Gratis platform laat sombere jongeren praten: 'Ze zeggen niet snel: 'Ik voel me depressief''

Yolanda* is één van de vele jongvolwassenen die al langere tijd kampt met negatieve gevoelens. "De maatregelen van de coronacrisis wegen zwaar op mij. Ik ben altijd graag met mensen en kan niet goed alleen zijn. Ik hou ervan om veel sociale activiteiten te ondernemen. Dat gaat nu niet. En ik weet ook niet wanneer het stopt, dat maakt het nóg moeilijker."

Vader ongeneeslijk ziek

De situatie wordt voor Yolanda niet bepaald makkelijker als ze in juni te horen krijgt dat haar vader ongeneeslijk ziek is. "Hij heeft lymfeklierkanker en een immuunziekte, die niet behandeld kan worden. Om de kanker te bestrijden kreeg hij chemo, maar die werkte niet. Nu proberen ze een nieuwe chemo, maar er bestaat een grote kans dat deze ook niet aanslaat en dat hij het niet haalt."

Omdat fysiek contact door de coronamaatregelen wordt beperkt en Yolanda het lastig vindt op een andere manier afleiding te vinden, maakt de ziekte van haar vader diepe indruk. "De afgelopen maanden waren erg confronterend en ik kon mijn emoties moeilijk uiten. Het zou helpen om iets leuks te kunnen doen zoals sporten, uitgaan of een terrasje pakken. Het kan allemaal niet. Dat frustreert me. En ik kan die frustratie nergens kwijt. Het is een vicieuze cirkel."

Yolanda komt uit een gezin van vier kinderen en haar ouders zijn gescheiden. Als ze haar vader wil bezoeken, is daar heel wat geregel voor nodig – en met haar broers en zus tegelijk op bezoek is geen optie. "Er mogen per dag maar twee mensen bij mijn vader langs, dus we moeten steeds met elkaar afstemmen wie er wanneer gaat."

Gevoel van machteloosheid 

Gezien het stadium waarin Yolanda’s vader zich bevindt, krijgen ze bij hoge uitzondering toestemming om af en toe een nacht met hem door te brengen. "Maar dat we als compleet gezin bij elkaar kunnen zijn, moeten we uit ons hoofd zetten. Dat voelt niet goed. Juist in deze situatie wil je als gezin bij elkaar kunnen zijn. Elkaar er samen doorheen slepen."

Het gevoel van machteloosheid is groot. Volgens Yolanda hebben veel jongeren hier last van. "Je probeert op allerlei manieren iets te doen om elkaar meer te zien door bijvoorbeeld regelmatig te videobellen, maar dat is lang niet genoeg."

Ruim een half jaar kropte Yolanda haar gevoelens op. Ze kon er niet goed over praten met vrienden en wist ook niet met wie ze dat wel moest doen. "Ik ging steeds slechter in mijn vel zitten en kwam soms twee weken lang niet buiten. Mijn rugklachten namen steeds verder toe. Ik wist dat een ommetje maken goed voor me zou zijn, maar kon me er niet toe zetten. Ik woon alleen, dus er is ook niemand die me kan motiveren."

Vorige maand besloot Yolanda het roer om te gooien en hulp te zoeken. Via een vriendin kwam ze in contact met een vrouw die open stond voor Yolanda’s verhaal en met haar in gesprek ging. "Dankzij die gesprekken besefte ik hoe goed het is om over mijn gevoelens te praten. Ik vond dat altijd heel moeilijk, maar er zit vooruitgang in. Het lucht op en zorgt ervoor dat ik beter in mijn vel zit. Ik ga nu regelmatig een rondje lopen en deel mijn emoties ook met mijn vrienden. Dat voelt fijn."

Platform Vraaggewoon.nl

Dat jongeren wel een beetje hulp kunnen gebruiken in deze tijd, staat buiten kijf. Dat zien hulpverleners ook. Eén van de wegen die jongeren kunnen bewandelen is aankloppen bij het platform Vraag Gewoon.

Lilian Sonius is één van de therapeuten die zich een aantal maanden geleden aansloot bij dit platform, waar zij en andere therapeuten gratis hulp bieden aan jongeren die kampen met negatieve gevoelens tijdens de coronacrisis. "Soms is het hebben van een luisterend oor al genoeg voor positief effect", zegt Sonius. 

Veilige omgeving

Dat de problemen juist nu, in de coronatijd zo erg toenemen, komt volgens de therapeut door het grote gebrek aan structuur. "Er is geen school, geen voetbaltraining, geen vaste momenten waar de jongeren elkaar kunnen treffen. Structuur is belangrijk - al helemaal voor jongeren - om te weten waar ze aan toe zijn. Anders worden ze onrustig. Dat is nu het geval, al bijna een jaar."

Jongeren willen vrij zijn. Gaat dat niet, dan kunnen klachten als stress, burnouts en in ergere gevallen zelfs suïcidale gevoelens optreden. "Dit gaat gelukkig niet bij iedereen zo ver, maar dat zit er helaas wel aan te komen als de situatie zo blijft. Het is daarom des te belangrijker dat de jongeren hun problemen kunnen delen in een veilige omgeving. Daarom bieden wij dit platform aan."

Op het platform kan iedereen van 16-25 jaar zich aanmelden met een vraag om hulp. Jonger dan 16 mag ook, maar dan heb je toestemming nodig van je ouders. Je kiest zelf de therapeut die je wil spreken. Sonius: "Wij begrijpen dat je misschien geen hulp wil van iemand die je kent, of iemand die uit dezelfde stad komt als jij. Bij invullen van je gegevens mag je een andere naam opgeven. Wel is het handig dat je telefoonnummer klopt, anders kunnen we geen contact met je opnemen."

Depressieve gevoelens

Sonius zegt dat jongeren zich vaak niet bewust zijn van het feit dat ze depressieklachten hebben. "Wij therapeuten horen de verhalen van onze cliënten aan en trekken daar een conclusie uit. De jongeren geven tekenen van depressiviteit, die wij herkennen. Maar zij zouden zelf niet snel zeggen: 'Ik voel me depressief'. Eerder zeggen ze iets in de trant van: 'Ik lig de hele dag in bed en heb nergens zin in.' Of: ‘Waarom zou ik naar die les gaan? Dan heb ik een diploma, en dan? Ze hebben duidelijke doelen nodig. Nu lijkt het uitzichtloos voor ze.'"

Afhankelijk van wat iemand wil met het delen van zijn of haar verhaal, stelt Sonius een plan op. "Ik begin bij iedereen met een kennismaking. Een gesprek via Zoom, of telefonisch, net wat de aanvrager fijn vindt. Sommige collega’s maken ook wandelafspraken. Tijdens het eerste gesprek luister ik vooral naar wat wordt verteld. Wat de situatie is, waar iemand tegen aanloopt, hoe diegene zich voelt, et cetera."

Soms blijkt alleen een gesprek en luisterend oor genoeg. "Zo’n gesprek kan heel krachtig zijn. Even je ei kwijt bij iemand die je verhaal aanhoort, zonder oordeel. Sommige jongeren proberen met hun ouders te praten, maar die zijn vaak druk. Wij nemen alle tijd om te luisteren. Het is fijn dat ik dan degene mag zijn bij wie ze hun verhaal doen."

Stimuleren om te blijven praten

Ook ná het contact vindt Sonius het belangrijk te weten hoe het met de jongeren gaat. "Als ik het gevoel heb dat dat nodig is, stuur ik later altijd nog een berichtje met de vraag hoe het gaat. Ik wil ze blijven stimuleren in dat het goed is met iemand te praten. Iemand die je vertrouwt en waar je je veilig bij voelt. Kan je diegene in je directe omgeving niet vinden, meld je dan aan op ons platform. Wij helpen je graag."

* De naam van Yolanda is op verzoek gefingeerd. Haar echte naam is bekend bij de redactie. 

Heb jij vragen over zelfmoord?

Stichting 113 Zelfmoordpreventie: 0900-0113

Openingstijden: 24 uur per dag, 7 dagen per week.