Saskia's moeder was ongeneeslijk ziek: 'De laatste zomer met haar was de mooiste ooit'

Saskia’s moeder Netty was geen uitgesproken sportief type. Ze maakte zo nu en dan een wandeling en trok eens per week baantjes in het zwembad, tot het zwembad halverwege 2019 een paar maanden dicht ging. Saskia: "In het najaar zei mijn moeder - toen 68 jaar - dat ze zo’n slechte conditie had. 'Dat komt omdat je liever kijkt naar sport', grapte ik nog. Haar conditie was vast achteruitgegaan omdat ze zo lang niet gezwommen had."

"Maar het zat mijn moeder toch niet lekker. Ze ging naar de huisarts, die haar doorstuurde naar de internist. Al snel bleek het helemaal mis. Mijn moeder had een liter vocht achter haar long, veroorzaakt door een mesothelioom: asbestkanker. Meer dan de helft van de patiënten met deze diagnose haalt het eerste jaar niet. De artsen waren heel duidelijk: mijn moeder zou dit niet overleven. Een enorme klap in ons gezicht."

"De diagnose komt bij Saskia’s moeder keihard aan. Ze 'zat er heel zwaar in', zegt Saskia. "Logisch ook, ineens kreeg ze te horen dat haar laatste jaar was ingegaan. Mijn zusje, onze partners en ik waren ook in shock: hoe kon dit? Mijn moeder heeft nooit gewerkt met asbest. De artsen vertelden dat de oorsprong al in haar jeugd kon liggen. Misschien heeft ze als kind eens een bal tegen een plantenbak getrapt: een asbestdeeltje dat daardoor vrijkomt kan zich jarenlang ongemerkt in haar longvlies hebben genesteld. Hoe ze precies aan deze vorm van kanker is gekomen, zullen we nooit weten. Het maakte ook niet uit: met deze diagnose moesten we het doen."

Koppen in het zand en genieten

Toch zit Saskia niet bij de pakken neer. Direct na het verdrietige nieuws neemt ze een belangrijk besluit. "Hoe zuur het ook klinkt, de dood hoort bij het leven. Dat mijn moeder niet meer beter zou worden, stond onomstotelijk vast. Bovendien hield haar leven dan wel op, maar dat van ons niet - wij moesten na het afscheid nog jaren verder."

"In mijn ogen hadden we daarom twee keuzes: óf we beginnen nu al met rouwen en hebben - grof gezegd - een enorm klotejaar, óf we accepteren de situatie zoals deze is en maken er het beste van. Zolang ze nog bij ons is, leven we in het nu en maken we alleen nog maar mooie herinneringen met elkaar. We kozen optie twee. Samen met onze partners gingen we ervoor zorgen dat het laatste jaar van onze moeder onvergetelijk werd. Koppen in het zand en genieten - verdrietig zijn kon altijd nog."

Saskia’s moeder kan in aanmerking komen voor een experimentele behandeling, om haar leven te verlengen. Maar dat wilde ze absoluut niet, vertelt Saskia. "'Beter word ik toch niet meer', zei mijn moeder meteen. Ze wilde de laatste fase van haar leven niet als proefkonijn doorbrengen." 

Na enkele maanden begon de ziekte zich meer te manifesteren. In overleg met de artsen kreeg Saskia’s moeder daarom pijnmedicatie, een zuurstoffles en een 'kraantje' om het vocht achter haar longen af te tappen. "Het aftappen deden we zelf. Eerst om de paar dagen en op het laatst elke dag: zo’n twee liter per week. Door de grote hoeveelheid vocht was ze erg benauwd en bij het aftappen had ze veel pijn. Afschuwelijk om te zien."

Moeilijk om hulp te accepteren

Vijf, zes dagen per week is Saskia bij haar moeder, ze rijdt er langs als ze uit haar werk komt. "Mijn zusje woonde verder weg, dus zij was er elke vrijdag of wanneer het mij niet goed uitkwam. Ook mijn moeders beste vriendin hielp mee in de verzorging. Daarnaast kregen we de laatste maand hulp van de thuiszorg bij het wassen." 

"In het begin vond mijn moeder het ontzettend moeilijk om hulp te accepteren. Mijn vader overleed toen ik negen was, sindsdien had mijn moeder overal alleen voor gestaan. Dat ze nu zelf het middelpunt van zorg was, vond ze lastig te verkroppen."

Het omslagpunt komt in november 2019, toen Saskia’s moeder twee weken met longcomplicaties in het ziekenhuis had gelegen. "Toen ze weer thuis was, besloot ze: ik wil nooit meer zo lang in het ziekenhuis liggen. Vanaf nu doen we het zelf, met elkaar. Een paar weken later hebben we, net als altijd, met z’n allen kerst gevierd. 'Volgende kerst zitten we hier gewoon weer hoor, mam!', zeiden we toen we aan tafel gingen. Iedereen wist dat dat niet waar was, maar toch hebben we er met z’n allen op geproost."

Na dat kerstdiner maakt Saskia samen met haar moeder en zusje een bucketlist: dingen die ze nog willen doen voordat het niet meer kan. Haar moeder ging iedere winter naar Zwitserland, dus de geplande wintersport moet gewoon doorgaan. "Met wat hulp bij de lift en het aantrekken van haar ski’s kon mijn moeder nog zelf naar beneden skiën, geweldig vond ze dat. 'Moet je zien hoe goed je nog bent!', riepen we toen. Die positieve mindset was zo fijn, het maakte alles lichter - hoe zwaar het natuurlijk ook was."

In de zomer van 2020 gaat de gezondheid van Saskia’s moeder snel achteruit. Toch zijn Saskia en haar zusje vastbesloten om door te gaan met het maken van herinneringen. En dat lukt: "Het werd de mooiste zomer ooit." In juni gaan ze uit eten bij sterrenrestaurant Aan de Poel, een andere laatste wens van haar moeder. Die kan niet meer zo lang rechtop zitten, maar daar bedenkt Saskia iets op. "Ik heb het restaurant gebeld en de situatie uitgelegd. We kregen een afgesloten ruimte, waar onze moeder tussendoor op een matje kon uitrusten. Ze heeft wel vier gangen kunnen mee-eten en genoten van de wijn. Geweldig dat we het op deze manier toch met elkaar konden beleven."

Zelfbedachte hardloopwedstrijd

Andere dierbare herinneringen aan die laatste zomer zijn de boottocht die ze maakten over de Amstel, het ijsje dat ze aten bij een geitenboerderij of met de auto heen en terug door de nieuwe Gaasperdammertunnel. En natuurlijk de zelfbedachte hardloopwedstrijd. "In april zou ik de marathon van Hamburg gaan lopen, mijn moeder zou meegaan. Door corona werd de marathon verplaatst naar oktober, maar dat ging mijn moeder hoogstwaarschijnlijk niet halen."

"Daarom hebben we in juli onze eigen polderloop georganiseerd in Uithoorn, waar mijn moeder vandaan komt. Zij genietend in de rolstoel, wij hardlopend er achteraan. Na afloop vertelde ze aan iedereen dat ze de marathon had gelopen. Mensen dachten vast dat ze knettergek was geworden van de medicatie, haha."

Hoewel Saskia en haar moeder dat laatste jaar 'hun koppen in het zand steken', snijden ze het onderwerp 'dood' wel degelijk ook aan. Een echte prater was haar moeder niet, maar nu vertelt ze veel over vroeger. "Heel mooi vond ik dat. Ook met de huisarts en oncoloog hebben we veel goede gesprekken gehad, over de manier waarop ze het einde wilde vormgeven. Dat was heel intensief en verdrietig, maar die gevoelens mochten er natuurlijk ook zijn."

"Ondanks ons optimisme anticipeerden we toch ook op wat onvermijdelijk komen ging. Op een bepaalde manier was het rouwproces ook al begonnen. Maar het lukte goed om dat onderdeel af te bakenen, het verdriet is nooit leidend geweest. We zijn letterlijk tot het laatste moment bezig geweest met herinneringen maken: de dag voor ze overleed, hadden we nog een verrassingsoptreden van haar lievelingszangeres geregeld. Dat we steeds weer iets leuks hadden om naar uit te kijken, gaf energie. Daardoor hielden we het vol."

Saskia’s moeder heeft na de diagnose - op vijf dagen na - nog precies een jaar geleefd. In de herfst van 2020 is het 'genoeg geweest'. "Ze woog nog maar 42 kilo. Toen ze aangaf dat ze niet meer wilde, kreeg ze van de arts direct groen licht voor euthanasie. Op 14 oktober is ze, in het bijzijn van mijn zusje en onze partners, thuis overleden. Een ongelooflijk surrealistische ervaring. In de wereld om ons heen was - onder meer door corona - van alles gaande, maar binnen telde alleen ons gezin. Heel sereen. Een ontzettend verdrietig, maar prachtig einde van het bijzonderste jaar van mijn leven."

Geen verdriet

Tijdens de uitvaart laten Saskia en haar zusje een uitgebreide fotoreportage zien van alle leuke dingen die ze met hun moeder hebben gedaan. Vanwege corona kijkt een groot aantal vrienden en familieleden mee via een livestream. "Over de hele wereld keken mensen naar de laatste avonturen van mijn moeder. Dat voelde zo goed, ik was - en ben -  zo trots dat het ons gelukt is om op deze manier met haar overlijden om te gaan. Mijn zusje en ik zijn nog meer naar elkaar toe gegroeid, omdat we hebben ontdekt hoezeer we over belangrijke zaken hetzelfde denken. Daar ben ik heel blij om, want nu hebben we alleen elkaar nog."

Nu haar moeder is overleden, voelt Saskia geen verdriet. "De dood is alleen het einde van het fysieke bestaan, mijn ouders leven voort in mij. Dat ik de laatste levensfase van mijn moeder van zo dichtbij heb mogen meemaken en op zo’n manier heb kunnen invullen, voelt als een cadeau. Ondanks het grote verlies kijk ik met een heel warm gevoel terug op het hele proces. Daarom ga ik vol positiviteit de rest van mijn leven tegemoet. En dat was precies de bedoeling."

Zomer van je leven/ Nooit meer

Tot eind augustus vertellen zes mensen over de meest memorabele zomer van hun leven. Daarna is de rubriek Nooit Meer weer terug.

Wil jij ook je verhaal kwijt en vertellen wat je 'nooit meer' wil meemaken, doen of juist laten? We zijn benieuwd naar jouw verhaal. Mail ons op weekendmagazine@rtl.nl