Nathalie: 'Ik heb angst om alleen te zijn. Bij wie kan ik terecht voor hulp?'
Ik vraag dit voor een vriend: elke week behandelen we een vraag over je gezondheid die je niet snel aan je eigen arts durft te stellen. Deze week wil Nathalie weten welke hulpverlening ze moet inschakelen om van haar autofobie af te komen.
Nathalie zegt te lijden aan autofobie (ook wel monofobie genoemd). Dit is een extreme en vaak irrationale angst om alleen te zijn. "Hebben veel mensen hier last van?", wil Nathalie weten. "Ik heb namelijk autofobie, maar kan nergens speciale hulpverlening vinden. Waar zou ik hulp kunnen krijgen?"
Gezondheidszorgpsycholoog Bjarne Timonen is benieuwd of er iemand is geweest die Nathalie heeft gediagnosticeerd. "Autofobie of monofobie is geen officiële diagnose. Het staat namelijk niet in het grote boek der diagnoses, de DSM (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders), vermeld. Het valt officieel onder een 'Specifieke Fobie'."
Deze angst kent bovendien vele gradaties, waardoor er volgens Timonen niet één specifieke therapie aan te wijzen is. Het is dan ook de vraag in hoeverre Nathalie last heeft van de angst om alleen te zijn en hoe dit zich uit. "Kan ze bijvoorbeeld niet alleen zijn en zoekt ze continu afleiding – dan zou het meer op FOMO, fear of missing out – lijken. Of gaat het om een diepe, irrationele angst die ook de kop opsteekt als je veilig thuis bent, met alle deuren op slot?"
Timonen raadt Nathalie dan ook aan om – met de hulp van een professional – te onderzoeken of de angst om alleen te zijn het topje van de ijsberg is en hoe die ijsberg er verder uitziet. "Dat wordt gedaan door je biografie uit te vragen. Of er bijvoorbeeld vroeger iets is gebeurd wat tot deze angst heeft geleid. Zo proberen we te achterhalen of er sprake is van een fobie of een trauma."
Meest passende therapie
Ook kan autofobie volgens de psycholoog een kenmerk zijn van een persoonlijkheidsstoornis. Afhankelijk van de juiste diagnose wordt vervolgens de meest passende therapie gekozen. Is het een trauma, dan zou Nathalie aan EMDR kunnen denken. Gaat het om een fobie, dan is exposure- oftewel blootstellingstherapie aan te raden. Is de angst onderdeel van een persoonlijkheidsstoornis, dan kan Nathalie baat hebben bij schematherapie, oftewel een vorm van cognitieve gedragstherapie.
Zijn er veel mensen die hier last van hebben? Volgens Timonen wel, maar zeker niet allen in heel heftige mate. Timonen: "Ik zie de angst om alleen te zijn zowel in mijn praktijk als bij mijn vrienden." Logisch, vindt Timonen, mensen leren volgens hem niet meer om alleen te zijn. "Echt alleen zijn, dus ook alleen met onze gedachten kunnen we bijna niet meer. Mensen zoeken dan namelijk onmiddellijk afleiding op hun telefoon en sociale media. Dat is echt de Zeitgeist."
Minderen met sociale media
Een ironische ontwikkeling, zegt Timonen. "Aan de ene kant kan vrijwel niemand meer alleen zijn, maar als we dan eenmaal met anderen samen zijn, zit iedereen op zijn of haar telefoon te kijken. Mijn advies? Minder zo snel mogelijk met sociale media, die zijn veel te verslavend en zorgen echt voor problemen."
Rubriek: Asking for a friend
In deze wekelijkse rubriek Asking for a friend leggen we lezersvragen over gezondheid voor aan één van onze experts. Heb jij ook een prangende gezondheidsvraag voor een huisarts, verloskundige, diëtist, psycholoog of een andere gezondheidsexpert? Mail die dan naar weekendmagazine@rtl.nl en wie weet zie jij het antwoord hier op deze plek snel verschijnen.