan je werk veslaafd te raken. Vooral de mensen die hiervoor al gevoelig waren, kunnen een gevaar lopen.
"Normaal is er een barrière tussen werk en privé, daar is de rem eigenlijk vanaf als je thuiswerkt."
Hij krijgt bijval van Don Kanters, directeur van Meulenberg Training & Coaching, een bedrijf dat andere bedrijven adviseert hoe ze moeten omgaan met personeel met een werkverslaving. "We zien steeds meer coronagerelateerde gevallen binnenkomen", beaamt Kanters.
Het overgrote gedeelte van deze gevallen heeft volgens hem te maken met het verdwijnen van de scheiding tussen privé en werk.
Bij een werkverslaving is sprake van werknemers die hun werk niet kunnen loslaten. Workaholics staan vaak op met hun werk en gaan ermee naar bed. En dat kan weer leiden tot slaapproblemen en zelfs burn-outs.
Bevlogen of werkverslaafd
"Het is een misvatting dat als je hard werkt, je gelijk een workaholic bent", vertelt Schaufeli. Dus als je eens een week van 60 of 70 uur maakt, dan hoef je nog niet per se zorgen te maken. Volgens Schaufeli zijn er eigenlijk twee groepen: de bevlogen werknemers en de werkverslaafden.
De bevlogen werknemers werken langer door omdat ze dit leuk vinden. Er is sprake van intrinsieke motivatie. Dit betekent dat je werkt, omdat je dat graag doet. "Ze kunnen het werk dus makkelijk loslaten", zegt de hoogleraar.
Bij werkverslaafden ligt dit anders. Deze werknemers kunnen niet stoppen met werken, omdat ze er heilig in geloven dat ze hun werk af moeten maken. Maar tegenwoordig is het werk nooit af, benadrukt Schaufeli. Dat zorgt voor negatieve gevoelens bij deze werknemers als ze toch stoppen.
Werkverslaafd of niet?
Hoe herken je nu of iemand een werkverslaving heeft of zijn werk gewoon heel leuk vindt? Dat is nog best lastig, vertelt Schaufeli. "Maar meestal voelen werkverslaafden zich schuldig, zijn ze opgejaagd of onrustig als ze niet aan het werk zijn", zegt Schaufeli.
Een werkverslaving is daarom goed te zien als iemand op vakantie is. Omdat een werkverslaafde nooit helemaal tot rust kan komen, zal hij zelfs smoesjes verzinnen, bijvoorbeeld om toch even stiekem op de hotelkamer te werken.
"Meestal voelen werkverslaafden zich schuldig, zijn ze opgejaagd of onrustig als ze niet aan het werk zijn."
Voor de rest kan je het ook aan andere dingen merken. De gevolgen van een werkverslaving kunnen zijn dat er slaapproblemen optreden of dat je lichaam tegen gaat werken, vertelt Schaufeli. Zo kan je onder andere veel hoofdpijn of spierpijn krijgen. En als je te lang door blijft gaan dan kan dit leiden tot een burn-out.
Wat kan je er tegen doen?
Het oplossen van een werkverslaving is een lastig iets, benadrukt Schaufeli. Maar de allereerste stap is toch om kritisch naar jezelf te kijken. Zodra je bewust bent van dat je werkverslaafd bent en hoe jouw gedrag eronder lijdt, dan ga je hulp zoeken.
"Werkverslaving komt ergens vandaag", vertelt Kanters. "We gaan in eerste instantie kijken hoe de werkverslaving is ontstaan."
Daarnaast kijkt zijn bedrijf ook naar de gevolgen, aldus Kanters. "Een werkverslaving zorgt vaak voor spanning op het lichaam, maar ook spanning in de relatie", zegt Kanters. Door dit allemaal in kaart te brengen, kan het bedrijf daarna een plan van aanpak maken.
De focus ligt erop om werkverslaafden te leren evenwichtige keuzes te laten maken die op de lange termijn haalbaar zijn. Bij Meulenberg nemen ze de persoon in kwestie onder meer mee naar buiten. "Om zo het leven te laten zien zonder dat er een laptop of een telefoon is", vertelt Kanters.
