Kosten klimaatbeleid: niets doen is uiteindelijk de duurste optie
Er gaat veel geld naar klimaatbeleid, maar aan het eind van de rit vallen die kosten een stuk lager uit dan de schade die niets doen zou kosten. Dat blijkt uit onderzoek van de Universiteit Utrecht, gepubliceerd in Nature Climate Change.
De onderzoekers hebben de kosten van klimaatbeleid vergeleken met wat het oplevert aan verminderde klimaatschade in de toekomst. De economische kosten van die klimaatschade lopen sterk op naarmate de aarde verder opwarmt.
Zo becijferen ze de economische schade van een opwarming van 2 graden op 2 procent van de waarde van de wereldeconomie. Daarboven loopt het fors op: bij 3 graden opwarming in 2100 is de verwachte schade zo'n 10 tot 12 procent van de wereldwijde economische activiteit. Veel meer dan de kosten van emissiereductie.
Goedkoper om onder de twee graden te blijven
"Klimaatverandering onder de 2 graden houden, zal regeringen veel minder kosten dan het aanpakken van de schade die gepaard gaat met verdere temperatuurstijgingen", zegt hoofdauteur Kaj-Ivar van der Wijst van de Universiteit Utrecht. "Dit laat zien dat we het niet alleen voor het klimaat doen", voegt medeauteur Detlef van Vuuren toe. "Economisch is het ook simpelweg het beste om de uitstoot fors te reduceren."
En dan is in het onderzoek nog niet eens alle schade van klimaatverandering meegenomen.
Sommige gevolgen zijn namelijk te lastig om in euro’s uit te drukken en worden daarom buiten beschouwing gelaten in dergelijke kosten-batenanalyses. Dan gaat het bijvoorbeeld om de gevolgen voor de biodiversiteit, gezondheid en zogenaamde kantelpunten zoals het stilvallen van de oceaanstroming of het instabiel raken van de ijskappen.
Knutselen aan het klimaat? Dat kan, laat onderstaande video zien:
"Daar komt nog bij dat de modellen die gebruikt worden om de gevolgen in te schatten niet erg goed zijn in het weergeven van extreem weer”, voegt Detlef van Vuuren daaraan toe.
De modellen zijn volgens Van Vuuren best goed in het omgaan met veranderingen in bijvoorbeeld de jaarlijks gemiddelde verdamping en neerslag. Maar een lagere landbouwopbrengst door een droge periode van anderhalve maand wordt meestal niet meegenomen in de modellen, zo legt hij uit.
Bijkomende voordelen van klimaatbeleid
Kosten-batenanalyses van klimaatbeleid nemen meestal alleen de effecten mee van verminderde uitstoot van broeikasgassen. Maar op plekken waar CO2 de lucht in wordt geblazen, komen vaak ook andere stoffen vrij zoals stikstofoxide en fijnstof.
Die veroorzaken forse gezondheidsschade. Zo fors zelfs dat jaarlijks meer dan 8 miljoen mensen vroegtijdig overlijden door luchtverontreiniging afkomstig van fossiele brandstoffen, zo concludeerde een studie uit 2021.
Als we in het kader van klimaatbeleid het gebruik van fossiele brandstoffen fors terugschroeven, zal dat dus bijkomende voordelen hebben voor de gezondheid. De economische voordelen hiervan zijn van dezelfde orde van grootte, en wellicht zelfs groter dan de kosten van CO2-emissiereductie. Dat stelde het VN klimaatpanel IPCC in haar meest recente rapport.
Beide auteurs benadrukken dan ook dat hun conclusie nog aan de voorzichtige kant is: zelfs als lang niet alle voordelen worden meegenomen, betaalt emissiereductie zich na verloop van tijd al terug.
Als je meeweegt dat het grootste deel van de baten van klimaatbeleid niet eens in economische termen is uit te drukken, wordt het nog veel aantrekkelijker, zo zeggen ze tegen RTL Nieuws.
Van der Wijst noemt daarnaast het voorzorgprincipe als reden om de uitstoot sterk te verminderen, zodat de temperatuurstijging beperkt blijft tot 1,5 graad. "Stel dat de klimaatschade meevalt en we onnodig veel wind en zon hebben geïnstalleerd. Dan hebben we wat te veel geld besteed. Andersom is veel erger: als de schade juist tegenvalt en we te weinig hebben gedaan om de uitstoot terug te dringen."
De kosten gaan voor de baten uit
Eén van de problemen bij het aanpakken van klimaatverandering is dat de kosten letterlijk voor de baten uitgaan: er zijn flinke investeringen nodig in bijvoorbeeld de energietransitie, die zich pas na verloop van tijd terugverdienen in onder andere verminderde klimaatontwrichting.
Voor een kosten-batenanalyse moeten de bespaarde euro’s in de toekomst dus worden vergeleken met de eerder uitgegeven euro’s. Mensen hechten meestal meer waarde aan een euro nu dan aan diezelfde euro - gecorrigeerd voor inflatie - op een later moment.
Maar kun je die persoonlijke voorkeur ook vertalen naar verschillende generaties, vragen ethici zoals Marc Davidson van de Radboud Universiteit zich af. Met andere woorden, is het welzijn van de huidige generatie meer waard dan het welzijn van toekomstige generaties?
Zijn antwoord daarop is een duidelijk 'nee'. Volgens Davidson is een dergelijke afwaardering van de toekomst ethisch niet verdedigbaar. Maar dat wordt in de meeste van dergelijke studies wel gedaan. Zo ook in dit Utrechts onderzoek. Als je de toekomstige baten níet afwaardeert, wordt de conclusie dat klimaatbeleid zich dubbel en dwars terugbetaalt nog sterker.
