Deze stellen slapen gescheiden: 'Geen doodsteek voor je seksleven'

John Slabbekoorn (34) en zijn vrouw Jeanet (33) slapen al tien jaar los van elkaar en willen nooit meer anders. "We zijn er ooit mee begonnen omdat we heel verschillende bedtijden hadden", zegt John. "Jeanet ging veel eerder naar bed dan ik, en ik moest er al om kwart voor vijf uit omdat ik toen nog in de bouw werkte. Zo maakten we elkaar steeds onbedoeld wakker." 

"Op een dag besloten we ons bed in te wisselen voor twee losse bedden. "We schoven de bedden tegen elkaar en zo hadden we ieder 1.60 meter voor onszelf. Dat was fijn, maar het voorkwam niet dat de een wakker werd als de ander moest opstaan of naar bed ging. Daarop zijn we ieder in een eigen kamer gaan slapen. Dat beviel zo goed dat we er nooit meer mee zijn gestopt."

'Logeren bij elkaar'

"Tegenwoordig slapen we ieder twee nachten per week met onze beide zonen op een kamer. De andere nachten slaapt Jeanet met de een en ik met de ander. Het leuke van gescheiden slapen is ook dat het weer speciaal wordt als je wél bij elkaar slaapt. Zo gaan we af en toe bij elkaar logeren. Jeanet heeft een bed van drie meter dat zowat haar hele slaapkamer beslaat, daar kunnen we met het hele gezin in. Hartstikke knus. En de nacht daarop weer lekker ieder apart."

"Weet je wat het is: 's nachts heb je toch niks aan elkaar. En als je elkaar dan alleen maar in de weg zit als je samen slaapt, kun je het beter niet doen. Jeanet en ik willen sowieso overal het maximale uit halen, en onze slaap is daarop geen uitzondering. Als we allebei een goede nachtrust hebben, hebben we overdag meer energie en zijn we betere partners op de momenten dat we samenzijn."

Aandacht voor elkaar

"We hebben wel bepaalde rituelen afgesproken om te voorkomen dat we uit elkaar groeien. Jeanet gaat een paar uur eerder slapen dan ik, maar dan ga ik altijd even mee om haar in te stoppen. Dat is ons momentje samen, dan hebben we alle aandacht voor elkaar. Soms duurt dat een kwartier, soms anderhalf uur. We knuffelen, praten, zijn intiem. Sommige mensen denken dat gescheiden slapen de doodsteek is voor je seksleven, maar bij ons is het tegendeel waar. Zelfs nu we twee kinderen hebben doen we het nog gemiddeld vier keer per week." 

"Het grappige is dat iedereen ons in het begin voor gek verklaarde. De opa en oma van Jeanet vroegen of het wel goed ging met onze relatie, want gescheiden slapen, dat dééd je niet. En geloof het of niet, maar nu slaapt iedereen in de familie zoals wij. Ik denk dat het voor iedereen kan werken, maar het valt of staat met communicatie. Als je gescheiden gaat slapen terwijl een van de twee nog vastzit in 'hoe het eigenlijk hoort' en dat wordt niet uitgesproken, dan is de relatie gedoemd te mislukken. Het werkt alleen als je met elkaar praat."

Judith Bruin (51) en haar man slapen gescheiden wanneer ze daar behoefte aan hebben

Judith: "Toen mijn oudste dochter uit huis ging en er dus een kamer vrijkwam, dacht ik: die is voor mij. We hebben samen acht kinderen en moesten er voor de jongsten vaak uit 's nachts. Op een gegeven moment is iedere verstoring in de nacht er een te veel; ik was oververmoeid." 

"Ik heb 's nachts het liefst niemand naast me. Ik kan al wakker worden als mijn man heel hard ligt te denken. Ja, dan voel ik een bepaalde energie, dan denk ik: wat is hier aan de hand, ga toch slapen, man! In mijn eentje heb ik meer rust en kan ik opladen. En het bevalt mijn man ook prima, zo alleen." 

'Hij miste me'

"Het wisselt per periode hoe vaak we gescheiden slapen. Het is maar net wanneer we er behoefte aan hebben. Ik slaap ook regelmatig buiten; vind ik heerlijk, maar hij vindt dat niets. Soms slapen we wekenlang naast elkaar, en deze week bijvoorbeeld al drie nachten op rij apart. Vanochtend vroeg mijn man toevallig wanneer ik weer eens bij hem kom slapen – hij miste me."

"Dat is al één voordeel van af en toe gescheiden slapen: je hebt weer meer behoefte om bij elkaar in de buurt te zijn en het wordt weer speciaal als je wel samen slaapt. En beter uitgerust zijn is natuurlijk sowieso goed voor je relatie. Als ik slecht heb geslapen, kan ik veel minder hebben." 

"Gescheiden slapen, ik kan het iedereen aanraden. En dat doe ik ook, met mijn bedrijf Sacred Sex Academy. Ik hoor regelmatig van vrouwen dat ze eigenlijk wel behoefte hebben aan een plek voor zichzelf, maar daar niet over durven te beginnen omdat ze denken dat het niet normaal is of dat het betekent dat je dan relatieproblemen hebt. Maar het kan juist helpen om relatieproblemen te voorkomen."

Voordelen

Op gescheiden slapen rust nog steeds een taboe, merkt slaapneurowetenschapper Els van der Helm. "Iedereen denkt meteen dat je dan geen seks meer met elkaar hebt, terwijl dat natuurlijk niet automatisch zo is." Sterker nog: lijdt je nachtrust eronder als je samen slaapt, dan is het voor je seksleven misschien wel beter om allebei een ander bed op te zoeken. Uit onderzoek blijkt namelijk dat met name vrouwen minder zin hebben in seks als ze niet goed hebben geslapen. 

Een hard snurkende of driftig woelende partner, elke doordeweekse nacht gewekt worden door een luid alarm omdat de ander vroeger op moet: het zijn volgens Van der Helm legitieme redenen om eieren voor je geld te kiezen en lekker alleen te gaan slapen (mits je de luxe van een extra kamer hebt). Maar pas op voor het 'prinses op de erwt-syndroom', zegt ze. "We zien weleens dat mensen met insomnia doorschieten in het zoeken naar factoren waardoor ze slecht slapen. Om de bedsituatie zo veel mogelijk zelf in de hand te hebben gaan ze maar alleen slapen, terwijl de negatieve impact van de partner eigenlijk tussen de oren zit."

Slaaptekort

Gescheiden slapen is verder niet per se beter of slechter dan samen slapen, wetenschappelijk gezien. "We weten wel dat als mensen gewend zijn om met een partner te slapen, ze samen beter slapen dan alleen. En mensen die gewend zijn om alleen te slapen, slapen minder goed als ze hun bed ineens moeten delen. Het duurt even voordat je aan een nieuwe situatie gewend bent."

Eén ding is zeker: van een slechte nachtrust knapt niemand op. "Slaaptekort heeft niet alleen een negatieve invloed op je cognitieve vaardigheden, ook op emotioneel vlak heeft het grote gevolgen. Zo heb je je eigen emoties veel minder goed onder controle als je slecht slaapt. Je hebt minder geduld, schiet sneller uit je slof. Daarnaast zien we dat mensen die vermoeid zijn zich sociaal gaan afzonderen en andere mensen slechter kunnen begrijpen. Ze kunnen slechter emoties waarnemen en inschatten." 

Andersom vermijden anderen – onbewust – ook mensen die vermoeid zijn. Onderzoek heeft zelfs aangetoond dat we ons eenzamer voelen als we niet goed hebben geslapen, zegt Van der Helm, en hetzelfde geldt voor de mensen om ons heen. "Dat betekent dat anderen zich wat minder fijn voelen in de buurt van iemand die heel erg vermoeid is. Dat alles kan natuurlijk een negatief effect hebben op de relatie." Als stellen wél goed slapen, zijn ze positiever over hun relatie. Dus slaap je echt veel beter in je eentje dan samen, dan valt er genoeg voor te zeggen om dat gewoon te doen.

Joanne (48, niet haar echte naam) en haar man slapen al jaren gescheiden, bij hen is dat een minder groot succes

"Het begon vanwege het gesnurk van mijn man. Zelf snurk ik ook behoorlijk, maar hij had daar geen last van, terwijl ík geen oog dichtdeed. En zoals dat vaak gaat in een huwelijk, ben je als vrouw dan degene die een ander bed moet opzoeken om een betere nachtrust te krijgen. Ik was immers degene die een probleem had, niet hij. In mijn eerste huwelijk ging het net zo."

"Op een gegeven moment ben ik maar permanent ergens anders blijven liggen. Sinds we een kleine hebben, heb ik al helemaal niet meer geprobeerd om een bed te delen met mijn man. Onze zoon sliep zo moeilijk dat ik jarenlang bij hem op de kamer heb geslapen omdat ik anders om de haverklap uit bed moest. Hij is nu 4 en we zijn hem voor de zoveelste keer aan het trainen om alleen te slapen. Hopelijk lukt het deze keer eindelijk, want ik heb zoveel behoefte aan rust."  

"Vroeger gingen mijn man en ik nog wel tegelijk naar boven, maar nu al heel lang niet meer. Ik zou het liever anders zien, 'normaler'. We vervreemden van elkaar, zijn nauwelijks meer intiem. Ik heb gewoon geen zin in seks als een van ons daarna weer naar een andere kamer vertrekt. Tja, het is wat het is. Voor onze relatie is het killing, maar voor mij persoonlijk is dit nu de beste optie. Als ik niet goed slaap, val ik om. Ik moet er niet aan denken om weer naast mijn snurkende man te gaan liggen."