Sinds het heftige ongeluk in Cuba, reist Mandy (29) niet meer met de bus

"Cuba was alles wat mijn vriend Rick en ik ervan verwachtten: kleurrijk, authentiek en met prachtige natuur en lieve mensen. Als ik op vakantie ga, vind ik het leuk om meer te doen dan alleen een week aan hetzelfde strand te liggen. Dus wij maakten een rondreis van een maand over het hele eiland, zodat we veel konden zien en beleven. Ons plan was eigenlijk om een auto te huren. Dat vind ik fijn, dan ben je niet afhankelijk van dienstregelingen. Maar huurauto’s bleken schrikbarend duur op Cuba, vanwege het gebrek aan auto’s daar. Dus waren we aangewezen op het openbaar vervoer. Op zich prima, want door het hele land rijden er tourbussen tussen alle knooppunten. Het klonk ideaal. Nu denk ik: was ik maar nooit die bus ingestapt."

"Toen het einde van onze vakantie naderde, besloten Rick en ik om de laatste week voor onze terugvlucht in Havana door te brengen. In Baracoa pakten we de bus naar Guantanamo, vanuit daar zouden we met een binnenlandse vlucht naar Havana gaan. Het was de zoveelste bus waar ik die vakantie zorgeloos instapte. Rick en ik liepen door het gangpad en kozen expres een plek aan de linkerkant van de bus. Normaal gesproken ga ik altijd aan de kant van de chauffeur zitten, maar ik wist dat het uitzicht mooier was aan de andere kant. Ik tipte nog een Franse toeriste dat ze ook links moest gaan zitten. We gingen op weg. Urenlang reden we door prachtige bergen en groene jungle. We waren nog slechts een half uur van onze eindbestemming toen het gruwelijk misging."

Bewusteloos 

"Ik zat wat muziek te luisteren en voor me uit te kijken. De buschauffeur reed erg hard, maar dat doen ze daar allemaal, dus daar keek ik niet van op. Ik zag dat hij een auto voor ons ging inhalen, vlak voor een bocht op een natte weg. Waarschijnlijk was er plots een tegenligger, waardoor de chauffeur te snel terugstuurde naar de rechterbaan. Ik voelde hoe de achterkant van de bus naar links slingerde. Van schrik pakte ik Ricks knie vast. De bus corrigeerde even maar slingerde opnieuw naar links en raakte toen de berm. Instinctief nam ik de houding aan die je in het vliegtuig leert: naar voren gebogen met mijn hoofd naar mijn knieën. Ik gilde niet, ik zei niets. Ik voelde me heel sereen. Zo van: oké, dit gaat nu gebeuren en ik kan er toch niets aan veranderen. Daarna kwam de klap. Met een ruk kantelde de bus om. Op de zijkant schoof hij nog een stuk door. Ik vloog door de lucht, maar kan me niet meer herinneren dat ik viel. Op dat moment ben ik bewusteloos geraakt."

"Er was een enorme herrie. Gesis en gebrom van de motor van de bus, mensen die in paniek aan het gillen en huilen waren. Ik kwam bij kennis en merkte dat ik in het zand stond, op de plek waar eerst nog een raam zat. Door de adrenaline voelde ik geen pijn. Rick riep me en kwam naar me toe. Wegwezen, dacht ik meteen. Ik was doodsbang dat de bus zou ontploffen, zoals je weleens in films ziet. We kropen onder de rand van het dak van de bus door het kapotte raam naar buiten. Met onze rug kwamen we langs het gebroken glas maar door mijn overlevingsdrang merkte ik daar niets van. Pas toen we veilig aan de kant van de weg stonden, voelde ik de pijn aan mijn rug door de klap die ik had gemaakt en de glasscherven. Mijn hele lijf stond op scherp. Wel twintig keer zei ik: ‘We’re safe, we’re safe.’"

Roepen om God

"Om ons heen zag ik passagiers die het minder goed hadden getroffen. Een Duitse vrouw lag met een hevig bloedend hoofd op de grond, haar man stond er ontredderd naast en zei: ‘I think I lost my wife.’ Er was een vrouw die haar beide onderarmen had verloren en om God riep. Ik wilde het niet zien, maar keek er toch naar. Uiteindelijk zijn er zeven doden en dertig gewonden gevallen. Wij hebben ongelooflijk veel geluk gehad dat we aan de goede kant van de bus zaten, alle zwaargewonden en doden hadden aan de kant van de chauffeur gezeten. De Franse toeriste die ik getipt had over haar zitplaats kwam later nog naar me toe om me te bedanken. Niet dat ik dit van te voren had kunnen weten, maar het was wel aardig van haar."

"Er kwam pas heel laat een ambulance, dus we werden door omstanders met personenauto’s naar het ziekenhuis gebracht. Niemand sprak Engels, met handen en voeten legden Rick en ik uit dat we pijn hadden aan onze rug. Er werden röntgenfoto’s gemaakt waaruit gelukkig bleek dat we beiden geen ernstige verwondingen hadden, alleen oppervlakkige schaafwonden. Alle spanning kwam eruit, ik rilde van de kou. Een vieze deken vol vlekken werd om me heen geslagen, daarna werden we naar de zaal gereden. Er waren stapelbedden en de wc was een gat in de grond. De buschauffeur lag op dezelfde zaal, steeds hoorde ik hem kermen. Hij heeft later spijt betuigd toen hij vervolgd werd wegens roekeloos rijgedrag. Hoe het precies met hem is afgelopen, weet ik niet."

Dromen van het ongeluk

"Twee dagen lagen we in het ziekenhuis, de rekening moesten we cash betalen. Daarna vlogen we twee dagen eerder dan onze oorspronkelijke vlucht weer naar huis. Eenmaal thuis lieten we ons voor de zekerheid nog eens door de huisarts nakijken, maar alles was goed. Ik heb alleen wat littekens van het glas in mijn rug. Mentaal was de verwerking moeilijker. In het begin droomde ik veel over het ongeluk. Of ik rook plots weer de geur van de bus. Rick heeft het er vooral moeilijk mee gehad dat hij mij bewusteloos heeft gezien na het ongeluk en dat ik niet op hem reageerde. Dat heeft misschien maar een minuut geduurd, maar hij is toen echt bang geweest dat ik dood was. Nog steeds valt hij iedere avond in slaap met mijn hand in de zijne."

"Toen ik later wat informatie over ons ongeluk wilde opzoeken en googelde op ‘busongeluk Cuba’ schrok ik me rot over het enorme aantal hits. Blijkbaar gebeuren er heel vaak ongelukken met bussen in het buitenland - overigens niet alleen in Cuba. Als toerist sta je daar niet bij stil. Zoiets overkomt een ander, maar jou niet. Nou, wel dus. Nu denk ik: zo dom dat ik in die bus ben gestapt, ik had kunnen weten dat het niet veilig was als ik wat meer research had gedaan. De wegen zijn in het buitenland vaak slecht onderhouden en de rijstijl van de chauffeurs laat in veel gevallen te wensen over. Ook is het zorgstelsel lang niet overal zo goed als wij gewend zijn, met vieze ziekenhuizen en onvoldoende kennis of capaciteit. Daar wil ik andere mensen echt voor waarschuwen. Doe voordat je op reis gaat onderzoek: hoe is daar het openbaar vervoer?"

Huurauto

"Ik ben minder onbevangen en voel me kwetsbaarder. Rick en ik zouden in december naar Thailand gaan, al zijn alle reisplannen nu onzeker door het coronavirus. Mocht het toch doorgaan, dan geef ik daar ter plekke liever meer geld uit aan een huurauto dan dat ik met het openbaar vervoer reis. Ik wil niet meer de controle uit handen geven aan een slechte chauffeur. Dan kan ik tenminste zelf anticiperen op de verkeerssituatie. Ik heb mezelf heilig voorgenomen dat ik nooit meer in het buitenland in een bus zal stappen."