8 tips om minder te piekeren: 'Leg de lat niet te hoog'
Waarschijnlijk is er geen Nederlander die niet tobt over de coronacrisis. Hoe lang duurt het nog? Heb ik straks nog werk? Wat als mijn vader ziek wordt, of mijn chronisch zieke geliefde? Lees deze acht strategieën om het gepieker te dempen. Of in elk geval een beetje.
De coronacrisis heeft ons in de ideale piekersituatie gestort. Om te beginnen zijn we door de intelligente lockdown onze dagelijkse structuur grotendeels kwijtgeraakt, terwijl voor tobbers niet heerlijker is dan voorspelbaarheid, duidelijkheid en overzicht. En doordat we afstand moeten houden van elkaar zijn we zo’n beetje alle mogelijkheden kwijtgeraakt om van piekerstress af te komen. Je kunt niet met je vrienden naar een festival, je frustraties eruit gooien op de sportschool of ontsnappen bij een mooie theatervoorstelling. Het allerergste is misschien nog wel dat we elkaar niet mogen aanraken.
Niet kunnen knuffelen
"Geknuffeld worden, aanraking, warmte van anderen voelen zijn fundamentele behoeftes," zegt psycholoog Bart Verkuil, die het boek De gelukkige Piekeraar schreef dat half mei verschijnt. "Er is geen sterker signaal voor veiligheid dan een knuffel van iemand die je vertrouwt. Dat we dat nu moeten ontberen, geeft extra veel stress. Daarnaast piekeren mensen veel omdat er nog geen concrete oplossingen voor deze crisis zijn. We weten niet wanneer er een vaccin beschikbaar is, of hoe het verder gaat met de economie. Dat geeft mensen een machteloos en moedeloos gevoel."
Breng structuur aan in je dag
Gelukkig zijn er manieren waarmee je je getob wat kunt dempen. Op de eerste plaats is het belangrijk dat je structuur aanbrengt in je dag. Kom op tijd uit bed, neem een douche, trek gewone kleding aan en maak een plannetje voor de dag.
Robine (48): "Ik werk als editor en omdat er nauwelijks nog opnames worden gemaakt, had ik van het ene op het andere moment geen werk meer. Ik vraag me af hoe lang ik nog mijn pittige huur kan betalen en waar ik naartoe moet als dat niet meer lukt. Ook pieker ik veel over mijn moeder die alleen woont en haar huis niet meer uit durft. Als ik boodschappen voor haar doe, zwaait ze even naar me vanaf haar balkon en elke keer weer doet me dat pijn. Ik ben zo bang dat ze vereenzaamt of depressief wordt. De eerste twee weken bleef ik zo lang mogelijk in bed liggen. Dan is de dag maar vast voorbij, dacht ik. Maar toen het lekker weer werd, stond ik elke dag vroeg op om te gaan wandelen door de stad. Ik kom op plekken waar ik nog nooit ben geweest en maak foto’s van de lege stad. Sindsdien is het minder zwart in mijn hoofd."
Leg de lat niet te hoog
Je kunt de lockdown beschouwen als het ideale moment om een cursus Japans te volgen of de badkamer te verbouwen, maar besef wel dat je al in een lastige situatie zit. Kun je de extra stress aan van troep en stof in huis? Of het leren van ingewikkelde tekens er nu wel bij hebben? Als je thuis ‘gewoon’ doorwerkt moet je de lat ook niet te hoog leggen. Verkuil: "Stel dat jij en je partner allebei aan de keukentafel moeten werken en je ook nog eens drie kinderen met schoolwerk moet helpen, dan kun je van jezelf echt niet verwachten dat je kneiterproductief bent."
'We hebben vet gelachen om het gedoe waarin we verzeild zijn geraakt. Zo fijn'
Zoek contact
Een mens is een sociaal wezen en als je ergens van opknapt is het wel contact. Dat kan door te bellen, skypen, facetimen of via talloze andere online mogelijkheden. Maar als je op anderhalve meter afstand blijft, kun je bijvoorbeeld ook best een keer een wandeling maken of iemand bij je thuis uitnodigen.
Marijn (35): "Laatst kwam Ilja in mijn tuin een wijntje drinken. Zij aan de ene kant van de bank, ik anderhalve meter verderop op een stoel. Het was zo fijn om haar weer te zien. We hebben vet hard gelachen om het gedoe waarin we verzeild zijn geraakt. Naderhand heb ik de glazen meteen in de afwasmachine gezet, de deurklinken afgenomen en mijn handen goed gewassen. Maar als dit soort dingen niet meer kunnen, vind ik er weinig meer aan."
Schrijf het van je af
Sinds de crisis zijn voor velen de nachten extra lang door eindeloos getob. Volgens Verkuil moet je jezelf dat niet kwalijk nemen. "Je hebt reële zorgen en dan is het logisch dat je ligt te malen. Wat je in elk geval niet moet doen is jezelf verbieden om te piekeren. Zeg maar eens tegen jezelf dat je niet aan witte beren moet denken. Wedden dat je gedachten dan steeds afdwalen naar iets wits en pluizigs? Ik raad aan om voordat je gaat slapen eens op papier te zetten waarover je je zorgen maakt. Deel dat op in op te lossen problemen en zaken waar je niets aan kunt doen. Dat geeft rust omdat je brein behoeft heeft aan afronding. Overigens is dit geen garantie dat je niet meer piekert, maar je kunt het waarschijnlijk wel beter verdragen."
'Ga iets doen wat je energie geeft, zoals yoga, dansen, wandelen, fietsen, schilderen of tuinieren'
Skip veel nieuws
Gepieker wordt ook getriggerd door al het negatieve nieuws dat voortdurend over je wordt uitgestort. Je kunt daarom beter je een keer per dag het nieuws checken, en de nieuwsmeldingen op het telefoon uitzetten. Ga in plaats daarvan iets doen wat je energie geeft, zoals yoga, dansen, wandelen, fietsen, lezen, schilderen, tuinieren of tomaten kweken op je balkon.
Probeer om te denken
Verkuil: "Je kunt jezelf ook uitdagen door de situatie om te denken. Wat zijn de positieve kanten van deze periode? Misschien knap je op van de gedachte dat het beter gaat met de natuur, dat je veel meer leuk contact met de buren hebt of dat je in je tuin een merel een nest ziet bouwen."
Stel jezelf bloot aan rampen
Een anti-piekeroefening voor gevorderden is de volgende: probeer je het allerergste voor te stellen wat er kan gebeuren en wordt daar even flink gespannen over. Verkuil: "Dat klinkt misschien een beetje raar, maar chronische tobbers piekeren vaak om de schijn van controle te houden. Ze denken dat ze met hun gepieker rampen kunnen zien aankomen en alvast kunnen oplossen. Al dat oeverloze getob zorgt er ook voor dat je heftige emoties wegdrukt. Als je die gevoelens toelaat, haal je de druk van de ketel. Probeer je daarom maar eens het allergrootste drama voor te stellen en beeld je dit zo levendig mogelijk in. Dit zal angst en spanning geven, maar zal na 25 minuten ook echt weer afnemen. Sluit de oefening af met het bedenken van hoe de situatie ook anders, beter, kan aflopen."
Praat erover
Wat voor de een de perfecte piekerstrategie is, werkt voor een ander minder goed. Probeer daarom een paar strategieën uit om erachter te komen waardoor jouw gedachten niet meer zo snel op hol slaan. Maar wat je ook kiest, er is een strategie die voor iedereen werkt, en dat is dat je erover praat.
Verkuil: "Je bent niet de enige die piekert, omdat deze crisis ons allemaal raakt. Zoek daarom steun bij anderen. Deze crisis komt niemand in zijn eentje te boven, we moeten het samen oplossen."
Meer lezen?
De gelukkige piekeraar, waarom ieder mens weleens een nachtje wakker ligt (en waarom dat helemaal niet erg is), Bart Verkuil, €18,99, Uitgeverij Ambo Anthos. Meer anti-piekertips vind je op deze website.