Eerste dronkenschap werd Max fataal: 'In plaats van zijn sweet sixteen, planden we een uitvaart'
De 15-jarige Max à Campo uit het Limburgse Born ging twee jaar geleden naar een Halloweenfeestje bij een jeugdsoos in de buurt. Diezelfde nacht overleed hij. Hij was de snelweg opgelopen – stomdronken, bleek later – en werd daar aangereden. Zijn ouders strijden nu voor de rechter tegen de jeugdsoos waar Max zo veel alcohol nuttigde. "Je kind gaat op stap en de volgende dag ligt hij opgebaard in je woonkamer."
'Hey kerel, hou je de tijd in de gaten?' 29 oktober 2016, 02.10 uur. Jos, de vader van Max, stuurt zijn zoon een appje. Max zou om 02.00 uur thuis zijn en is er nog niet. Niets voor Max, die zich altijd aan afspraken houdt. Om 02.30 uur maakt Jos zijn vrouw wakker: 'Max is nog niet thuis'. Marie-José staat gelijk naast haar bed. Ze belt Max, maar hij neemt niet op. Marie-José is bozig: als Max straks weer terecht is, dan zwaait er wat. Die gaat voorlopig mooi niet op stap.
Ze besluiten Max te gaan zoeken en rijden het dorp door. Bij het huis van Max' kersverse vriendinnetje brandt geen licht en staat zijn fiets niet voor de deur. Telefoontjes en appjes naar hun zoon blijven onbeantwoord. Zal hij toch naar huis gegaan zijn? Nee, daar is hij ook niet. De aanvankelijke irritatie maakt plaats voor groeiende onrust. Er zal toch niets gebeurd zijn?
'Uw zoon is aangereden'
Ze willen net opnieuw in de auto stappen als Marie-José haar zoon nog één keer belt. Dit keer wordt er wel opgenomen. 'Hallo, u spreekt met een ambulancebroeder van het azM. Uw zoon is aangereden op de A2.' Of ze zo snel mogelijk naar het ziekenhuis kunnen komen. 'Houd rekening met het ergste scenario.'
"De grond zakt onder je voeten weg", vertelt Marie-José à Campo. Op weg naar het ziekenhuis passeren ze de onheilsplek, waar het onderzoek nog in volle gang is. Als ze het ziekenhuis binnenkomen en vijf artsen hen staan op te wachten, weet Marie-José genoeg. "We waren te laat, hij was al overleden."
'Je gilt, je schreeuwt'
Hun jongen ligt levenloos onder een laken in de ziekenhuiskamer. Marie-José en haar man zijn verdoofd. "Je gilt, je schreeuwt, je zakt zes keer in, maar je blijft ademen, je gaat door. Als ik er nu op terugkijk, weet ik niet hoe ik dat heb gedaan."
Op de automatische piloot doen ze wat er gedaan moet worden. Vrienden, familie en kennissen inlichten, een uitvaartondernemer bellen. Diezelfde middag komt Max in een lijkwagen naar huis. "Zo hoorde hij niet naar huis te komen. Je kind gaat op stap en een halve dag later ligt hij opgebaard in de woonkamer. Dat kán niet."
Uitvaart regelen
Max zou een maand later 16 jaar worden, maar in plaats van een feestelijke 'sweet sixteen' moeten ze nu een uitvaart organiseren. Zeker zestig kinderen komen die week langs om afscheid te nemen. Ze vertellen verhalen over Max, de gangmaker, de clown, de vriend die ze zo waardeerden.
"Heel triest, maar tegelijk zo waardevol. Je hoort dingen over je zoon die je anders nooit gehoord had. Daar ben ik heel dankbaar voor. De wetenschap dat hij happy was, het zo naar zijn zin had en zo'n mooie club mensen om zich heen had." Het dorpshuis waar de uitvaart wordt gehouden, barst uit z'n voegen. Zeker 600 mensen komen Max een laatste eer bewijzen.
Liters bier
Na zijn dood wordt vastgesteld dat Max een alcoholpromillage van 1,6 in zijn bloed had. Ter vergelijking: een beginnende (auto)bestuurder mag al niet meer rijden met meer dan 0,2 promille alcohol in zijn bloed. Max zou op de fatale avond vijf halve liters bier hebben gedronken bij jongerensoos ‘t Waeske in Guttecoven.
Tot die avond was hij nog nooit op stap geweest. Max had net een vriendinnetje, het was nog heel pril. Zij ging wel vaker naar 't Waeske. Marie-José en haar man zagen er geen kwaad in. "Het was een Halloweenfeest in een jeugdhonk, wat kon er gebeuren?"
Overgegeven in de zaak
Medewerkers van het jeugdhonk hadden het nooit zover mogen laten komen, vindt ze. "Het was overduidelijk dat hij dronken was. Hij heeft nog overgegeven in die zaak. In plaats van dat ze zijn ouders waarschuwden, hebben ze hem zijn eigen braaksel laten opruimen en hem alleen naar huis laten gaan, nadat hij zwalkend door de zaak was gelopen. Dat vind ik heel kwalijk. Hij was 15 jaar, hij was nog een kind."
Anderhalve week geleden diende de rechtszaak waar Marie-José de afgelopen 23 maanden naartoe heeft geleefd. Het Openbaar Ministerie heeft een boete van duizend euro en een voorwaardelijke geldboete van 10.000 euro geëist tegen jeugdsoos 't Waeske. Ook moet de soos een bedrag van 10.000 euro overmaken naar de stichting Jeugd en Alcohol, vindt het OM.
'Meer dan schoenen op de snelweg'
Tijdens de zitting maakte Marie-José gebruik van haar spreekrecht als nabestaande. "Eindelijk kon ik Max een stem geven. In de media was Max altijd een 15-jarige, dronken puber, een paar schoenen op de snelweg. Maar hij was zoveel meer."
Marie-José spreekt in de rechtszaal:
Max was volgens Marie-José een 'heerlijk kind'. "Op jonge leeftijd was hij al heel gevat; hij had humor. Met zijn rode krulletjes en grote lange wimpers was hij een grappig manneke om te zien. Als mensen hem als kind in zijn wang knepen, zei hij al: ‘kijken doen we met de oogjes, niet met de handjes’."
Pienter ventje
Pienter was hij ook. Op de basisschool sloeg hij een klas over, waardoor hij al op zijn elfde naar het gymnasium ging. "Dat ging hem makkelijk af. Als hij een uurtje per week in zijn boeken keek, was het veel." Als tiener was Max sociaal en empathisch. "Hij deed nooit moeilijk, je kon van hem op aan. Max was gewoon een mooi mens. Hij is nooit een vervelende puber geweest. Die kans heeft hij niet gehad."
Het zijn de kleine dingen die ze elke dag opnieuw mist. "Het mopperen op hem, dat hij zijn schoenen weer niet heeft opgeruimd. Even naar boven roepen of hij een kopje thee komt drinken. Zijn stinksokken in de was. Zijn geur, zijn lach. Iedereen denkt dat de feestdagen het zwaarst zijn, maar het zijn de alledaagse momenten waarop ik hem het meest mis. Het even tegen elkaar aan zitten op de bank, dat ik hem hoorde lachen als hij met zijn vrienden aan het gamen was op zijn kamer en ik dan tot drie keer toe moest vragen of het wat stiller kon."
Nauw contact met vrienden
Met de vrienden en vriendin van Max hebben Marie-José en Jos de afgelopen jaren nauw contact gehouden. "Ze komen nog geregeld langs bij ons. Met zijn vriendinnetje, nu 18, heb ik veel appcontact. Dat, en de manier waarop de school van Max zijn herinnering in leven hield, heeft me de afgelopen 23 maanden op de been gehouden."
Tegelijkertijd is het confronterend: de vrienden van Max die wél uitvliegen, gaan studeren en nieuwe levensfases ingaan. "Daardoor werd voor mij pijnlijk duidelijk dat Max voor altijd 15 is."
In één klap volwassen
De dood van Max heeft het hele gezin ontwricht. Job, die op 17-jarige leeftijd zijn kleine broertje verloor, was volgens Marie-José in één klap volwassen.
"Hij heeft zijn vwo-diploma gehaald en is vrij snel daarna in Tilburg gaan studeren en op kamers gegaan. Hij wilde weg, dat begreep ik, het was thuis ook niet leuk. In het begin had ik er de grootste moeite mee dat hij wegging, dat hij zich in het studentenleven stortte. Maar ik durf nu wel te zeggen dat het de beste beslissing is die hij had kunnen nemen. Als hij bij ons was gebleven, had ik hem onder een glazen stolp gezet."
Eén ding doet ze nog wel altijd: checken wanneer Job voor het laatst actief is geweest op WhatsApp. "Dat is mijn teken van leven. Elke ochtend check ik hoe laat Job is gaan slapen. Dat is de enige controle die ik nog heb. Hij heeft het een tijdje uitgezet omdat hij het belachelijk vond, maar nu heeft hij het voor mij weer aangezet."
Scheiding
Marie-José en haar man Jos verwerkten hun verdriet allebei op een andere manier. Ze raakten elkaar kwijt. Sinds deze week zijn ze officieel gescheiden.
"Het verdriet konden we niet met elkaar delen. We zaten allebei op ons eigen eilandje en de brug, die onze kinderen eerder vormden, was weg. Max was weggevallen, Job was gaan studeren in Tilburg, ons huis was leeg. Als je als gezin altijd alles met z’n vieren gedaan hebt, moet je elkaar opnieuw gaan vinden. Dat lukte niet. Er is niets zo pijnlijk als wanneer je zoiets niet kunt delen met degene van wie je het meeste houdt."
Respect en waardering
Op dit moment wonen ze nog samen, hun huis staat te koop. "Ik heb alleen maar respect en waardering voor Jos. Het is in en in triest dat is gebeurd, het raakt me iedere dag opnieuw, maar ik denk dat we dit allebei nodig hebben om onszelf terug te vinden. Als we bij elkaar waren gebleven, waren we eraan onderdoor gegaan. Van beide partijen zit er absoluut nog liefde, we kunnen het elkaar alleen niet geven."
Als ze iets noodgedwongen heeft moeten leren in de afgelopen twee jaar, is het wel loslaten. "Als je heel veel van iemand houdt, moet je diegene ook kunnen loslaten. Ik moet Jos nu loslaten om hem het leven te geven dat hij verdient en mezelf het leven te gunnen dat ik verdien. Want bij elkaar krijgen we het nu niet."
Uitspraak van de rechter
Komende dinsdag doet de rechter uitspraak in de zaak tegen de jeugdsoos. "Hopelijk brengt dat een stukje rust. Geen straf is goed genoeg, ik krijg mijn kind er niet mee terug. Ik hoop vooral op rechtvaardigheid. 't Waeske moet toegeven dat ze een fout hebben gemaakt. Ik hoop dat ik het daarna een beetje kan loslaten en mijn eigen leven weer kan oppakken."
"Ik heb zo geknokt voor die rechtszaak en voor rechtvaardigheid, om zijn verhaal naar buiten te brengen en te laten zien dat hij niet alleen maar een dronken puber was. Daardoor heb ik de pijn en het verdriet vaak weggestopt."
Identiteit kwijtgeraakt
De afgelopen twee jaar leefde ze voor Max, daarvoor voor haar gezin. Nu is het tijd voor Marie-José, zegt ze. "Ik ben echt een stuk van mijn identiteit kwijtgeraakt. Ik ben mijn baan verloren omdat ik niet meer kon werken, mijn huwelijk is stukgelopen, mijn ene kind is het huis uit, het andere dood. Alles wat veilig en stabiel was, is er niet meer."
"Je begint opnieuw", vervolgt ze. "Het is net alsof je opnieuw moet leren lopen. En dat gaat met vallen en opstaan. Het zal nooit meer worden zoals het was, deze pijn zal ik altijd bij me dragen, maar gelukkig heb ik een sterk netwerk met veel lieve, mooie mensen, op wie ik kan bouwen. Ik heb er vertrouwen in dat ik er met hen nog iets van kan maken."
'Geen direct verband'
Het OM houdt de jeugdsoos verantwoordelijk voor de dood van Max. Maar volgens de advocaat van 't Waeske, Ivo van de Bergh, is er geen direct verband tussen het drinken en de dood van Max.
"Dat Max heeft gedronken die avond, kunnen we vaststellen, maar er zit vervolgens een gat van dik een uur tussen het moment dat hij de vereniging heeft verlaten en de plek van het ongeval. Daar zit ook 2,7 kilometer afstand tussen", zei hij eerder tegen RTL Nieuws. "We weten niet wat er in de tussentijd gebeurd is, dat blijft gissen, maar om dan te zeggen: Max had gedronken, hij is uiteindelijk verongelukt, dus het één is het gevolg van het ander, dat gaat veel te ver."