Animo genoeg, waarom krijgen we niet meer mensen voor de klas?

Een jaarlijkse bonus van 1000 euro. Niet meer hoeven wachten op een woning. Op sommige plekken in Nederland is het lerarentekort zo groot dat werkelijk alles uit de kast wordt getrokken om de juiste mensen binnen te halen.

Maar stiekem hebben we echt wel genoeg mensen die leraar zouden kunnen worden, zegt Arend Jan Zwarteveen tegen RTL Z. Hij is docent aan de lerarenopleiding bij Hogeschool Windesheim in Zwolle en begeleidt mensen die vanuit een andere sector de overstap willen maken naar het onderwijs. Ook maakt hij een podcast over de overstap.

Een eerdere enquête door Motivaction lijkt Zwarteveens observatie te bevestigen. Er is genoeg belangstelling en toch durft niet iedereen het aan. Een van de redenen? "Helaas heeft het beroep een lage status." Een beeld dat niet terecht is, vindt hij.

Neem het loon: dat zou erg laag zijn. "Dat is wat mensen horen aan de koffietafel en op feestjes. Maar ik bestrijd dat. Het valt allemaal best mee." De pensioenen noemt hij 'buitengewoon goed'.

Volgens de Rijksoverheid verdient een leraar op de basis- en middelbare school tussen de 3500 en 7200 euro bruto per maand.

Inleveren

Maar wie eerst bankier was en dan leraar wil worden, zal toch wat in moeten leveren, geeft Zwarteveen toe. "Maar als je hart er écht ligt, als je écht wat anders wilt doen en als je écht van betekenis wilt zijn, dan heb je dat te slikken."

Stel: het loon is geen bezwaar. Hoe weet je dan of het onderwijs wat voor je is? Een van de doorslaggevende factoren is volgens Zwarteveen of je iets hebt met de doelgroep: met kinderen, pubers of wat dan ook. 

Dat klinkt logisch, maar dat is het niet. Sommige mensen gaan het onderwijs in omdat ze zo gek zijn op het vak, bijvoorbeeld economie of Frans, dat ze willen gaan geven. Maar als je eigenlijk niks hebt met de pubers aan wie je jouw kennis gaat overdragen, dan kun je maar beter geen leraar worden, stelt Zwarteveen.

Dat ligt in andere landen vaak anders. "In bijvoorbeeld Duitsland en China heb je autoriteit omdát je docent bent, in Nederland is dat niet zo. Hier gaat het veel meer om de relatie die je opbouwt met je leerlingen."

Vak leren

Naast goed leiding kunnen geven en enthousiast zijn over de doelgroep moet je ook bereid zijn om iets nieuws te leren. Lesgeven is een vak, dat heb je niet zomaar in de vingers, aldus Zwarteveen. "Je moet het dus leuk vinden om dat te gaan leren, ook al ben je vijftigplus."

Sommige mensen beginnen vol enthousiasme maar haken toch af. Een kwart van de zij-instromers stopt uiteindelijk, ziet de docent. Dat komt dus deels doordat mensen om de verkeerde reden leraar worden. Maar het komt ook door de sector zelf, vindt de docent. Er is bijvoorbeeld te weinig begeleiding.  

Selectie aan de poort

Ook de overheid kan een steentje bijdragen: door veel meer te communiceren over hoe mooi het vak van leraar is. En tegelijkertijd te zorgen voor goede selectie aan de poort, zodat de juiste mensen leraar worden en er minder uitval is.

"Ik doe dit al meer dan veertig jaar, en het is een geweldig beroep", zegt Zwarteveen. "Maar niet voor iedereen."