Fries aanleren niet makkelijk, maar het kan: 'Goed je oren gebruiken'
Een verhaal over een volksheld, daar gaat de film Grutte Pier over, die afgelopen weekend in première ging. De hele film is in het Fries, maar hoofdrolspeler Milan van Weelden komt zelf helemaal niet uit Friesland. Daarom moest hij de taal leren om in de film te kunnen spelen. En dat is op latere leeftijd niet makkelijk.
Hoofdrolspeler Milan van Weelden komt uit Zoetermeer en moest dus flink aan de bak om het Fries onder de knie te krijgen. "Na je pubertijd een nieuw dialect of taal aanleren is heel moeilijk", zegt taalwetenschapper Marc van Oostendorp daarover.
Hoe moeilijk dat is, hangt af van waar je zelf vandaan komt. "Brabants is voor Limburgers makkelijker dan voor Drenten", legt de wetenschapper uit. "De dialecten van de kleine dorpen zijn waarschijnlijk het moeilijkst."
Wie hoort erbij?
Als voorbeeld geeft Van Oostendorp Schiermonnikoog. "Dat is een heel kleine gemeenschap en die letten heel erg op elkaar. Voor hen is dialect belangrijk omdat ze dat nog onder elkaar kunnen spreken, maar niet met de toeristen die het eiland overspoelen", vertelt hij. "Ze willen nog iets van hun eigen interne leven hebben."
Dat is volgens de taalwetenschapper ook waarom we accenten hebben. "Om bepaalde mensen uit te sluiten. Volgens mij is dat ook wel echt de functie: wie is er van hier en wie niet", zegt hij. In sommige streken wordt veel waarde gehecht aan het dialect. "Mensen vinden het verschrikkelijk beledigend als iemand een accent nadoet waar niks van klopt."
Goed je oren gebruiken
Het is dus niet makkelijk om je zo'n dialect eigen te maken. Dialectcoach Fransje van Luin helpt acteurs ermee. "Ik ga de komende tijd weer twee acteurs helpen om plat Rotterdams te spreken. Die hebben allebei een goede theateropleiding en een carrière, maar de regisseur wil dat het authentiek klinkt", vertelt ze aan Editie NL.
Van Luin gebruikt een fonetisch alfabet. "Die fonetische tekens geven aan hoe klanken gemaakt worden over de hele wereld. In Engeland leren ze dat aan studenten op theateracademies. In Nederland niet." Terwijl het volgens haar wel kan helpen. "Het is een kwestie van heel goed je oren gebruiken en dat zijn ze op theaterscholen vaak niet gewend."