Stilte in de slaapkamer: wel een relatie, geen seks meer

Op seks rust nauwelijks nog een echt taboe, maar op géén seks meer hebben met je partner des te meer. Is de seksloze relatie het laatste taboe?

Voor Marit (23, maatschappelijk werkster) is het bijna driekwart jaar geleden dat ze voor het laatst heeft gevreeën met haar man. ‘Na de geboorte van ons zoontje, nu achttien maanden geleden, is het langzaam bergafwaarts gegaan met ons seksleven, totdat we het helemaal niet meer deden. Ik wil wel, maar het is net alsof er bij mij een soort mentale blokkade zit, waardoor ik niet meer van seks kan genieten.’ Zelf denkt Marit dat het te maken heeft met het slepende vruchtbaarheidstraject dat zij met haar man moest doorlopen om in verwachting te raken. ‘Vrijen op commando, om de haverklap naar het ziekenhuis. Dan gaat de lol snel vanaf. En het lukt me maar niet om die lol weer terug te krijgen.’

Eenzaamheid en frustratie
En Marit is niet de enige. Uit een onderzoek van Psychologie Magazine in 2016 bleek dat één op de vijf Nederlanders mensen het voorgaande half jaar helemaal geen seks heeft gehad en van de mensen met een relatie één op de twintig. Online zijn dan ook talloze virtuele praatgroepen en internetfora te vinden waar mensen in grote getalen verhalen delen over hun seksloze relatie. Verhalen vol eenzaamheid, frustratie, verdriet of gelatenheid. Anoniem welteverstaan, want openlijk praten over je seksloze relatie, dat doe je niet zomaar. Opscheppen hoe vaak we het doen? Prima. Roddelen over spannende avontuurtjes? Graag. Maar vertellen dat je al maanden of misschien wel jaren geen seks meer hebt met je partner? Dat doen we niet zo gemakkelijk. En dat terwijl er toch heel wat stellen zijn bij wie het ooit zo levendig seksleven een permanente slaapstand is beland. Is de zogenaamde ‘dead bedroom’ het laatste taboe?

'Het ligt niet aan onze relatie: we houden heel veel van elkaar'

Marit: ‘Zo voelt het af en toe wel ja. Ik weet zeker dat meer mensen moeten zijn die hiermee worstelen, maar niemand praat erover. Daardoor krijg je het gevoel dat je de enige bent.’ Voorlopig heeft Marit zich even bij de situatie neergelegd: ‘Door de druk die erop kwam te staan, werd de blokkade voor m’n gevoel alleen maar groter. Mijn man is heel begrijpend en wil niets doen waar ik me niet goed bij voel. Maar ik baal er ontzettend van. Waarom kan ik niet gewoon van seks genieten, zoals vroeger? Ik ben naar een psycholoog geweest, maar dat werd niets. Die stuurde er de hele tijd aan op aan dat onze relatie niet goed zou zijn. Maar ik weet gewoon dat het daar niets mee te maken heeft. We houden nog evenveel van elkaar als voorheen. Ik berust er nu maar even in. Dat geeft rust. Ik vind mijn man nog altijd even aantrekkelijk, maar ik voel geen lust en het lukt me niet van de seks te genieten. En ja, dat vind ik heel rot, maar het forceren maakt het alleen maar erger.’ 

Geen seks als het nieuwe normaal
Philip (38, ondernemer) weet wat het is om aan de andere kant te staan. Hij heeft al zo’n zes jaar geen seks meer gehad met zijn vrouw, met wie hij verder heel gelukkig getrouwd is. ‘Mijn vrouw was bij de bevalling van onze zoon uitgescheurd, waardoor seks een tijd lang geen optie was. Toen we het weer aandurfden, na ongeveer een jaar, liepen we tegen een nieuw, meer mentaal probleem aan. Het was inmiddels zo lang geleden dat er bij mijn vrouw een soort angst ingeslopen was. Elke keer als we het probeerden, blokkeerde zij, waardoor het niet lukte. Dan maar even niet, hebben we toen gezegd. Want seks moet wel leuk zijn voor beide partijen. Toen kreeg mijn vrouw een burn out, wat ook niet bevorderlijk was. Inmiddels is ons zoontje zes jaar en is het al zo lang geleden dat geen seks hebben het nieuwe normaal geworden is. Ik heb nog wel soloseks en mijn vrouw heel af en toe, maar samen beginnen we er niet meer aan.’

Hoewel het gebrek aan seks Philip op momenten wel frustreert, ziet hij er niets in om seks buiten de deur te zoeken. ‘Daarvoor houd ik teveel van mijn vrouw. We doen alles samen, zijn net Jut en Jul. Afgezien van het gebrek aan seks heb ik een geweldig huwelijk. Het lijkt soms wel alsof niemand dat kan geloven. We hebben weleens met een arts gepraat of een cursus gevolgd om iets aan ons probleem te doen, maar elke keer stuitten we op zoveel oordelen en onbegrip. Dan krijgen we weer te horen dat het wel aan onze relatie zal liggen of dat een huwelijk zonder seks sowieso in een scheiding eindigt. Nou, laat dan maar.’

Therapie zonder resultaat
Mark (45, werkt bij een reclamebureau) heeft al zeven jaar geen seks meer met zijn vrouw, met wie hij 22 jaar samen is, waarvan 15 jaar getrouwd. Samen hebben ze twee dochters van 14 en 11. ‘Mijn vrouw is fantastisch. Ze is zorgzaam, lief, handig, eerlijk, romantisch, grappig, een geweldige moeder en een goede gesprekspartner. Het enige is: we hebben geen seks. In het begin van onze relatie deden we het wanneer we maar konden, maar gaandeweg kreeg mijn vrouw er steeds minder behoefte aan. We knuffelen en zoenen nog wel, maar zodra het verder gaat, voel ik haar verstijven. Het laatste wat ik wil, is vrijen met iemand die dat eigenlijk niet wil. Mijn vrouw zit er ook mee, dat weet ik. Maar waar het aan ligt? Dat weet ze niet. Therapie hebben we wel geprobeerd, maar zonder resultaat.’

'Alsof iedereen naar een feestje gaat, behalve jij'

Een jaar of vier geleden heeft Mark zich erbij neergelegd dat hij misschien wel nooit meer seks zal hebben. ‘Dat was niet gemakkelijk. Je hebt het gevoel dat je iets heel moois mist, dat iedereen naar het feestje gaat behalve jij. Ook weet ik soms niet meer hoe ik naar mijn eigen vrouw moet kijken. Haar aantrekkelijk vinden, doet alleen maar pijn. Voor vreemdgaan of scheiden houd ik teveel van haar. Ook ben ik niet het type om naar prostituees te gaan. Wat overblijft is porno en masturbatie. Leuk voor even, maar het haalt het niet bij het echte werk.’ Vrede hebben met zijn seksloze huwelijk, blijft voor Mark een worsteling. ‘Ik doe mijn best om het rationeel te bekijken, maar seks is ook gewoon een instinctieve behoefte. Dat schakel je niet zomaar uit.’

Seksdrive zit ingebakken
Volgens Ingeborg Timmerman, seksuoloog en auteur van het boek Zin in seks! Zo ontwikkel je een sexy state of mind heeft Mark daar een belangrijk punt te pakken. ‘Onze seksdrive is onderdeel van onze hardware als mensen. Je kunt die drive wel negeren, maar hij blijft altijd sluimeren. De seksloze relatie is een probleem dat veel voorkomt, maar waar weinig over wordt gepraat en dat met veel verborgen leed gepaard gaat. Veel mensen zien een haperend seksleven als een vorm van falen of denken dat ze de enige zijn en zwijgen er daarom over.’ Hoewel een verminderde seksdrive bij zowel mannen als vrouwen voorkomt, zijn het statistisch gezien vaker vrouwen die hun behoefte aan seks verliezen. In relaties die korter dan een jaar duren, heeft 79 procent van de vrouwen meerdere keren per week zin in seks. Na 5 jaar is dit nog 29 procent. Tegen die tijd zeggen ze weinig of geen behoefte meer in vrijen te hebben.  

Timmerman ziet zulke vrouwen regelmatig in haar praktijk. Volgens haar is een gebrek aan seksueel verlangen zelden het probleem. ‘Seksueel verlangen zit zo diep in mensen verankerd, dat dooft niet zomaar uit. Wat ik vaak zie: het verlangen is er nog wel, maar wordt niet meer waargenomen. Vrouwen worden nog wel seksueel geprikkeld, maar zijn zich daar niet meer van bewust.’ Ofwel: de seksdrive is er nog wel, maar staat op mute. ‘Precies,’ zegt Timmerman, ‘en dat muten van seksuele prikkels kan allerlei redenen hebben: te druk, te veel stress of negatieve associaties die aan seks zijn gaan kleven.’ Een slepend vruchtbaarheidstraject, zoals Marit heeft meegemaakt, is daar een treffend voorbeeld van. Timmerman: ‘Seks op commando, witte jassen, ziekenhuizen: als seks eenmaal geladen is met zoveel negatieve associaties, is het niet gek dat je er niet graag meer mee geconfronteerd wordt.’

'Seksueel verlangen gaat zo diep, dat dooft echt niet zomaar uit'

De balans herstellen
Het goede nieuws: er is hoop. Want voor mensen bij wie de seksdrive op mute staat, is het wel degelijk mogelijk om de volumeknop weer te vinden. Timmerman: ‘Vrijwel bij al mijn cliënten zie ik het plezier in seks uiteindelijk terugkeren. Behalve negatieve associaties die aan seks zijn gaan kleven, kan de oorzaak ook liggen bij een soort disbalans die in iemands persoonlijkheid is geslopen. Dan zie je bijvoorbeeld dat het praktische en perfectionistische de overhand hebben gekregen, terwijl het creatieve en het speelse ondergesneeuwd zijn geraakt. Die disbalans kan zorgen dat ze het contact met hun eigen seksualiteit zijn kwijtgeraakt. Die balans kun je wel degelijk herstellen, want die seksualiteit zít er nog wel.’ Tegen mensen die lijden onder een seksloze relatie, zou Timmerman dan ook willen zeggen: ‘Schaam je niet, je bent niet de enige, maar berust er ook niet in. Het is echt mogelijk om het plezier in seks terug te vinden en het is de zoektocht waard. Seksuele gevoelens maken geluksstofjes los, zijn een bron van levenslust en kunnen de band met je partner versterken. Seks een leven lang te moeten missen, is eeuwig zonde. Daar is het veel te leuk en lekker voor.’

Door Floor Bakhuys Roozeboom 

* De namen van Marit, Philip en Mark in dit artikel zijn gefingeerd

Wat leuk dat je er bent! Vind je ons ook leuk? Volg ons dan op Facebook of abonneer je op onze nieuwsbrief!