Wegprikken die rugpijn: hoe werkt dry needling precies?

Ruim een paar jaar lang liep ik rond met zeurende pijn in mijn onderrug. Soms lichtjes, maar vaak stekend en belemmerend. Tillen was altijd onprettig, sporten ging moeizaam en vooral als ik 's avonds na een lange dag in bed lag was het feest. Het voelde alsof mijn rug zich maar niet kon ontspannen.

In de hoop mijn pijn te verlichten, bracht ik vorig jaar voor het eerst ooit een bezoek aan de fysiotherapeut. Gedurende een stuk of zes sessies werd ik gemasseerd en gekraakt, waarna de pijn even weg leek. Jammer genoeg duurde het niet lang tot hetzelfde zeurende gevoel er weer langzaam insloop.

Een paar maanden geleden bereikte de pijn een hoogtepunt. Ik besloot terug te gaan naar de fysio en maakte kennis met dry needling. Een behandelmethode, die ikzelf als erg pijnlijk ervoer. Ik was in het begin wat sceptisch, maar na drie sessies was ik – tegen mijn verwachtingen in – zo goed als klachtenvrij.

Wat was dat voor behandeling? Is iedereen hierbij gebaat of heb ik gewoon geluk gehad? Wytse Engelsma, eigenaar en manueeltherapeut van FitForum, geeft antwoord. 

Wat doe je precies bij een dry needling behandeling?

"Bij toepassen van dry needling probeer ik met een héél dunne naald door de huid in de spier te komen. Wij prikken de naald met snelheid in de huid, want hij is zo dun, dat hij ombuigt wanneer je 'm rustig in de huid probeert te prikken. Het prikken doet dan ook geen pijn.

Wanneer de naald in de spier zit, ga ik op zoek naar een triggerpoint. In de volksmond noemen we dat ook wel een 'spierknoop'. Zelf leg ik het vaak uit als een strakke band in de spier, ofwel een half aangespannen spiervezel.

Door met de naald in de spiervezel te prikken, ontstaat een aanspanning van de vezel: een twitch. Wanneer die spiervezel zich aanspant, voelt dit als een soort kramp, die de herkenbare pijn - in jouw geval in je onderrug - oplevert. Nadat de vezel zich heeft aangespannen, ontspant deze weer. Die ontspanning kan ervoor zorgen dat je directe pijn verlicht en er een betere beweeglijkheid optreedt."

Hoe reageren jouw patiënten op dry needling?

"De reacties zijn heel verschillend. Mensen die het niet kennen vragen zich vaak af of het accupunctuur is. Dat is het niet, al snap ik de verwarring. We gebruiken dezelfde 'droge' naald, maar accupunctuur richt zich op energiebanen, terwijl we bij dry needling richten op de zogenoemde triggerpoints."

Wat is jouw persoonlijke mening over dry needling? Waarom werkt het wel/niet?

"Ik ben zeer tevreden over het gebruik van dry needling, mits het goed wordt ingezet. Dry needling dient te worden gebruikt bij zogenoemde myofasciale pijnklachten. Dit zijn pijnklachten die je voelt wanneer je op een plek drukt, maar de pijn elders, het uitstralingsgebied, wordt gevoeld. In dat geval heb je een actief triggerpoint gevonden en als je hierin prikt, wordt deze uitgedoofd.

Je kunt ook in latente triggerpoints prikken, maar deze geven alleen lokale pijn en hebben daardoor ook niet het effect wat je wilt behalen. Een voordeel van dry needling is dat je bij diepgelegen spieren kunt komen, waar je met bijvoorbeeld massage niet bij kunt omdat je dan eerst door veel andere spieren moet drukken."

"Daarbij vind ik dat je dry needling nooit als een op zichzelf staande behandeling moet zien. Zie het als een stukje gereedschap uit de gereedschapskist van een fysiotherapeut. Deze kan worden ingezet, samen met andere behandelmethodes, zoals het mobiliseren van gewrichten en verder losmaken van spieren."

Hoe pijnlijk is dry needling?

"De ervaringen wisselen. Vaak zijn mensen wel bang voor de pijn, omdat ze dit relateren aan bloedprikken of vaccinaties. Maar die pijn voel je hier niet, omdat de naald een stuk dunner is. Wanneer ik in de spier prik, geeft het even een diepe, zeurende pijn. De herkenbare pijn die daarna volgt, kan als pijnlijk ervaren worden. Hij voelt namelijk vaak erger dan de herkenbare pijn zelf. De één kan hier beter tegen dan de ander. Dit heeft ook sterk te maken met hoelang de pijn al aanwezig is.

Als ik iemand met acute pijn behandel, is de pijn bij het prikken vaak minder heftig dan bij mensen met langdurige, zeurende pijnklachten. Het pijnsysteem van iemand met langdurige pijnklachten is vaak al sterk geactiveerd. Geef je dan extra prikkels met een naald, dan doet dit vanzelfsprekend extra pijn. Deze pijn houdt nooit lang aan: zodra de naald eruit is heb je een licht spierpijngevoel, wat over het algemeen niet langer dan een dag duurt."

De populariteit van dry needling in Nederland

Volgens Pieter Vonk, woordvoerder van het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF), is dry needling een populaire behandelvorm, zowel onder behandelaars als patiënten. "In Nederland zijn er enkele duizenden fysiotherapeuten die dagelijks dry needling behandelingen uitvoeren. Sinds 2007 werd de behandelmethode populair onder fysiotherapeuten en de vraag van patiënten naar deze behandeling is vanwege deze expertise exponentieel toegenomen."

Natte vs droge naalden 

In 1970 beschreef neuroloog en onderzoeker Karl Lewitt het fenomeen dat het lichaam een gunstige reactie vertoont, wanneer een filiforme naald (zoals een acupunctuurnaald) in spierweefsel wordt ingebracht. Vonk: "Dit fenomeen werd 'the needle effect' genoemd. Er werd onderzocht of behandeling van triggerpoints beter werkte bij een natte of een droge naald, waaruit bleek dat er geen verschil was in de uitkomst van beide behandelmethoden. Omdat bij droge naalden (dry needling) geen vloeistof geïnjecteerd hoeft te worden, ontstond de voorkeur voor die behandeling, in plaats van de natte naald (wet needling). Vanaf toen werd dry needling op grotere schaal geïntroduceerd, in allerlei verschillende disciplines."