Af en toe een date night? Nee, zo overleef je als stel wél de tropenjaren

Het krijgen van een kind heeft een grote impact op je leven, en ook op je relatie. Niets is meer zoals voorheen. Je bent ineens samen verantwoordelijk voor een klein wezentje dat al jullie aandacht opslokt. Door de gebroken nachten die er in het begin nu eenmaal bij horen, is je energie ver te zoeken.

Daarbij komt dat je plots enorm afhankelijk van elkaar bent. Spontaan alleen op pad gaan is er niet meer bij, laat staan met z’n tweeën. En in de nieuwe dagelijkse routine bestaat het gevaar dat je na verloop van tijd meer langs elkaar heen leeft dan met elkaar. Blijf dan maar eens overeind als stel.

De Vlaamse Katrien Koolen, klinisch psycholoog en relatietherapeut, ziet ze vaak in haar praktijk: jonge ouders die worstelen met hun relatie. Na de vermenigvuldiging van hun liefde zijn ze elkaar kwijtgeraakt "Als je samen ouders wordt, krijgt je relatie een andere invulling", verklaart ze. "Er komt enerzijds een mooie intieme laag bij, maar anderzijds verdwijnt het romantische gedeelte naar de achtergrond. En als je dat probeert terug te vinden, merk je dat het onmogelijk is om terug te grijpen op hoe het was vóórdat jullie kinderen kregen."

Nooit meer zoals voorheen

Het zal nooit meer hetzelfde worden, maar dat hoeft niet erg te zijn. Anders kan ook béter zijn. Alleen gaat dat niet vanzelf. Volgens de relatietherapeut moeten we weer leren samen de diepte in te gaan. "Dat staat haaks op de tijdgeest, waarin we vooral in de breedte leven, met zoveel dingen naast elkaar. Ik zie dagelijks stellen die die verdieping zo hard zoeken zonder het zelf te beseffen.

Samen de diepte in gaan is elkaar ook in de lastige momenten van het leven opzoeken en troost bieden. Door er te zijn. Exclusieve aandacht te hebben voor elkaar. Het is zo simpel en tegelijkertijd zo verbindend. Maar het kan ook eng zijn om dichter tot elkaar te komen. We willen het keigraag, maar als puntje bij paaltje komt klappen veel mensen dicht. Want hoe meer je van jezelf laat zien, hoe kwetsbaarder je bent. Het heeft tijd nodig."

En nee, een date night alleen gaat de relatie niet redden. Koolen: "Eén avondje in de maand samen geeft je niet genoeg verbinding en reserves voor de rest van de maand." Bovendien zijn die avonden veel te beladen, zegt ze. "De verwachtingen zijn vaak hooggespannen, terwijl het tijd kost om los te komen van jullie rol als ouders. Het voelt onwennig om ineens weer samen te zijn als partners. Waar moet je het over hebben als het niet over de kinderen gaat? Het is zoeken naar een nieuwe invulling van tijd met elkaar doorbrengen. Je moet opnieuw ontdekken wat jullie verbindt."

Bedanken voor de vuilniszakken 

Beter dan in date nights kun je volgens de relatietherapeut de verbinding zoeken in de dagelijkse momenten. "Pak elkaar even vast in het passeren, net iets langer dan normaal. Kijk elkaar eens diep in de ogen. Geef een knipoog. Toon oprechte interesse in de ander. Dat maakt je weer even wakker voor elkaar. Zoek je partner op de momenten dat dat kan."

Je hoeft niet elke dag uitgebreid tijd voor elkaar te maken, het gaat erom dat je elkaar zíét. Dat je emotioneel in contact blijft met elkaar, dat je moeite blijft doen voor elkaar. "Bedank de ander eens als die de vuilniszakken buiten heeft gezet, laat zien dat je het opmerkt en waardeert. Dat zijn manieren waarop je je relatie kunt vasthouden in de tropenjaren. Date nights kunnen daar een mooie aanvulling op zijn, maar laat niet alles van die avonden afhangen."

De meeste stellen die bij Koolen in relatietherapie komen, doen dat omdat ze zelf vinden dat ze beter moeten leren communiceren. Maar vaak is het onderliggende probleem dat ze moeilijk verbinding kunnen vinden.

"Wat koppels ervaren als haperende communicatie, betekent vaak dat ze zich onbegrepen, alleen of niet gezien voelen. Aan communicatietechnieken heb je dan niet veel; met deze stellen ga ik op zoek naar verbinding, soms op een manier die ze ook voor de komst van de kinderen nog nooit hebben ervaren. Het gaat om er écht voor elkaar zijn, op een rauwe, menselijke, basale manier. En daar is helemaal niet veel voor nodig, een minuut kan al genoeg zijn om je weer verbonden te voelen met de ander."

'Snuffelen'

Thuis kun je dat doen door elkaar simpelweg op te zoeken, zegt Koolen. "Ik noem het snuffelen, zoals een hond dat doet. Als mijn partner in de tuin bezig is, kan ik naar hem roepen dat we zo weg moeten, maar ik kan ook naar hem toe gaan, hem even aanraken, vragen hoe het gaat. Het zijn de kleine dingen die het doen. En kom je thuis, hol dan niet gelijk naar de kinderen, maar kus eerst je partner gedag, kijk hem in zijn ogen, neem hem in je op."

Twijfel vooral niet te snel aan je relatie. Dat je de verliefdheid en opwinding van het begin niet meer voelt, zegt niet zo heel veel, schrijft Koolen in haar boek. Onderzoek toont namelijk aan dat de heftige gevoelens die je in de prille relatie ervaart, een lichamelijke stressreactie zijn op het spannende en onbekende. Dat onvoorspelbare maakt na verloop van tijd plaats voor vertrouwdheid en comfort. Je voelt je veilig en comfortabel bij de ander. Dat gaat weliswaar ten koste van die vlam, maar eigenlijk is het iets heel moois, vindt Koolen.

Een ander seksleven

Met de hevige verliefdheid ebt vaak ook het vurige verlangen naar de ander weg. Grote kans dat je als jonge ouders een iets (of veel) minder spannend seksleven hebt dan voordat jullie kinderen kregen. En ook dat is heel normaal, zegt Koolen. "Als koppels weinig seks hebben, gaan ze zich zorgen maken: zijn we dan niet gewoon vrienden? Maar het is helemaal niet vreemd dat je na de komst van kinderen iets minder of veel minder seks hebt dan voorheen."

Wel kan het problematisch zijn als de een meer behoefte aan seks heeft dan de ander. Koolen merkt dat het voor veel stellen een beladen onderwerp is geworden, waarover ze niet meer durven te praten. "Meestal neemt de man vaker initiatief, en krijgt hij de deksel op zijn neus omdat de vrouw geen zin heeft. Haar hoofd is te vol, ze is moe, ze vindt het moeilijk om seks te hebben naast de slapende baby of is onzeker over haar veranderde lichaam. De man voelt zich afgewezen, zij voelt zich schuldig."

Het beste voorspel 

Hoe kom je uit die negatieve spiraal? Het helpt om te bedenken dat de behoefte aan seks vaak voortkomt uit het gemis van – daar is-ie weer – verbinding, zegt Koolen. "De vertrouwde manier om die verbinding te ervaren is vaak penetratieseks, maar er zijn nog veel meer manieren. Probeer eens anders te kijken naar intimiteit en voorspel. Seksueel zijn begint vooral bij een seksuele energie voelen en voeden door speels te zijn met elkaar. Dit kan het beste voorspel zijn."

"Je moet je eigen seksualiteit en die van de ander opnieuw leren kennen. Durf ik seksueel te zijn? Hoe heb ik geleerd om dat seksuele stuk van mezelf te zien en te tonen? Durf ik naakt te zijn, voor mezelf en mijn partner? Wat heb ik nodig om seksueel geprikkeld te worden? Vaak is dit de eerste keer in ons leven dat we onszelf deze vragen gaan stellen. En daartoe geeft ouders worden dus een mooie voorzet. Zie het als een mooie kans om nog dichter bij elkaar te komen. Blijf naar elkaar zoeken. Dat is de allerbelangrijkste tip die ik kan geven."

Liefdeslessen van de relatietherapeut

In de zeven jaar dat Katrien Koolen nu als relatietherapeut werkt, leerde ze drie belangrijke dingen over de liefde.

• Liefde is niet exclusief. "Je kunt liefde voelen voor meer dan één persoon, toch zoeken we liefde in exclusieve relaties. Dat kan een spanningsveld geven. Gevoelens voor anderen kunnen ontstaan, zonder dat je daar iets mee hoeft te doen. Laat ze er gewoon zijn."
• Mannen zijn even emotionele wezens als vrouwen. "We moeten af van dat idee van 'mannen komen van Mars, vrouwen komen van Venus'. Zo verschillend zijn we niet. Mannen hebben dezelfde rijkheid aan emoties als vrouwen en voelen zich net zo hard afgewezen of niet meer geliefd. Ik zie vaak gekwetste mannen die op zoek zijn naar die verbinding in de relatie, zelfs eerder nog dan vrouwen."
• Een relatie heeft nooit een houdbaarheidsdatum. "Koppels hopen soms van mij te horen of ze nog een goed koppel zijn. Maar niemand anders dan jij kan voor je beslissen wanneer het op is. In feite is het nooit op, er zijn altijd nieuwe manieren om elkaar te zoeken. Je moet het wel willen, en het vraagt veel geduld en toewijding, van beide partners. Of je dat ervoor overhebt, is aan jou."

Liefde in de tropenjaren van Katrien Koolen is nu verkrijgbaar. Koolen heeft ook een podcast, Over ons, waarin ze (Vlaamse) koppels met kinderen aan het woord laat over hun relatie.