Visdeurbel weggelachen als 1 aprilgrap: 'Mensen geloven niks meer'
1 april staat weer voor de deur en ook de grappen duiken overal op. Van de pizzasoep van New York Pizza tot de Jamin die van naam wil veranderen naar Japlus voor meer positiviteit. Het is dan ook flink balen als je rond 1 april iets organiseert en mensen het aanzien voor een grap, terwijl dat het niet is. Zijn dit soort grappen in tijden van nepnieuws nog wel gewenst?
Een simpele 1 aprilgrap, daar trappen we niet meer zomaar in. Wie het idee van stadsecoloog Anne Nijs hoort om een deurbel voor vissen bij een sluis in Utrecht te maken, zal dan ook snel denken dat ook dit een grap is. Maar dat is niet zo.
Visbel
De visbel werkt als volgt: vissen zwemmen in het voorjaar van de Vecht naar de Kromme Rijn om eitjes te leggen. Maar de Weerdsluis, die op hun route ligt, is dicht in het voorjaar. Om de vissen te kunnen helpen is er een camera onder water geplaatst die online livebeelden uitzendt. Zie je een vis? Dan kun je op de bel drukken. Hierdoor kan de sluiswachter de sluis openen en kunnen de vissen hun reis voortzetten.
Maar door de combinatie van het unieke idee en de timing denken veel mensen dat ze voor de gek worden gehouden. "We hebben heel vaak te horen gekregen dat het een leuke 1 aprilgrap is", vertelt Nijs aan EditieNL. Maar de bel is alles behalve een grap. Nijs heeft door al het ongeloof ervoor gekozen om de lancering van de visbel te verplaatsen. "Maar nog steeds geloven mensen het niet."
De visbel in Utrecht is de eerste ter wereld. Dit speelt volgens Nijs mee in het ongeloof. "Ze denken: het is echt gek dat de gemeente dit gaat doen. Dat kan niet, de eerste ter wereld."
Publiciteit
Nijs ziet zowel voor- als nadelen in de situatie. "Ik dacht wel een beetje van: wel jammer dat mensen het niet geloven. Maar het is natuurlijk ook wel weer wat grappig. Ik snap goed dat mensen het bizar vinden."
De stadsecoloog denkt dat de '1 aprilgrap' ervoor zal zorgen dat er meer aandacht komt voor haar visbel. "Want mensen worden nu nieuwsgierig. Dus dan gaan ze toch kijken." De visbel is inmiddels online en beschikbaar. "Er is ook een lampje zodat je 's nachts kunt kijken."
Geloofwaardigheid
Door 1 april wordt echt nieuws dus weleens voor een grap aangezien. Zijn 1 aprilgrappen sowieso nog wel welkom in deze tijden van nepnieuws? Thomas Bruning, voorzitter van het NvJ, denkt dat het een mooie traditie is maar hij ziet ook de nadelen. "De afgelopen jaren pakt het verkeerd uit bij 1 aprilgrappen", vertelt hij aan EditieNL.
Volgens Bruning zijn dit soort grappen schadelijk voor de journalistiek. "En die liggen al onder vuur qua geloofwaardigheid." Ook ziet hij een probleem in media die meewerken aan dit soort fratsen. "Als je je best doet kun je iedereen om de tuin leiden, maar moet je dat willen als media? Want nu met al dat nepnieuws wil je niet de verspreider daarvan zijn."
Toch snapt Bruning het dilemma en vindt hij vooral dat je goed na moet denken over de consequenties van zo'n grap. "Want het kan nu een hele andere lading krijgen in deze tijden. Je moet goed in je achterhoofd nemen: kun je toch nog een grap maken, wetende dat het verkeerd kan vallen?"