Fraukje: 'Is je gewicht niet van belang tijdens de zwangerschap?'
Als je zwanger bent, kom je aan. Dat is één ding dat zeker is. Maar hoeveel is 'normaal' en waarom wordt dit niet bij elke zwangere goed in de gaten gehouden? Voor de zwangere Fraukje is haar gewicht één groot vraagteken. Omdat haar verloskundige haar nooit heeft gevraagd om op de weegschaal te gaan staan, heeft ze geen idee. "Is dat niet vreemd?"
Zowel tijdens deze als tijdens haar vorige zwangerschap is Fraukje (33) niet één keer door haar verloskundige gevraagd om op de weegschaal te gaan staan. Vreemd eigenlijk, beseft ze nu. "Ik houd mijn gewicht zelf ook niet supergoed bij, maar is het niet toch verstandig om dit beter in de gaten te houden?"
"Toen mijn moeder dit hoorde zei zij dat wegen 'in haar tijd' tot de standaardcontrole bij de verloskundige hoorde. Is het gewicht van de zwangere niet meer van belang of hangt het af van je verloskundige af of je gewicht wel of niet in de gaten wordt gehouden?"
Volgens verloskundige Selina Hekelbeeke worden zwangere vrouwen nog wel gewogen, maar is dit afhankelijk van de praktijk die je bezoekt of de verloskundige die je ziet. "Er zijn verloskundigen die vrouwen bij elke controle wegen, naast het meten van de bloeddruk en het luisteren naar het hartje van het kindje. En het hangt ook van de zwangere zelf af: sommigen geven aan dat ze gewoon nieuwsgierig zijn naar hoeveel ze aankomen en het zelf fijn vinden om het bij te houden."
Hekelbeeke zelf vraagt de zwangere tijdens de eerste afspraak op de weegschaal te gaan staan én tijdens de afspraak rond de 36 weken zwangerschap. "Dat laatste doe ik als bijvoorbeeld het ziekenhuis een recent gewicht van de zwangere wil weten. Na de 36 weken kom je vaak ook niet meer zoveel aan."
Niet alle kilo's van het kindje
Hekelbeeke snapt waarom er lang niet altijd meer wordt gewogen. "Vroeger werden er geen of niet zoveel groeiecho’s gemaakt als nu, dus aan de hand van het gewicht van de moeder werd toen geprobeerd om een inschatting van het gewicht van het ongeboren kindje te maken. Dat is nu niet meer nodig. Bovendien: jouw gewicht zegt ook niet zoveel. Want naast het kindje, heb je vruchtwater, meer bloed in je lijf, houd je meer vocht vast, krijg je grotere en zwaardere borsten en heb je misschien wel last van obstipatie. Al deze kilo’s tellen mee en zijn dus lang niet allemaal afkomstig van het kindje."
Daarom vindt Hekelbeeke 'het niet zo nodig' om telkens weer de zwangere te wegen. "Er moet geen big deal van worden gemaakt. Het belangrijkste is dat de vrouw lekker in haar lijf zit." Bovendien merkt de verloskundige dat voor sommige vrouwen hun gewicht een erg gevoelig onderwerp is, en het telkens 'op de weegschaal moeten' juist confronterend kan zijn. "Denk aan vrouwen die in het verleden een eetstoornis hebben gehad en erg bang zijn voor de extra kilo’s of vrouwen met ondergewicht die vrezen te weinig aan te komen."
Wanneer vrouwen hiermee worstelen, dan blijkt dat wel uit de medische geschiedenis die met de verloskundige wordt gedeeld of als er tijdens een van de eerste afspraken over voeding wordt gesproken, zegt Hekelbeeke.
Niet de focus op gewicht
"Soms is er ook een psycholoog bij betrokken als iemand een moeilijke relatie heeft met eten en gewicht. Tussendoor doen wij als verloskundigen niets spannends met het gewicht, maar het is wel belangrijk om het onderwerp bespreekbaar te houden. Als iemand meer dan 20 kilo aankomt, ga je natuurlijk wel samen kijken hoe dit komt. We willen er alleen niet de focus opleggen omdat het gewicht met zoveel meer dingen samenhangt."
Over het algemeen komen zwangeren (met een gezond BMI) gemiddeld tussen de 10 en 16 kilo aan tijdens de gehele zwangerschap. Vooral vanaf 14 weken zwangerschap komen er kilo’s bij, en na 36 weken is dat nog maar heel minimaal, zegt de verloskundige.
Het is lastig te zeggen wanneer je deze kilo’s weer kwijt bent na de bevalling. Hekelbeeke: "Het is moeilijk om er een tijd aan te hangen. In de eerste weken na de bevalling gaan er wel al aardig wat kilo’s af van bijvoorbeeld je kindje, het vruchtwater, de placenta, extra bloed en vocht." Daarnaast is het ook nog van belang of je borstvoeding geeft: je hebt wel zwaardere borsten omdat je borstvoeding geeft, maar je verbrandt ook weer meer vet door het voeden.
Lekker in je lijf
Hekelbeeke wil benadrukken dat vrouwen zich vooral niet moeten blindstaren op gemiddelden en grafiekjes. "Iedereen is uniek en ieder lijf is uniek en heeft zijn eigen verloop in de zwangerschap. Het belangrijkste is dat je lekker in je vel zit, gevarieerd en gezond eet – al kan af en toe een gekke craving echt geen kwaad - en lekker kan bewegen en sporten. Vergelijk jezelf niet te veel met anderen: overal mogen verschillen inzitten. Als jij je maar goed voelt."
Rubriek: Asking for a friend
In deze wekelijkse rubriek Asking for a friend leggen we lezersvragen over gezondheid voor aan één van onze experts. Heb jij ook een prangende gezondheidsvraag voor een huisarts, verloskundige, diëtist, psycholoog of een andere gezondheidsexpert? Mail die dan naar weekendmagazine@rtl.nl en wie weet zie jij het antwoord hier op deze plek snel verschijnen.