AH Verpakkingsvrij nog geen succes: 'Bal ligt bij de consument'
Sinds dit voorjaar koop je bij drie winkels van Albert Heijn een aantal producten, zoals rijst, pasta en koffiebonen, niet voorverpakt, maar je kunt ze zelf scheppen. Minder verpakking, dat past prima in de tijdgeest zou je zeggen. Maar consumenten willen er nog niet aan.
Zelf zo'n 70 producten afwegen en meenemen in herbruikbare verpakkingen, het liefst in glazen potten of doosjes die je van huis meeneemt.
Als je het nieuws over milieuvervuiling en klimaatschade bekijkt, dan lijkt het een no brainer om geen voorverpakte producten te kopen. Voor het maken van verpakkingen zijn immers grondstoffen en energie nodig. Dat belast het milieu. Ook het vervoer en recyclen van verpakkingen kost energie.
Maar we willen er te weinig aan. Klanten vinden het wel een goede ontwikkeling en ze zijn nieuwsgierig om het een keer te proberen, maar ze gaan nog weinig met hun eigen bakje of pot naar de winkel, zegt woordvoerder Anoesjka Aspeslagh van Albert Heijn.
Doel is 50 winkels
Albert Heijn begon begin april met verpakkingsvrije producten in Rotterdam. In mei volgde een Albert Heijn XL in Amsterdam en eind juni een XL-winkel in Leidschendam. Dat aantal is in de tussentijd niet uitgebreid.
Nog steeds is het de bedoeling van Albert Heijn om komend jaar het aantal winkels met het concept verpakkingsvrij uit te breiden tot zo'n 50. Maar het moet eerst een gewoonte worden onder klanten voordat dat gebeurt, aldus Aspeslagh.
Verschil tussen wat consument zegt en doet
"Dat Albert Heijn met het concept verpakkingsvrij komt, vind ik niet gek. Als je naar de maatschappij luistert, dan zou je moeten zeggen dat het zou moeten lukken", denkt supermarktexpert Erik Hemmes. "Maar er is een groot verschil tussen wat consumenten zeggen en wat ze doen", vult Bart Fischer aan.
Hij was jarenlang verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de formule van Albert Heijn in Nederland en België. Nu ontwikkelt hij concepten voor retailers en fabrikanten en geeft hen advies.
"Ik denk dat het fantastisch is dat ze het proberen en de consument de mogelijkheid te geven om verpakkingsvrij te gaan. Ze hebben de bal voor het doel gelegd en de consument kan de bal er zo inschieten. Maar dat doen ze niet", aldus Fischer.
'Gedragsverandering is lastig'
Al meer dan 60 jaar lang horen consumenten dat het het makkelijkste is om producten in een verpakking uit een supermarkt mee te nemen, zegt hij. "Maar het is extreem lastig om consumenten over te halen hun gedrag te veranderen", aldus consumentenpsycholoog Patrick Wessels.
Het concept verpakkingsvrij werkt het best als je verpakkingen, zoals zakjes of een glazen pot, van huis meeneemt, zegt hij. "Maar dan moet je daar dus thuis al over nadenken. Anders moet je jezelf in de winkel overtuigen." En dan neem je toch liever iets in een verpakking mee, denkt Fischer.
Hoe komt verpakkingsvrij in systeem van de klant?
"Er is wel een groeiende groep consumenten die duurzaamheid belangrijk vindt en bereid is zakjes van huis mee te nemen, maar het is niet de massa", zegt Wessels. Toch moet het wel mogelijk zijn om ervoor te zorgen dat het in het systeem van klanten komt, denkt hij.
Daar heeft Fischer wel wat ideeën over. Het is de taak van Albert Heijn om het voor consumenten zo makkelijk mogelijk te maken, denkt hij.
In april bleek dat het dispenser systeem niet altijd even goed werkt. En dat is nog steeds het geval, zegt een medewerker van de Albert Heijn XL in Amsterdam. Op de vraag of Albert Heijn werkt aan een verbetering van het systeem antwoordt het bedrijf niet meteen.
'Nadruk op prijs'
Daarnaast wil de supermarktketen dat de verpakkingsvrije producten per kilo niet duurder zijn dan hun voorverpakte variant. Dat zou Albert Heijn meer moeten uitdragen, denkt Fischer. Circa 80 procent van de verpakkingsvrije producten is biologisch. Maar biologische producen hebben het imago dat ze vaak duurder dan niet-biologische.
De winkel zou ook duidelijk kunnen laten zien hoeveel CO2 je bespaart door producten zonder verpakking te kopen, zegt hij.
Maar Fischer vreest dat er nu geen reden is om aan te nemen dat het concept verpakkingsvrij een succes zal worden. "Bijna nergens in de wereld is het echt een succes."
Normaal zitten producten in een verpakking met een bepaalde inhoud. Zeker als je voor het eerst zelf gaat scheppen, dan weet je niet precies hoeveel je moet afmeten en onzekerheid leidt er bijna altijd toe dat je iets niet doet, zegt Wessels.
In deze video zie je of zelfscannende winkelwagens de supermarkt van de toekomst zijn: