'Mannen, praat!' en 'durf te dromen': dit leerden Martijn en Reshma doordat ze kanker kregen

Martijn Bomas (39) wordt niet meer beter. Zijn levensles: maak – ook als man – van je hart geen moordkuil. En leef in het hier en nu. 

"In 2021 kreeg ik last van pijntjes. Met een jong gezin en een drukke baan dacht ik: dat zal wel stressgerelateerd zijn. Toen de pijn steeds erger werd, ben ik toch maar even naar de huisarts gegaan. Die stuurde me voor de zekerheid door naar de spoedeisende hulp, want de waarden in mijn bloed duidden op een infectie of een ontsteking."

"Na allerlei onderzoeken kwamen daar een arts en een verpleegkundige mijn kamer binnen. Ze keken heel serieus, de arts pakte een krukje en ging voor me zitten. Ik dacht meteen: dit is niet goed. En dat was het ook niet. 'U heeft kanker met uitzaaiingen.' Op dat moment wisten we nog niet wat voor soort kanker het was.

Het bleek te gaan om neuro-endocriene tumoren (NET). Ik had daar nog nooit van gehoord, maar kreeg als patiënt al snel een stoomcursus kanker. Ik leerde dat deze tumoren op verschillende plaatsen in het lichaam kunnen ontstaan en dat ze voorkomen in verschillende gradaties."

Hoop vervlogen

"Ik wilde natuurlijk gelijk weten hoe ik 'schoon' kon worden. Maar mijn eerste oncoloog praatte daar een beetje omheen. Pas toen ik in het Antoni van Leeuwenhoek-ziekenhuis kwam, was een arts eerlijk tegen me. 'U gaat niet meer beter worden.' Dat was een klap in mijn gezicht. De hoop die ik had, was plots vervlogen. Ik was 36 jaar, mijn zoontjes waren 1 en 3 jaar oud, en ik moest mijn doel bijstellen van 'schoon worden' naar 'zo lang mogelijk leven'.

"Ik merkte al snel dat ik veel behoefte had aan contact met lotgenoten. Vooral met mensen van mijn leeftijd, mannen, jonge vaders, die in dezelfde situatie zaten. Ik wilde weten: hoe gaan andere jonge gezinnen hiermee om? Maar het bleek niet mee te vallen om mannen te vinden die erover wilden praten. 

Bij een IPSO-centrum in de buurt (zie naschrift, red.) vond ik gelukkig wel een groep gelijkgestemden, waar ook een jonge vader bij zat. Het deed mij heel goed om met hen te praten over de dingen waar ik mee zat. Om te ervaren dat ik niet de enige was met die worstelingen, maar ook om mijn emoties de vrije loop te kunnen laten. Dat lucht op."

"Wij mannen doen ons vaak sterker voor dan we zijn, we drukken onze emoties weg omdat we niet willen worden gezien als een softie. Ik heb geleerd om die emoties vooral wel de ruimte te geven, zeker in een proces als dit. Het helpt mij om er open over te praten. 

Als je alles opkropt, ben je volgens mij een tikkende tijdbom. Geestelijk, maar ik geloof ook niet dat het lichamelijk goed voor je is. Mannen zouden sowieso vaker over hun emoties moeten praten, niet alleen als ze ziek zijn."

Niet op één lijn

"Praten met je partner is trouwens ook heel belangrijk. In het begin van mijn ziekte zaten mijn vrouw en ik niet op één lijn. Ik zat in de vechtmodus, terwijl zij al aan het rouwen was over het zorgeloze leven dat voorgoed voorbij was. Ik had geen ruimte voor haar rouw, omdat ik dat zag als opgeven. We zijn toen goed met elkaar gaan praten om elkaar te begrijpen. 

Als een van de twee kanker krijgt, kan het twee kanten opgaan met een relatie: of hij wordt slechter, of hij wordt sterker. Onze relatie is er sterker van geworden. Maar dat kan alleen als je met elkaar blijft communiceren."

"Mijn vooruitzichten zijn niet al te gunstig, maar ik ben niet zomaar tussen zes planken te krijgen. Beter word ik niet, maar in de tijd die ik nog heb, wil ik het de kanker zo moeilijk mogelijk maken. 

Sommige kankerpatiënten hebben moeite met de term 'strijd', ik zie het wel echt als een strijd of een gevecht tegen iets wat me aanvalt. Een oneerlijk gevecht natuurlijk, de kanker staat al met 10-0 voor, maar ik geef me er niet zomaar aan over. Dat geeft mij energie."

In het hier en nu blijven

"De kanker heeft me erg veranderd. Ik was altijd met de toekomst bezig. Carrière maken, meer verdienen, et cetera. Nu staan mijn kinderen bovenaan, mijn vrouw op twee, daarna kom ikzelf en heel ver daaronder komen dingen als werk en alledaagse beslommeringen. Het leven is zo fragiel, waar maken we ons soms druk om? 

Door mijn ziekte heb ik geleerd in het hier en nu te blijven. Vroeger vond ik dat een zweverige uitspraak, maar ik weet nu verrekte goed wat het betekent."

"Voordat ik ziek werd liep ik weleens met mijn kinderen in het bos en dan was ik op mijn telefoon bezig, maakte ik me druk over werkdingetjes voor de volgende dag. Nu heb ik mijn volle aandacht bij de kinderen, kijk ik door hun ogen naar de wereld en zoek ik beukennootjes en mooie blaadjes met ze.

Ik ben niet bezig met morgen, volgende week of volgend jaar. Vandaag heb je, de toekomst is onzeker. En dat geldt eigenlijk voor iedereen. We zouden allemaal zo moeten denken, dan zouden we veel meer van het leven genieten."

Genietmomentjes van het leven

"Je kunt een heel mooie auto voor de deur hebben en een groot huis, maar wat heb je daaraan als je leven onzeker is? Geluk zit in de kleine dingen, hoe cliché dat ook mag klinken. Met mijn kinderen naar het strand gaan en daar een kop warme chocolademelk drinken in de herfst; zometeen krakelingen bakken met mijn zoontje – dat zijn voor mij de genietmomentjes waar het leven om draait."

Reshma Waasdorp (46) kreeg op haar 38ste verjaardag de diagnose borstkanker. Haar levensles: wacht niet op een mooie dag, maar maak er zelf een. Durf te dromen en te leven.

"Ik had al een tijdje een knobbeltje in mijn borst, maar ik dacht dat het een opgezette klier was en negeerde het een beetje. Tot een collega van me, 36 jaar, ineens uitgezaaide darmkanker bleek te hebben. Dat was voor mij een realitycheck. Als het haar kon overkomen, kon het mij net zo goed overkomen. In de kerstvakantie ben ik toch maar naar de huisarts gegaan voor een controle. 

Het knobbeltje voldeed niet aan de 'standaard' – en inmiddels achterhaalde – kenmerken: je kon het heen en weer bewegen en het was heel pijnlijk. Eigenlijk had de huisarts dus geen aanleiding om me door te verwijzen, maar ze deed het toch. Op basis van haar gevoel, zei ze later. Daar ben ik haar nog altijd enorm dankbaar voor."

"Op 4 januari werd ik opgeroepen voor een mammografie en een echo. Een dag later, op mijn 38ste verjaardag, kreeg ik de uitslag: foute boel. Ik bleek vijf tumoren te hebben met uitzaaiingen naar mijn oksel. Tja, dan stort je wereldje in. Ik was vastberaden om mijn verjaardag te vieren zoals ik had gepland, alleen al omdat ik er het jaar daarop misschien wel niet meer zou zijn. 

's Avonds, toen mijn dochtertjes van 3 en 6 op bed lagen, heb ik even heel hard gehuild. Potverdorie, dacht ik, het gaat me toch niet gebeuren dat ik mijn dochters niet zie opgroeien."

Liefdevol opgevangen

"Vanaf dat moment ging ik in de vechtmodus, al is het bij kanker vooral een kwestie van geluk of pech hoe je eruit komt. Kom maar op, dacht ik. Vrijwel direct kwam ik in de mallemolen terecht van chemo, operatie en bestralingen. Een jaar lang heb ik me grootgehouden. 

Het was pittig – chemo is echt niet grappig en de pijn van een borstamputatie gun ik niemand – maar ik ben ontzettend liefdevol opgevangen door mijn omgeving. Toen ik te misselijk was om op mijn benen te staan, kwam mijn moeder bij ons in huis. Mijn vader ging altijd mee naar de chemo, en mijn man, schoonouders, vrienden en andere familie waren er allemaal voor me. Ik heb ook veel psychosociale steun gehad aan centrum Adamas, onderdeel van IPSO."

"Na dat jaar vol behandelingen ben ik weer aan het werk gegaan. Ik was eventmanager en organiseerde grote corporate-evenementen voor 800 man. Een mooie baan, maar ook een heel pittige. Ik zat de hele dag in calls. Mijn dochter van 6 moest via briefjes vragen of ze een snoepje mocht pakken. Ik wilde zo graag laten zien dat er niets mis met me was, dat ik ook na mijn ziekte alles nog kon."

Tijd voor een sabbatical?

"Tot de coronapandemie zich aandiende. Mijn man zei: Wordt het niet eens tijd voor een sabbatical? Ik verklaarde hem voor gek. Ik ga toch geen huisvrouw worden? En hoe moet dat financieel? Toch heb ik het gedaan, en daar ben ik nog altijd blij om. Eenmaal in de rust, kwamen de vermoeidheid, het verdriet en de boosheid eruit. Ik stond mezelf voor het eerst in jaren toe om mijn emoties de ruimte te geven en stil te staan bij wat me was overkomen.

Na die sabbatical van vijf maanden heb ik helemaal mijn baan opgezegd. Zo kon ik eindelijk de aanwezige moeder zijn die ik wilde zijn, en was er tijd om aan mezelf te werken. Ik ben niet meer de Reshma die ik was voordat ik ziek werd, en dat word ik ook niet meer. Nu ik zeven jaar schoon ben, kan ik zeggen dat ik een mooiere versie van mezelf ben geworden. Ik ben nu de Reshma die ik wil zijn."

"Na anderhalf jaar thuis heb ik besloten mijn droom te gaan leven. Ik ben mijn eigen praktijk begonnen, waarmee ik mensen in contact breng met zichzelf. Ik zorg dat er rust in hun hoofd komt, zodat ze weer gaan voelen en in balans komen. Mij heeft dat enorm geholpen.

Door mijn ziekte ben ik veel meer uit mijn hoofd naar mijn hart gegaan. Ik trek me veel minder aan van wat de buitenwereld denkt. Vroeger vond ik het heel belangrijk om een goede baan te hebben, veel te verdienen, zoveel keer per jaar op vakantie te gaan. En ik was veel bezig met de buitenkant. Hoe zie ik eruit, zit mijn haar wel goed? Het is allemaal zo onbelangrijk." 

Mooier en puurder

"Het klinkt misschien gek uit de mond van iemand die een borstamputatie heeft ondergaan, maar ik hou nu meer van mezelf dan voor mijn ziekte. Ik vind mezelf veel mooier en puurder. Dat is een proces hoor, in het begin kon ik niet naar mezelf kijken in de spiegel, maar ik ben nu veel zelfverzekerder dan voor mijn ziekte."

"Ik ben zo blij dat ik de moed heb gehad om voor mezelf te beginnen. Als die kanker me niet was overkomen, zat ik misschien nog steeds in die ratrace. Dan had ik maar doorgedenderd tot de kinderen uit huis waren en wie weet hoeveel spijt ik dan had gehad van de dingen die ik niet had gedaan."

Durf te dromen, durf te leven

"Kijk naar wat jou gelukkig maakt, zou ik anderen willen meegeven. Durf te dromen, durf te leven. Wacht niet op een mooie dag, maar maak er zelf een. Je kunt wel bij de pakken neer gaan zitten, jezelf zielig vinden, maar iederéén heeft een rugzakje. Het gaat erom hoe je daarmee omgaat. Hoe haal je toch nog het zonnetje uit de dag als dat even niet schijnt?"

Het boek 'Levenslessen' is nu verkrijgbaar. Het is een initiatief van brancheorganisatie IPSO, die 100 centra heeft waar mensen met kanker en hun naasten psychosociale zorg op maat kunnen krijgen. Ze kunnen er terecht voor lotgenotencontact, een luisterend oor en verschillende activiteiten.