Joyce: 'Ben ik minder vruchtbaar omdat ik PCOS heb?'
Veel vrouwen hebben de aandoening PCOS. Sinds kort weet ook Joyce dat zij aan deze aandoening lijdt. Nu zij en haar vriend graag een kindje willen, vraagt ze zich af of haar aandoening de reden kan zijn van het uitblijven van een zwangerschap.
Joyce en haar vriend hebben een kinderwens, maar na vele maanden proberen is het nog steeds niet gelukt om zwanger te raken. Nu heeft Joyce recent de diagnose PCOS gekregen, en vraagt ze zich af of dit de reden kan zijn van haar uitblijvende zwangerschap. "En als dat zo is, hebben we dan gewoon pech of zou ik nog iets kunnen doen om de kans op een succesvolle zwangerschap te vergroten?"
Complexe aandoening
Charlotte Adema, als gezondheidswetenschapper en diëtist gespecialiseerd in vrouwen met PCOS, legt eerst uit wat PCOS nou eigenlijk is. "Het is een complexe aandoening die heel veel voorkomt: 10 tot 15 procent van de vrouwen wereldwijd heeft het. PCOS staat voor 'polycysteus ovarium syndroom', waarmee wordt verwezen naar de blaasjes of cystes die bij deze vrouwen op een of beide eierstokken te vinden zijn. Alleen, dat hoeft niet bij alle vrouwen met PCOS het geval te zijn, bovendien – om het nóg ingewikkelder te maken – kunnen ook vrouwen zonder deze aandoening cystes hebben op de eierstokken."
"Daarnaast kan een vrouw met PCOS geen of veel minder eisprongen hebben en kunnen er te veel mannelijke hormonen (zoals testosteron) in hun bloed zitten, dat zich kan uiten in symptomen als acne en ongewenste haargroei of haarverlies volgens een mannelijk patroon."
De diagnose PCOS wordt gesteld als een vrouw tenminste twee van de drie verschijnselen heeft. "Maar vaak komt een vrouw er, net als Joyce, pas achter op het moment dat ze zwanger wil worden. Dit zien wij vaak: meisjes hebben heel veel last van acne in hun pubertijd, gaan vervolgens aan de pil om een betere huid te krijgen en pas jaren later, als ze kinderen willen, stoppen ze met de pil en komen er dan pas achter dat ze geen normale menstruatie hebben. Dat is heel vaak een grote schok voor deze vrouwen en hun partners."
Het antwoord op de vraag van Joyce of zij minder vruchtbaar is doordat zij PCOS heeft, is 'ja'. Adema: "Vrouwen met PCOS krijgen net zoveel kinderen als vrouwen zonder PCOS. Maar de kans dat het langer duurt en er eventueel met medicatie of een ander fertiliteitstraject moet worden begonnen, is groter bij vrouwen met PCOS dan bij vrouwen zonder deze diagnose. Simpelweg omdat zij veel minder kans hebben op bevruchting doordat hun ovulatie uitblijft."
"Bovendien", zegt Adema, "als je niet met je levensstijl aan de slag tot het moment waarop je zwanger wil worden of zwanger bent, dan kan je een verhoogd risico lopen op een miskraam en op pre-eclampsie oftewel zwangerschapsvergiftiging. En daarnaast – maar dat geldt ook voor niet-zwangere vrouwen – heb je een hoger risico op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten en op diabetes. Maar liefst 75 procent van de vrouwen met PCOS heeft namelijk een vorm van insuline-resistentie. Zij hebben heel veel moeite met afvallen en lijken soms zelfs van lucht aan te komen."
Ook die vrouwen ziet Adema regelmatig in haar praktijk: vrouwen met een kinderwens die door hun huisarts of gynaecoloog naar huis zijn gestuurd met de opdracht om 'eerst maar eens 10 procent van hun lichaamsgewicht af te vallen". "Dat is een heel pijnlijke en frustrerende route voor deze vrouwen. Omdat ze maar blijven aankomen, wat ze ook doen."
Simpel, praktisch en uitvoerbaar
Maar kun je dan wel iets doen om de kans op een zwangerschap te vergroten? "Ja", zegt Adema, "door je leefstijl aan te passen." "Vrouwen én hun partners zouden moeten stoppen met roken, minder drinken en minder bewerkt voedsel tot zich moeten nemen. Daarnaast zouden vrouwen veel vezelrijke voeding moeten eten, meer plantaardige onbewerkte voeding, proberen beter te slapen door een rustig naar-bed-gaan-ritueel op te bouwen, meer te bewegen (het liefst buiten én in daglicht) en – als je werk het toelaat – meer rust en pauzemomenten te nemen op je werk." Dat klinkt heel simpel, maar eenvoudig is het niet om je leefstijl aan te passen, benadrukt de diëtist, maar met de juiste begeleiding lukt het vaak wel.
"Maar het hoeft ook niet zo ingewikkeld te zijn als veel vrouwen het zichzelf maken: dan hebben ze weer in de krochten van het internet gelezen dat ze aan de hormoonvrije shampoo moeten of aan de dure vage hormoontheeën. Wij proberen het simpel te houden, praktisch en uitvoerbaar. Garanties kunnen we niet geven, maar we zien in de wetenschap en in onze praktijk wel dat het aanpassen van je leefstijl een positief effect heeft."
Rubriek: Asking for a friend
In deze wekelijkse rubriek Asking for a friend leggen we lezersvragen over gezondheid voor aan één van onze experts. Heb jij ook een prangende gezondheidsvraag voor een huisarts, verloskundige, diëtist, psycholoog of een andere gezondheidsexpert? Mail die dan naar weekendmagazine@rtl.nl en wie weet zie jij het antwoord hier op deze plek snel verschijnen.