Schokkende ontdekking: 'Ik ontdekte dat de moeder haar kind wilde vergiftigen'
Een moeder die haar eigen kind vergiftigt. Het is geen uitzondering: volgens artsen Rian Teeuw en Anne-Marie Raat worden jaarlijks tientallen kinderen bewust ziek gemaakt. "Het schokkende: te vaak blijft het kind gewoon thuis wonen."
Onlangs werd een 3-jarige peuter met spoed opgenomen bij Rian Teeuw, kinderarts bij het AMC Amsterdam. "Het bewustzijn van het kind was totaal ontregeld", vertelt Teeuw. "Het jongetje was wazig, totaal niet bij de les."
Bij de tweede opname deed Teeuw de schokkende ontdekking: de moeder had het kind zware slaapmiddelen toegediend, bewust.
Münchhausen by Proxy heet de aandoening waarbij een ouder zijn of haar kind bewust ziek maakt of zegt dat het kind ziek is. "Het is geen ziekte, maar een vorm van kindermishandeling. In 70 procent van de gevallen is de moeder de dader", weet de kinderarts. Münchhausen by Proxy is een moeilijk te behandelen aandoening. "Er is vrij veel over bekend maar minder over de behandeling van de ouder en de beste opvang van de kinderen", vertelt Anne-Marie Raat. Zij werkt voor Veilig Thuis en doet onderzoek in gezinnen waar deze vorm van kindermishandeling speelt.
"Nu is het nog veel te vaak zo dat het kind bij de ouder blijft wonen terwijl die een groot gevaar vormt"
'Hard nodig'
Op aandringen van de twee artsen komt er deze zomer een bijeenkomst waarbij artsen, psychologen en schoolartsen bijeen komen om over de behandeling te praten. "Dat is hard nodig", vindt Raat, "Nu is het nog veel te vaak zo dat het kind bij de ouder blijft wonen die juist een groot gevaar vormt."
"Als het duidelijk is dat een moeder haar kind bewust ziek heeft gemaakt door medicijnen te geven, volgt behandeling. De moeder krijgt het advies voor een psychiatrische behandeling, het kind wordt uit huis geplaatst. Maar er is ook een groep die zegt dat hun kind ziek is, terwijl dat niet zo is. Deze ouders verzinnen allerlei ziektes. Ook deze groep is ernstig ziek, maar vaak blijven de kinderen gewoon thuis wonen en volgt er geen passende behandeling."
"Uit cijfers blijkt dat 6 tot 9 procent van de kinderen overlijdt"
'Hier klopt iets niet'
Anne-Marie en Rian kennen de meest heftige verhalen. Ouders die zout in de voedingssonde van hun kind stoppen of hun kind een overdosis slaapmiddelen geven, bijvoorbeeld. Of: met opzet bloed in de urine stoppen zodat gedacht wordt aan een ernstige nierziekte.
Uit cijfers blijkt dat 6 tot 9 procent van de kinderen zelfs overlijdt.
Voor artsen is het vaak erg lastig om er achter te komen wat er daadwerkelijk speelt. "Als een kind een overdosis heeft gekregen zie je dat snel, maar wat als een ouder maar blijft komen met klachten terwijl je niets kan vinden? Of wat als de ziekte van het kind bewust erger wordt gemaakt? Het kost soms maanden duren voordat die rode vlag gaat wapperen en je, je als arts realiseert dat hier iets niet klopt."
Jaloezie
Waarom ouders hun kind bewust ziek willen maken? Er zijn verschillende redenen, weet kinderarts Teeuw. "De moeder kan hiermee aandacht willen zoeken. Maar een ouder kan ook psychische problemen hebben en echt denken dat zijn kind ziek is." Münchhausen by Proxy is niet erfelijk. Wel gebeurt het vaak dat grootouders meegaan in het verhaal zonder te weten wat er werkelijk aan de hand is.
Het komt volgens de kinderarts ook vrij vaak voor dat financiële motieven meespelen. Zo kan een ouder op deze manier proberen subsidie te krijgen voor een 'chronisch ziek' kind.
Ziekte zit in het hoofd
Ook al is Münchhausen by Proxy een lastige aandoening, er zijn wel signalen waarbij een lichtje kan gaan branden. Teeuw: "Bijvoorbeeld als een ouder continu nieuwe klachten verzint. Of als een ouder heel hysterisch reageert op een verkoudheidje, of juist heel laks bij heftige ziektes. Maar dan nog blijft het lastig. Het zit in de hoofd van de ouder, maar probeer dat maar eens te bewijzen."