Is ultrabewerkt voedsel écht zo slecht als op sociale media wordt beweerd?

Voordat we het over eventuele risico's van ultrabewerkte voeding hebben, moeten we uiteraard eerst weten wat ultrabewerkte voeding is. Seidell zegt daarover: "Ultrabewerkte voeding is in een fabriek gemaakt eten dat ingrediënten bevat die we thuis niet in ons keukenkastje hebben staan." Dergelijk voedsel is vaak speciaal gemaakt om te zorgen dat we er meer van eten, voegt hij daaraan toe, en het bevat vaak ingrediënten met moeilijk uitspreekbare namen.

Bewerkte producten wél gezond

Wel maakt Seidell meteen een onderscheid tussen ultrabewerkt voedsel en bewerkt voedsel (dat bijvoorbeeld gekookt, gebakken of geroosterd is): "Er zijn mensen die beweren dat je alleen rauwe producten moet eten, maar met bewerkte voeding is niets mis. Het is zelfs belangrijk om bepaalde voedingsproducten te bewerken. Aardappelen kun je bijvoorbeeld niet onbewerkt eten, en die zijn wel heel gezond."

Dat zegt ook het Voedingscentrum, dat twee jaar geleden deze post maakte toen er ook veel aandacht was voor (ultra)bewerkt voedsel op sociale media.

Hoe slecht is ultrabewerkt voedsel? "Op zich is een ultrabewerkt product niet ongezond", zegt Seidell. "Maar een voedingspatroon dat voornamelijk bestaat uit ultrabewerkt voedsel is dat wel. En dat hebben we in Nederland, waar ongeveer twee derde van wat we gemiddeld eten ultrabewerkt is. Dat aandeel is overigens nog hoger voor bepaalde groepen, zoals tieners."

In de VS wordt nog meer ultrabewerkte voeding gegeten dan in Nederland, en daar worden vaak ook nog meer stoffen toegevoegd aan het eten. De minister van Volksgezondheid, Robert F. Kennedy, wil dat het eten gezonder wordt. 

Een groep Amerikaanse moeders steunt hem in die strijd, is te zien in deze video:

Ultrabewerkt voedsel bevat vaak weinig vezels, veel zout, bewerkte vetten en toegevoegde suikers, legt Seidell uit. "Doordat we dat soort voedsel erg lekker vinden, eten we er te veel van. Een deel van het verteringsproces dat normaal in je lichaam plaatsvindt, is al in de fabriek gedaan. Dat zie je bijvoorbeeld bij wit fabrieksbrood: dat is volkorenbrood waar de vezels en kiemen zijn uitgehaald. Wat overblijft, is zetmeel: lange strengen suikermoleculen."

Slaapproblemen en verzwakt immuunsysteem

Al dat ultrabewerkte eten kan grote gevolgen hebben voor onze gezondheid. Zo kan het, zoals vaak op sociale media wordt beweerd, inderdaad leiden tot zogenoemde welvaartziekten als diabetes type 2 en hart- en vaatziekten. En volgens verschillende socialmediagebruikers, zoals deze, kan het zelfs leiden tot slaapproblemen en verzwakking van ons immuunsysteem:

"Dat klopt", zegt Seidell, al is het volgens hem dus niet nodig om al het ultrabewerkte voedsel links te laten staan. "Dat het eten van veel ultrabewerkte voeding je immuunsysteem verzwakt, blijkt uit onderzoek van het Radboudumc in Nijmegen. Veel ultrabewerkt voedsel eten betekent doorgaans ook dat je te weinig groenten, fruit, volkoren granen, peulvruchten en bonen eet, en die zijn juist goed voor ons maag-darmstelsel en ons immuunsysteem."

Ontsteking 

"Ook is er onderzoek waaruit blijkt dat het eten van veel ultrabewerkte voeding kan leiden tot depressies. Al deze gezondheidsproblemen ontstaan doordat het lichaam bij het eten van veel ultrabewerkt voedsel in een lichte staat van ontsteking verkeert, een laaggradige ontsteking noemen we dat."

Hoeveel ultrabewerkte voeding je zonder gezondheidsproblemen kunt eten, is volgens Seidell niet te zeggen. "Het is een glijdende schaal: hoe meer je ervan eet, hoe slechter het is voor je gezondheid. Je kunt dus zeker wel genieten van een koekje, een toetje of een snee wit supermarktbrood, maar wil je gezondheidsproblemen door ultrabewerkte voeding voorkomen, zorg dan dat de rest van je eetpatroon bestaat uit producten uit de schijf van vijf."