Felice heeft kanker en volgt therapie via beeldbellen: 'We zitten al een jaar in isolatie'

"Koen en ik zijn dertien jaar samen. Drie jaar geleden zijn we in Italië getrouwd. De wereld lag aan onze voeten, maar sinds mijn ziekte is ontdekt, is ons leven compleet veranderd. Het contrast tussen 'voor' en 'na' kan niet groter zijn." Op 10 januari 2019 werd bij Felice baarmoederhalskanker in een vergevorderd stadium geconstateerd. Haar gehele baarmoederhals bleek al ingenomen te zijn door de tumor, en er waren uitzaaiingen gevonden in haar lymfeklieren. Ze was destijds pas 30 jaar, en drie maanden daarvoor bevallen van hun kindje: Hugo.

"Het is heel lastig om in een dergelijke situatie een gelijkwaardige relatie te behouden. Koen leeft al twee jaar niet meer met de fitte, jonge vrouw op wie hij verliefd werd, maar met een patiënt", zegt Felice. "Hij is niet langer alleen mijn man, maar functioneert vooral als mantelzorger en dat is voor hem niet altijd gemakkelijk. Normaal gesproken hebben we gelukkig veel hulp van een groot netwerk, bestaande uit familie en vrienden die allemaal een vaste oppasdag hebben voor ons zoontje Hugo van anderhalf, maar door de uitbraak van het coronavirus kan dat nu niet meer. Zelfs mijn fysiotherapeut kan niet meer langskomen."

Niemand anders kan Koen en Felice komen helpen. Zelfs haar vader, moeder en schoonmoeder, zus of broer kunnen niet langer langskomen voor een wijntje, om even bij te kletsen of om met Hugo te spelen. Ook Koen en Hugo zelf mogen niet langer naar buiten, want dat zorgt voor te grote risico’s voor Felice. "Mijn immuunsysteem is zo verzwakt door alle chemo’s en bestralingen, dat ik nu tot de 'kwetsbare groep' van het virus wordt gerekend. Recentelijk ben ik ook geopereerd aan mijn uitzaaiingen, waardoor het immuunsysteem opnieuw hard is getroffen. En een simpele influenza heeft er recent nog voor gezorgd dat ik dagen in het ziekenhuis heb gelegen."

Nóg pittiger

"We zaten door mijn slechte conditie eigenlijk al een jaar in isolatie, maar nu dit virus heerst, is het alleen maar pittiger geworden. Dankzij het Helen Dowling Instituut (dat psychologische zorg biedt bij kanker, red.) word ik zowel via de psycholoog als de psychiater behandeld binnen het instituut. Elke week vindt er een individuele sessie plaats, maar daarnaast volgen Koen en ik ook gezamenlijk relatietherapie. Idealiter is als je iemand ziet als je met iemand over zulke gevoelige onderwerpen praat, omdat je achter een scherm toch bepaalde non-verbale communicatie mist. Maar eerlijk is eerlijk: we zijn allang blij dat het gewoon door kan gaan en we houden ons maar voor ogen dat het tijdelijk is."

"De wereld staat misschien nu stil, maar het leven gaat gewoon door. Ik leef met kanker én de coronacrisis, waardoor de situatie voor ons, als gezin, helaas alleen maar moeilijker is geworden. We worden nu, door deze situatie, niet dichter bij elkaar gebracht als gezin. Wij gaan al één jaar om met een één-op-één vergelijkbare noodgedwongen situatie, die ervoor zorgt dat we soms verder uit elkaar staan dan ooit."

De psychologische ondersteuning van het Helen Dowling Instituut is volgens Felice daarom 'ontzettend belangrijk'. "Ondanks de crisis die ons nu allemaal raakt, hebben wij het geluk dat we in de huidige tijd met volop technologische mogelijkheden leven, en we op afstand onze therapeutische sessies kunnen voortzetten. Dankzij een beveiligd netwerk kunnen we vertrouwelijke gesprekken met onze begeleider hebben via de ipad, telefoon of laptop. Het beeld is helder, het geluid is goed, er zijn geen storingen, en je valt niet weg. Sterker nog, de kwaliteit is vele malen beter dan een gemiddeld Whatsapp-videogesprek."

Felice: "We moeten door, en de psychologen leveren een belangrijke bijdrage aan onze kwaliteit van leven. Zij zorgen ervoor dat we ons hart kunnen luchten, onze pijn kunnen delen, en zij zijn het ook die ons uit het dal kunnen trekken als het even echt niet meer gaat. Hoewel het pittig is dat zo’n beetje al mijn lijnen naar buiten, en die van Koen, door het virus zijn afgesneden, ben ik het instituut dankbaar voor hun inzet en ondersteuning. Ondanks alle ingrijpende maatregelen, staan zij - via het platform Karify - nog steeds elke dag voor ons klaar."

Veel 'dood' in de kamer 

Peter Verboom  is relatietherapeut en systeemtherapeut bij het Helen Dowling Instituut. Koen en Felice zijn twee van zijn cliënten. "Ik werkte altijd al twee dagen vanuit huis, maar voor de coronacrisis ging ik ook wekelijks twee dagen naar kantoor. Mijn collega’s en ik hebben momenteel een keer per week teamoverleg met behulp van Microsoft Teams, maar even met elkaar sparren of stoom afblazen bij de koffiemachine na een ingrijpend gesprek, zit er nu niet in. Ik zeg wel eens tegen mijn vrouw: 'Ik had vandaag wel erg veel 'dood' in de kamer'. Ik spreek veel mensen voor wie het levenseinde nabij is, en dat doet toch echt iets met je.

Doordat ik op dit moment de hele dag noodgedwongen naar een beeldscherm zit te kijken, ben ik vermoeider dan normaal. Aan het einde van de dag merk ik dat alle spieren in mijn lijf strak staan. Therapie geven via een beeldscherm is intensiever en vermoeiender, en het is ook lastiger om door de processtappen te gaan die ik normaal gesproken volg met cliënten. Ik werk vaak met koppels zoals Felice en Koen, als ik tegenover ze zit zeg ik makkelijker dat het heel goed is wat een van de twee zegt en of ze naar elkaar willen draaien en elkaar in de ogen willen kijken wanneer ze iets zeggen. Zulk soort interventies zijn via een beeldscherm toch anders.

Ik heb ter voorbereiding veel webinars bekeken over therapie via beeldbellen, en daar heb ik wel een aantal nuttige handvatten uit kunnen halen. Zo vraag ik nu vaak aan een van de partners of diegene kan beschrijven wat hij of zij aan emotie ziet bij zijn of haar partner. Voor mensen die niet mobiel zijn zou zoiets in de toekomst zelfs een permanente oplossing kunnen zijn. 

Het is denk ik nog te vroeg om iets zinnigs te zeggen over wat de effecten op de therapie zijn op lange termijn, naarmate deze situatie langer duurt. Bepaalde cognitieve therapie kan heel goed via beeldbellen plaatsvinden, maar psychotherapie leunt heel sterk op de therapeutische relatie, dus op wat er tussen mij en de cliënt gebeurt. Het kleinste beetje mimiek kan voor nieuwe inzichten zorgen, en via een scherm signaleer je die dingen toch wat minder snel, hoe goed het beeld ook is. Sommige van mijn cliënten hebben de therapie zelfs gecanceld omdat ze me echt face-to-face wilden zien, maar dat was vorige week, en de situatie dreigt nu toch echt wel langer te gaan duren.

Op zich is het natuurlijk best interessant om te onderzoeken wat de huidige situatie voor effect heeft op therapie. Maar we moeten niet vergeten dat deze situatie ook voor meer psychische problemen kan zorgen. Niet per se door de therapie op afstand, maar omdat mensen door de situatie meer 'tot elkaar veroordeeld' zijn. Dus niet alleen voor de patiënten is de impact groot, ook voor ons als hulpverleners.

We krijgen een hoop extra werk, maar omdat we graag onze medische collega’s een hart onder de riem willen steken gaat er begin volgende week een initiatief van start via de site van GGZ Houten waarop we een dagelijks spreekuur houden voor huisartsen, zodat zij dagelijks kunnen inbellen om stoom af te blazen. Nadat we artsen op het nieuws zagen die er helemaal doorheen zaten besloten we met een groep collega’s om hen op deze manier, laagdrempelig en geheel kosteloos te ondersteunen."