Scheidingspiek verwacht: zo voorkom je dat je relatie sneuvelt in coronatijd

De zomervakantie en de feestdagen zijn beruchte periodes voor relatiecrises. Scheidingsadvocaten kunnen er elk jaar de klok op gelijk zetten: in januari en september hebben ze volle agenda’s. Nu stellen vanwege corona nog veel langer op elkaars lip zitten, zou een scheidingspiek een logisch gevolg zijn. Toch blijft die vooralsnog uit, vertelt Saskia Braun van de vereniging Familie- en erfrecht Advocaten Scheidingsmediators (vFAS). "Na de corona-uitbraak was in China een piek te zien in het aantal scheidingen. We verwachtten dat dat in Nederland niet anders zou zijn, en peilden in juni onder onze leden of ze een stijging waarnamen. Maar dat bleek niet het geval." Integendeel zelfs: het aantal echtscheidingsaanvragen liep fors terug.

Uitstel, geen afstel

Dat lijkt goed nieuws, maar de scheidingsadvocaten en -mediators vermoeden dat het slechts gaat om uitstel. "We horen van mensen die willen scheiden, maar dat op dit moment lastig vinden vanwege de financiële onzekerheid. Scheiden an sich is al een ingewikkeld proces waar veel emoties bij komen kijken, maar het heeft ook financiële gevolgen. Als je geen zekerheid hebt over je baan, denk je wel twee keer na voordat je die stap zet. We denken dat mensen daarom wat voorzichtiger zijn. Maar op een gegeven moment wordt de kwaliteit van de relatie toch belangrijker dan het financiële, en dan gaan mensen hun eigen geluk boven het geld verkiezen."

Nu, enkele maanden na de peiling, merkt Braun in haar praktijk al dat het aantal scheidingsaanvragen weer aantrekt. "Maar of dat coronagerelateerd is vind ik lastig om te zeggen. We verwachten wel dat we een piek gaan zien. In België en Marokko zien ze dat nu ook. Relaties hebben onder druk gestaan. Mensen zaten noodgedwongen thuis, vaak ook nog met de kinderen, dat is hét recept voor relatieproblemen."

Test voor je relatie

Ook nu de coronamaatregelen wat zijn versoepeld, blijft thuiswerken voorlopig de norm. Dat kan pittig zijn, zeker als je allebei hele dagen binnen zit en weinig anderen ziet. "Een periode als deze is hoe dan ook een test voor je relatie, en die kan goed of slecht uitvallen", zegt relatietherapeut Marcelino Lopez, bekend van Married at First Sight. "Tijdens een crisis, zoals corona, worden onderlinge spanningen of verschillen uitvergroot, juist omdat je nu veel samen bent en van elkaar op aan moet kunnen. Achterliggende issues die partners normaal kunnen vermijden omdat ze ieder hun eigen leventje leiden, komen nu bovendrijven. En je hebt minder uitlaatkleppen om even uit elkaar te zijn als het te veel wordt."

Kun je voorkomen dat je relatie op de klippen loopt als je veel op elkaars lip zit? En hoe dan? Volgens Lopez is een scheiding of relatiebreuk proberen te voorkomen niet altíjd de beste optie. "Soms ligt scheiden of uit elkaar gaan meer voor de hand en is dat voor beide partners beter. Vaak is aan zo'n voornemen al heel veel voorafgegaan en hebben partners al van alles geprobeerd om hun situatie te verbeteren. Dan is het enige wat hen rest elkaar negeren, om de lieve vrede te bewaren, of elkaar van alles verwijten."

Verbetering vaak mogelijk

Daar wordt natuurlijk niemand beter van. Maar een scheiding of relatiebreuk is rigoureus. Gelijk de knoop doorhakken als het even (echt) niet lekker loopt, raadt Lopez daarom af. "Zoiets definitiefs als een scheiding moet je nooit te impulsief doen. Scheiden kan altijd nog. Vaak is er nog verbetering mogelijk terwijl de partners, of een van hen, het al hebben opgegeven. Een relatietherapeut kan helpen omdat die onafhankelijk naar de situatie kan kijken en de negatieve vicieuze cirkels tussen jullie kan doorbreken. Vaak blijkt er meer ruimte dan partners verwachten."

Ook zonder therapie is het vaak mogelijk om de relatie te verbeteren. Communicatie is daarbij cruciaal. "Voor de liefde is het altijd goed, helemaal als het niet lekker loopt, om echt naar elkaar te luisteren, zonder meteen defensief te worden en elkaar van alles te verwijten", zegt Lopez. "Wat willen en verwachten jullie nou écht van elkaar? En in welke mate kunnen en willen jullie dat elkaar geven? Ontevreden stellen communiceren meestal alleen nog op klagende, verwijtende manier. 'Je neemt me niet serieus', 'je doet nooit de afwas', 'je doet alleen maar leuke dingen met je vrienden', enzovoorts. Klagen en verwijten – hoe logisch ook – zijn de doodsteek voor de liefde. Elk verwijt roept een tegenverwijt op. Zo ontstaat een draaikolk die alle liefde het afvoerputje in sleurt."

Communiceer dus op een positieve en constructieve manier met elkaar (zie kader voor tips) en probeer de extra tijd samen eens te zien als iets positiefs, adviseert Lopez. "Zie het als een kans om opnieuw te verbinden en tot elkaar te komen. Misschien ontdekken jullie samen wel nieuwe rituelen en hobby's: spelletjes spelen, elkaar voorlezen, masseren, samen in bad, series kijken. Daar is nu meer gelegenheid voor."

10 gouden communicatietips voor een gezonde relatie

• Volgens Lopez klinkt de kern van elk relatieprobleem ongeveer zo: 'Ik voel mij tekort gedaan, je geeft mij iets niet of te weinig.' Dat iets kan van alles zijn – vrijheid, aandacht, seks, complimenten – maar blijft vaak vaag. Het is essentieel te ontdekken wat dat 'iets' is voordat je vervalt in vage verwijten en eindeloze welles-nietesdiscussies. Pas als je allebei weet wat dat iets is, kun je erachter komen of je dat iets aan elkaar kunt en wilt geven.
• Vragen stellen en onbevooroordeeld luisteren is oneindig veel belangrijker dan ervan uitgaan dat je weet wat de ander bedoelt. Alleen zo corrigeer je elkaar en kom je tot de kern van het conflict.
• Wees duidelijk in wat je van de ander nodig hebt. Als twee partners dezelfde woorden gebruiken, betekent het lang niet altijd dat ze ook hetzelfde bedoelen. Wat bedoel jij bijvoorbeeld met een opgeruimd huis? Is dat één keer per week schoonmaken of drie keer? Misschien ziet je partner dat anders dan jij, daar moet je achter komen.
• Vermijd zelfmedelijden. Lopez noemt het een obstakel dat een constructieve samenwerking in de weg staat. "Niet het rondslingerende tandpastadopje is de échte oorzaak van een ruzie, maar twee gekrenkte ego’s die al veel langer tevergeefs wachten op een stukje 'rechtvaardigheid' van de ander.
• Een kleine klaagzang op zijn tijd geeft lucht, maar hou het beperkt. Heb je kritiek? Het uiten van een echte vraag of wens maakt het voor de ander veel aantrekkelijker om positief te reageren. Laat je besluit om aardiger te communiceren niet afhangen van de ander: als jij verandert, verandert je partner meestal mee.
• Hoe meer jij denkt recht te hebben op aandacht, seks of liefde van je partner, hoe kleiner de kans dat je die krijgt. Je partner is je niets verplicht. Krijg je niet waar je behoefte aan hebt, geef dan duidelijk aan wat je behoeftes zijn, in plaats van erover te kniezen, klagen of schelden. Klaagzangen en verwijten brengen elke relatie in gevaar.
• Laat oude koeien in de sloot. Probeer het verleden erbuiten te houden als je het huidige conflict wilt oplossen, anders krijg je algauw ruzie over iets wat nu niet aan de orde is.
• Vermijd woorden als ‘altijd’ en ‘nooit’ in combinatie met 'jij bent'. Dat zijn veroordelingen voor het leven. Logisch dat iemand daartegen in verzet gaat.
• Wees concreet, direct en transparant. Hoe vager de communicatie, hoe meer speling en ruimte er is voor misverstanden en groeiende onvrede. Verschuil je niet achter verhullende termen, maar gebruik ‘ik vind’ als je iets duidelijk wilt maken.
• Luister, vraag en corrigeer misverstanden. De meeste misverstanden hebben er volgens Lopez mee te maken dat iemand niet goed luistert, wel veel praat én niet de juiste vragen stelt. Stel open vragen. Lees geen gedachten, check of je aannames kloppen.

Bron: Liefdesgedoe, Marcelino Lopez